Από Το Πάθος Στην Ανάσταση

Από Το Πάθος Στην Ανάσταση

 Σωτήριος Σαρβάνης

---

Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή, η πιο κατανυκτική και πένθιμη περίοδος του έτους, κλείνει με την κορύφωσή της στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα.

Είναι Αγία και Μεγάλη, επειδή θα ζήσουμε κάτι μεγάλο, κάτι το συνταρακτικό. Είναι η εβδομάδα των Παθών του Κυρίου μας, η οποία θα κλείσει με την λαμπροτέρα Ανάστασή Του κατά την Κυριακή του Πάσχα.

Δεν φτάνουν τα λόγια και οι σκέψεις μας να μιλήσουμε για την καθεμιά ημέρα ξεχωριστά της Μεγάλης Εβδομάδας, γιατί είναι πάρα πολλά.

Ας δούμε συνοπτικά τι γιορτάζουμε την καθεμιά ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας.

«Ευλογημένος ο ερχόμενος»

Tην Κυριακή των Βαΐων, θυμόμαστε την είσοδο του Κυρίου μας στα Ιεροσόλυμα, τον οποίο οι κάτοικοι των Ιεροσολύμων -και όχι μόνο- υποδέχθηκαν τον Ιησού ως Βασιλιά «μετά βαΐων και κλάδων»(Ιω. 12, 12-13), φωνάζοντας«ωσαννά, ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου, ο βασιλεύς του Ισραήλ» (Ιω. 12,13).

Ο Χριστός εισέρχεται στα Ιεροσόλυμα «καθήμενος επί πώλον όνου» (Ζαχ. 9, 9-10). Πορεύεται και οι Ισραηλίτες τον υποδέχονται με τιμές ως Βασιλιά.

Εκείνος δεν δίνει ιδιαίτερη σημασία στις τιμές, δεν περιορίζεται στο πανηγύρι, στην πρόσκαιρη δόξα, αλλά προχωρεί στο Σταυρό και την Ανάσταση.

Η είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα είναι τελικά η είσοδος του μαρτυρίου στην επίγεια ζωή του Κυρίου.

Σε λίγες ημέρες θα μαρτυρήσει και θα θανατωθεί στο σταυρό, για να θανατώσει το θάνατο και να χαρίσει τη ζωή.

Έτσι κι εμείς, υποδεχόμαστε τον Κύριό μας ως Λυτρωτή που θα μας οδηγήσει στη σωτηρία μας.

Ο κύκλος των Ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδος ξεκινά από την Κυριακή των Βαΐων το απόγευμα, όπου ψάλλεται ο Όρθρος της Μεγάλης Δευτέρας.

Είναι η λεγόμενη «Ακολουθία του Νυμφίου» και μας εισάγει στην Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα, ψάλλοντας το γνωστό τροπάριο «Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται...».

Η Μεγάλη Δευτέρα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ιωσήφ, του επονομαζομένου «Παγκάλου», του γιου του Ιακώβ, που αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη (Γεν. 37-50).

Ο Ιωσήφ ήταν ο μικρότερος γιος του Ιακώβ ο οποίος όμως φθονήθηκε από τα αδέλφια του λόγω της ενάρετης ζωής του.

Επίσης, αυτή τη μέρα θυμόμαστε και το περιστατικό με την άκαρπη συκιά, την οποία ο Χριστός καταράστηκε και ξεράθηκε με έναν Του λόγο (βλ. Λκ. 13, 1-9).

Στη συνέχεια, τη Μεγάλη Τρίτη επιτελούμε ανάμνηση της περί των δέκα παρθένων γνωστής παραβολής του Κυρίου, την οποία και μας παρουσιάζεται στο 25ο κεφάλαιο του Κατά Ματθαίον Ευαγγελίου.

Η Εκκλησία μας καλεί να είμαστε έτοιμοι για να υποδεχθούμε, κρατούντες τις λαμπάδες των αρετών μας, τον ουράνιο Νυμφίο, τον Κύριό μας ο Οποίος θα έλθει αιφνίδια, είτε ειδικά κατά τη στιγμή του θανάτου μας, είτε γενικά κατά τη Δευτέρα Παρουσία.

Τέλος, το απόγευμα αυτής της ημέρας, στον Όρθρο της Μ. Τετάρτης, ψάλλουμε και το γνωστό σε όλους μας «Τροπάριο της Κασσιανής» της Υμνογράφου.

Κατά την Μεγάλη Τετάρτη έχουμε ανάμνηση του γεγονότος της αλείψεως του Κυρίου με μύρο από μια πόρνη γυναίκα.

Επίσης φέρεται στη μνήμη μας, η σύγκλιση του Συνεδρίου των Ιουδαίων, του ανωτάτου δηλαδή Δικαστηρίου τους, προς λήψη καταδικαστικής αποφάσεως του Κυρίου, καθώς και τα σχέδια του Ιούδα για προδοσία του Διδασκάλου του.

Το απόγευμα της ίδιας μέρας, σε όλες τις Εκκλησίες, τελείται το Μυστήριο του Ιερού Ευχελαίου και ακολούθως η Ακολουθία του Μυστικού Δείπνου και του Ιερού Νιπτήρος.

«Σήμερον κρεμάται επί ξύλου»

Κατά τη Μεγάλη Πέμπτη επιτελούμε ανάμνηση, της νίψεως των ποδών των Αποστόλων υπό του Κυρίου, του Μυστικού Δείπνου, δηλαδή της παραδόσεως σ" εμάς από τον Κύριό μας του Μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας, της θαυμαστής προσευχής του Κυρίου προς τον Πατέρα Του και της προδοσίας του Κυρίου από του Ιούδα.

Το απόγευμα της ίδιας ημέρας τελείται η Ακολουθία των Παθών (ο Όρθρος της Μεγάλης Παρασκευής), στην οποία διαβάζονται τα δώδεκα Ευαγγέλια, μέσα στα οποία εξιστορείται και αναλύεται η πορεία του Κυρίου μας προς τον Σταυρό.

Από τον Μυστικό Δείπνο, την προσευχή του Κυρίου μας στο Όρος των Ελαιών, την προδοσία του Ιούδα, τη δίκη Του Χριστού μας από τους αρχιερείς και τον Πόντιο Πιλάτο, έως την ανάβασή Του στον Γολγοθά και τη Σταύρωσή Του.

Είναι η κορύφωση των Αγίων και φρικτών Παθών Του. Είναι τόσο πολλά, τόσο ξεχωριστά, τόσο συνταρακτικά!

«Προσκυνούμεν Σου τα Πάθη Χριστέ»

Τη Μεγάλη Παρασκευή, θυμόμαστε τα εξής γεγονότα: ο Ιησούς στέλνεται δέσμιος από τον Καϊάφα στον τότε ηγεμόνα της Ιουδαίας Πόντιο Πιλάτο.

Αυτός, αφού Τον ανέκρινε με πολλούς τρόπους και αφού ομολόγησε δυο φορές ότι ο Ιησούς είναι αθώος, έπειτα, για να ευχαριστηθούν οι Ιουδαίοι, τον καταδικάζει σε θάνατο και αφού τον μαστίγωσε, Τον παρέδωσε για να σταυρωθεί.

Από 'κει και πέρα ο Ιησούς, αφού παραδόθηκε στους στρατιώτες, γυμνώνεται, φοράει κόκκινη χλαμύδα, στεφανώνεται με ακάνθινο στεφάνι, κρατάει κάλαμο σα σκήπτρο, προσκυνείται χλευαστικά, φτύνεται και χτυπιέται στο πρόσωπο και στο κεφάλι.

Μετά, φορώντας πάλι τα ρούχα του και βαστάζοντας το Σταυρό, πηγαίνει προς τον Γολγοθά, τον τόπο της καταδίκης και εκεί, γύρω στην Τρίτη ώρα της ημέρας, σταυρώνεται μεταξύ δυο ληστών, βλασφημείται από αυτούς που είχαν πάει στον Γολγοθά μαζί του, μυκτηρίζεται από τους αρχιερείς, ποτίζεται από τους στρατιώτες με ξύδι ανακατεμένο με χολή.

Γύρω στην ενάτη ώρα, αφού βγάζει πρώτα φωνή μεγάλη, και λέει: «Τετέλεσται» και εκπνέει «ο αμνός του Θεού, ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου», την ώρα κατά την οποία σφάζονταν, σύμφωνα με τον νόμο, ο πασχαλινός αμνός, ο οποίος καθιερώθηκε ως έθιμο στους Ιουδαίους, προτυπώνοντας τον Εσταυρωμένο Χριστό, πρίν από 1000 χρόνια περίπου.

Το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής, τελούνται οι Μεγάλες Ώρες και ο Εσπερινός της Αποκαθηλώσεως, στον οποίο θυμόμαστε την αποκαθήλωση του Κυρίου μας από τον Σταυρό, από τον Ιωσήφ τον από Αριμαθείας και τον Νικόδημο.

Το απόγευμα της ίδιας μέρας και καθώς οι καμπάνες όλων των ορθοδόξων Ναών χτυπούν πένθιμα καθ" όλη τη διάρκεια της μέρας μέχρι το απόγευμα, γίνεται η Ακολουθία του Ιερού Επιταφίου, στην οποία ψάλλονται τα Εγκώμια ή ο Επιτάφιος Θρήνος και στη συνέχεια γίνεται η έξοδος του Επιταφίου στις γειτονιές.

Το Μέγα Σάββατο, έχουμε την ανάμνηση της ταφής του Κυρίου ή αλλιώς την «εις Άδου κάθοδον του Κυρίου».

Αφού συγκεντρώθηκαν οι αρχιερείς και οι φαρισαίοι στο Πόντιο Πιλάτο, τον παρακάλεσαν να ασφαλίσει τον τάφο του Ιησού για τρεις ημέρες διότι, καθώς έλεγαν, «έχουμε υποψία μήπως οι μαθητές Του, αφού κλέψουν την νύχτα το ενταφιασμένο Του σώμα κηρύξουν έπειτα στο λαό ως αληθινή την ανάσταση την οποία προείπε ο πλάνος εκείνος, όταν ακόμη ζούσε· και τότε θα είναι η τελευταία πλάνη χειρότερη της πρώτης».

Αυτά αφού είπαν στον Πόντιο Πιλάτο και αφού πήραν την άδεια του, έφυγαν και σφράγισαν τον τάφο τοποθετώντας εκεί για ασφάλεια του κουστωδία, δηλαδή στρατιωτική φρουρά.

Το Μέγα Σάββατο το πρωί, έχουμε την ευκαιρία και ευλογία να συμμετάσχουμε στον Εσπερινό και τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, κατά τη διάρκεια της οποίας τελείται και η πρώτη Ανάσταση.

Είναι ιδιαίτερη εκείνη η στιγμή, καθώς όταν ψάλλεται το «Ανάστα ο Θεός, κρίνων την γην...», όλοι οι Ναοί σείονται στην κυριολεξία από τα χτυπήματα των πιστών στα καθίσματα και τα στασίδια, να μοιάσει δηλαδή με σεισμό, για να τρομάξει ο Άδης που συμβολίζει τον θάνατο και να κυριαρχήσει η Αιώνια Ζωή και η Ανάσταση, όπως ακριβώς μας έδειξε ο Κύριός μας με τα Πάθη και την Ανάστασή Του, λύνοντάς μας από τα δεσμά του Άδου.

Και με αυτόν τον τρόπο, ήδη μπαίνουμε πλέον στο κλίμα της Αναστάσεως και φεύγει ο πένθιμος χαρακτήρας της Μεγάλης Πέμπτης και της Μεγάλης Παρασκευής.

«Την Αγίαν Σου Ανάστασιν υμνούμεν και δοξάζομεν»

Και φτάνουμε στην Κυριακή του Πάσχα, τη λαμπροτέρα ημέρα της Αναστάσεως!

Οι γυναίκες οι οποίες παραβρέθηκαν το απόγευμα της Παρασκευής, στον ενταφιασμό του Κυρίου, δηλαδή η Μαρία η Μαγδαληνή και οι υπόλοιπες, όταν επέστρεψαν από το Γολγοθά στην πόλη, ετοίμασαν αρώματα και μύρα για να αλείψουν το σώμα του Ιησού· και την επομένη μέρα απείχαν από κάθε δραστηριότητα λόγω της αργίας του Σαββάτου.

Κατά το βαθύ όρθρο, όμως, της Κυριακής, η οποία ονομάζεται από τους Ευαγγελιστές «πρώτη Σαββάτου» και «μια Σαββάτων», δηλαδή πρώτη μέρα της εβδομάδος, μετά από τριάντα έξι σχεδόν ώρες από τη νέκρωση του ζωοδότη Λυτρωτή, έρχονται με νεκρώσιμα αρώματα στον τάφο.

Και ενώ σκέπτονταν τη δυσκολία της αποκυλίσεως του λίθου από την είσοδο του τάφου γίνεται σεισμός φοβερός· και Άγγελος με αστραπηφόρα όψη και χιονόφωτη στολή, αφού αποκύλισε το λίθο και κάθισε πάνω σ' αυτόν, έκανε τους φύλακες να τρομάξουν και τους έτρεψε σε φυγή.

Οι γυναίκες, στο μεταξύ, αφού μπήκαν στον τάφο και δε βρήκαν το σώμα του Ιησού, βλέπουν δύο Αγγέλους λευκοφορεμένους, με αντρική μορφή, οι οποίοι αφού τους φανέρωσαν την ανάσταση του Σωτήρα, τις στέλνουν για να αναγγείλουν στους μαθητές την χαρούμενη είδηση.

Σε μικρό χρονικό διάστημα φθάνουν στον τάφο ο Πέτρος με τον Ιωάννη, αφού έμαθαν τι έγινε από τη Μαρία τη Μαγδαληνή, όπως ήδη ειπώθηκε, αλλά μπαίνοντας μέσα βρίσκουν μόνο τα σάβανα.

Γι' αυτό ανέρχονται όλοι στη πόλη με χαρά, κήρυκες της ανάστασης του Χριστού, τον οποίον και είδαν πραγματικά ζωντανό πέντε φορές.

Αυτή την χαρμόσυνη Ανάσταση γιορτάζουμε την Κυριακή του Πάσχα, ασπαζόμαστε μεταξύ μας τον εν Χριστώ ασπασμό, δείχνοντας με τον τρόπο αυτό τη διακοπή της πρώτης έχθρας ανάμεσα σ' εμάς και το Θεό και τη διαλλαγή του Θεού προς εμάς για άλλη μια φορά, διαλλαγή που έγινε φανερή με το πάθος του Σωτήρος.

Και η εορτή ονομάζεται Πάσχα, έχοντας έτσι το ίδιο όνομα με το Πάσχα των Εβραίων, το οποίο, στη γλώσσα τους σημαίνει διάβαση, διότι ο παθών και αναστάς Ιησούς μας διεβίβασε από την κατάρα του Αδάμ και τη δουλεία του διαβόλου στην ελευθερία και μακαριότητα.

Και αυτή η μέρα της εβδομάδος, κατά την οποία έγινε η Ανάσταση του Χριστού, η οποία είναι η πρώτη από τις υπόλοιπες μέρες, επειδή, αφιερώθηκε στην τιμή του Κυρίου ονομάστηκε από το όνομα Του Κυριακή, και σ' αυτή μετατέθηκε από τους Αποστόλους η αργία και η ανάπαυση της εορτής του Σαββάτου του παλαιού νόμου.

Έτσι, με όλα όσα προαναφέρθηκαν, καταλαβαίνουμε πλέον τώρα γιατί η Μεγάλη Εβδομάδα ονομάζεται Αγία και Μεγάλη.

Γιατί όσα γεγονότα διαδραματίζονται τη Μεγάλη Εβδομάδα, είναι πράγματι μεγάλα και άγια! Με κορύφωση τα Άγια και φρικτά Πάθη του Κυρίου μας και στο τέλος με την ένδοξη και λαμπροτέρα Ανάστασή Του.

Και άλλωστε, το γεγονός της Αναστάσεως του Χριστού, μας φέρει αυτομάτως τα γράμματα του Συμβόλου της Πίστεως: «προσδοκώ Ανάστασιν νεκρών και ζωήν του μέλλοντος αιώνος».

Προσδοκούμε και εμείς τη δική μας Ανάσταση κατά τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου μας, αρκεί πριν φύγουμε από αυτόν τον κόσμο, να είμαστε σε κατάσταση μετανοίας, προσευχής και να παρακαλούμε τον Κύριό μας να ενδυναμώνει την πίστη μας και τον καθημερινό αγώνα μας με την Αγάπη και τη Χάρη Του. 

Καλή και Αγία Μεγάλη Εβδομάδα, καλό Πάσχα και καλή Ανάσταση!