Σύντομος βίος του Αγίου Ζαχαρία

H Oμολογία και το Μαρτύριο του Αγίου Νεομάρτυρος Ζαχαρία του εξ Άρτης.(20 Ιανουαρίου)

Σύντομος βίος του Αγίου Ζαχαρία

                 Ο Άγιος νεομάρτυρας Ζαχαρίας  γεννήθηκε σ ένα χωριό της Άρτας στα  χρόνια της Τουρκοκρατίας.

                 Οι Τούρκοι και ιδιαίτερα οι Τουρκαλβανοί που την εποχή εκείνη έκαναν συχνές επιδρομές στην μαρτυρική Ελλάδα,πολύ πίεζαν τους χριστιανούς να αλλάξουν την πίστη τους και ο Ζαχαρίας ήταν ένας από αυτούς που άλλαξαν την πίστη τους κι έγιναν Οθωμανοί.Έπειτα έφυγε από τα μέρη της Άρτας και πήγε στην Πάτρα. Εκεί άνοιξε εργαστήριο και κατασκεύαζε γουναρικά. Ήταν σπουδαίος γουνοποιός και οι αγάδες και οι πασάδες τον προτιμούσαν.

           Εστί  ζούσε μία άνετη πλούσια ζωή χωρίς να έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την θρησκεία .

            Μία όμως σημαντική λεπτομέρεια άλλαξε την ζωή του και ξύπνησε η συνείδησή του που μέχρι τότε κοιμόταν. Στα χέρια του αγίου έπεσε ένα βιβλίο που είχε εκδόσει ένας διάσημος ασκητής του Άγιου Όρους, ο Αγάπιος, σε απλή γλώσσα για να το καταλαβαίνουν οι ραγιάδες.Το βιβλίο αυτό ονομάζεται <<Αμαρτωλών Σωτηρία>> και η προσεκτική ανάγνωση που έκανε ο Άγιος τον έκανε να θυμηθεί το μεγάλο του έγκλημα να αφήσει την πίστη του και να γίνει τούρκος. Τότε πήρε και την μεγάλη απόφαση να κάνει ό,τι πρέπει για να τον συγχωρέσει ο Κύριος.

          Πήγε πρώτα και εξομολογήθηκε, μετά πούλησε όλα του τα υπάρχοντα και μοίρασε τα χρήματά του στους φτωχούς. Τέλος έκλαψε και νήστεψε για 40 ήμερες και με την ευλογία του πνευματικού του ξεκίνησε και πήγε στον Δικαστή.

               Εκεί με θάρρος ζήτησε να τον διαγράψουν από τους καταλόγους των Τούρκων και να τον γράψουν στους αντίστοιχους των Χριστιανών.

               Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να αρχίσουν τα εις βάρος του μαρτύρια που τελείωσαν με τον μαρτυρικό του θάνατο στις 20 Ιανουαρίου 1782.

———————————————————————————

Δημοσιεύεται στη συνέχεια η –Ομολογία και το Μαρτύριο του Αγίου Ζαχαρία-όπως το περιγράφει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο βιβλίο –Νέο Μαρτυρολόγιο.

Στο κείμενο διατηρήθηκε η γλώσσα, το ύφος και η ορθογραφία του Αγίου Νικοδήμου.

 ———————————————————

H Oμολογία 

               …Τότε ασπασάμενος την δεξιάν του πνευματικού ο Ζαχαρίας, επήγεν εις το εργαστήριό του και πρώτον επώλησεν όλα του τα υπάρχοντα και τα έδωκεν εις τους πτωχούς, κρατώντας μόνον γρόσια πέντε και δύο παράδες .Έπειτα πηγαίνει και δίνει το κλειδί του εργαστηρίου του εις τον οικοκύρην μαζί με το ενοίκιο και ευθύς ορμά εις τον κριτήν της πόλεως, λέγων δεξιά και αριστερά εις τους Χριστιανούς ,οπού απαντά:

              «Συγχωρήσατε μοι αδελφοί μου και ο Θεός συγχωρήσοι σας».Απήντησε δε και στον δρόμο και ένα φτωχό παιδί, όπου δεν είχε ζωνάρι και ευθύς εβγάζει ένα μεταξωτό ζωνάρι, οπού ήταν εζωσμένος και του το δίδει και ένα παράν και αοράζει ολίγον σχοινίον και ζώνυτται. Μετά ταύτα ανεβαίνει εις τον κριτήν(=δικαστή του ιεροδικείου) και εμβαίνοντας εις τον οντάν(=δωμάτιο) του τον λέγει:

             ΖΑΧΑΡΙΑΣ:Πολλά τα έτη σου αφέντη μου.

Ο δε κριτής έχοντας αυτόν γνώριμον, με το να του έρραπτε ταις γούναις του λέγει αυτώ:

           ΚΡΙΤΗΣ:Και που είναι το σελάμι (όπλο και οπλοθήκη)  σου ζάβαλη(-κακόμοιρε)  Μεεμέτη; (έτσι τον ονόμαζαν),έλα επάνω, κάθησε και ειπέ μου τι έπαθες;

Ο δε Ζαχαρίας τον λέγει μετά παρρησίας πολλής και αφοβίας.

                 ΖΑΧΑΡΙΑΣ:Εγώ Μεεμέτης δεν είμαι, αλλά Ζαχαρίας. Και επειδή εγελάσθηκα και αρνήθηκα τον Χριστόν τον αληθινόν Θεόν, οπού επίστευον από γεννήσεώς μου και εδέχθηκα την εδική σας πίστιν εις την κρίσιν σας,δια τούτο τώρα οπού ήλθον εις εαυτόν μου, εγνώρισα πως εγελάσθηκα και ήλθον πάλιν εις την κρίσιν σας να αρνηθώ την πίστη σας και να ενδυθώ τον Χριστόν μου οπού αρνήθηκα. Όθεν σε παρακαλώ λάβε ταύτα τα άσπρα(=αργυρά νομίσματα) και στείλε τον μουζούρη σου(=τον υπάλληλο σου) εις τον χαρατζήν (=εισπράκτορα του κεφαλικού φόρου των υποδούλων) να μου πάρη ένα χαρατζοχάρτι(=απόδειξη πληρωμής του χαρατσιού) δια να γνωρίζομαι και εγώ πως είμαι ραγιάς (=υποδουλος) του πολυχρονίου βασιλέως μας, ως και οι λοιποί αδελφοί μου Χριστιανοί.

              KΡΙΤΗΣ:Παιδί μου Μεεμέτ πασσά,αν σου συνέβη καμμία συμφορά και έχασες τον νού σου, εγώ είμαι έτοιμος να συνάξω τους αγάδες και να σου κάμω αρκετήν βοήθειαν, μόνον φανέωσέ την καρδίαν σου.

         ΖΑΧΑΡΙΑΣ:Εγώ αφέντη μου επώλησα όλα μου τα υπάρχοντα και τα έδωκα ελεημοσύνην,και δεν έχω χρείαν δια άσπρα.

              ΚΡΙΤΗΣ:Άλλο δεν είναι, παρά είσαι μεθυσμένος.

          ΖΑΧΑΡΙΑΣ:Να μοι δώση ο Χριστός την επιθυμίαν της καρδίας μου,πίστευσόν μοι,ότι έχω τρείς ημέρας οπού δεν έβαλα εις το στόμα μου, ούτε ψωμί ξηρόν, ούτε νερόν, ούτε τον συνηθισμένο καφέ. Άλλη δε αιτία οπού κάνω τούτο, δεν είναι, παρά εκείνη οπού σου είπα εις την αρχήν. Όθεν λάβε τα άσπρα οπού έβαλα επάνω σις τον μπεσταχτάν(=ταμείο) σου,δια να πάρης το χαρατζοχάρτι μου.

Τότε βλέπων ο κριτής το αμετάθετον της γνώμης του, τον έστειλε με έναν τσοχαντάρη του(=υπηρέτη-σωματοφύλακα του) εις τον εξουσιαστήν της πολιτείας, γράψας προς αυτόν πάσαν την υπόθεσιν.

Παρασταθείς δε και εκεί ο Μάρτυς είπεν απαραλλάκτως τα αυτά οπού είπε και εις τον κριτήν.

  Tο Μαρτύριο του Αγίου 

Τότε ο εξουσιαστής εσύναξε τους αγάδες και τους είπεν την υπόθεσιν και ούτως απεφάσισαν να τον βάλουν εις την φυλακήν και τρείς φορές την ημέραν να τον εβγαίνουν εις την αυλήν και να τον ραβδίζουν αυστηρώς, έως οπού, ή να έλθη εις την πίστιν τους, ή να ξεψυχήση βασανιζόμενος. Είπαν δε να μη χυθή αίμα από αυτόν, δια να μη ορμήσουν οι Χριστιανοί να παίρνουν τα αιματωμένα χώματα και γένη δια τούτο ταραχή και επανάστασις, με το να εμποδίζονται και υβρίζονται από ημάς. Ετζη είπαν και έτζη έκαμαν.

                Ο δε Μάρτυς του Χριστού ραβδιζόμενος και λίθους βαρυτάτους κτυπούμενος εις την κοιλίαν και εις το στήθος, έστεκεν εις την πίστιν του Χριστού στερεός και ασάλευτος, χαίρων και ευφραινόμενος και λέγων ακαταπαύστως μυστικά το.Κύριε Ιησού Χριστέ Υιέ του Θεού ελέησόν με τον αρνητήν σου και βοήθησόν μοι..

               Εν μια δε των ημερών κοντά το βράδυ, τόσο εβασάνισαν τον ευλογημένον, οπού πλέον δεν εδύνατο να λέγη την ευχήν, αλλά μόνο τα ομμάτια του εσήκωσεν και εκοίταζε εις τους ουρανούς, εις όσον καιρόν εραβδίζετο.

Τότε ο λεγόμενος μπελούμπασης(=αρχηγός της φρουράς του διοικητή της περιοχής), οπού είναι ο πρώτος των στρατιωτών του εξουσιαστού, επρόσταξε τον δεσμοφύλακα να βασανίση την νύκτα τον Μάρτυρα πολλά, έως ότου να αποθάνη, δια να μη παιδεύωνται και αυτοί βασανίζοντές τον τόσας ημέρας. Ο δε δεσμοφύλαξ παραλαβών τον Άγιον ετάνυσε(=τέντωσε) πολλά τους πόδας του εις το ξύλον. Έπειτα ανέβη εις το κρεββάτι οπού είχε υψηλά και εκάθησε δια να δειπνήση. Τότε ο Μάρτυς επόνεσε πολλά και εξεφώνησεν,ώχ! εκείνος τον λέγει από πάνω:

           ΔΕΣΜΟΦΥΛΑΞ: Τώρα άπιστε, να πίω όλο το κρασί και να κατέβω να σε κόψω από αρμόν εις αρμόν.

Ο δε Μάρτυς του λέγει:

               ΜΑΡΤΥΣ ΖΑΧΑΡΙΑΣ: Αν είσαι παλικάρι μη λέγης μόνο λόγια. αλλ΄ευθύς κάμε και εκείνα οπού είπες,δια να σου γνωρίζω την χάριν.

Εκείνος δε θυμωθείς από τα λόγια του Μάρτυρος, κατέβη και ετράβηξε πολλά τους πόδας του Αγίου εις το ξύλον και τους ετέντωσε με υπερβολήν και ανέβη πάλιν να αποδειπνήση, φοβερίζοντας να του κάμη ύστερον φρικτά βασανιστήρια, ο δε μάρτυς του Χριστού, κάνοντας ολίγον να σαλεύση, εσχίσθησαν παρευθείς τα σκέλη του.Τότε ποιήσας το σημείον του Σταυρού εις όλον του το σώμα και ειπών δυνατά «Κύριε εις χείρας σου παρατίθημι το πνεύμα μου»,εξεψύχησε. Και παρευθύς,ώ του θαύματος! Εγέμισεν όλη η φυλακή από άρρητο ευωδίαν,εις τόσον οπού ο επάρατος δεσμοφύλαξ από την εντροπήν του ανεχώρησε από την φυλακή, χωρίς να ειπή τίποτε και επήγεν εις άλλο μέρος και εκοιμήθη.Το πρωϊ έμαθαν οι Χριστιανοί, ότι ετελείωσεν ο Άγιος το μαρτύριον και επλήσθησαν χαράς δοξάσαντες τον Θεόν. Ο δε Αρχιερεύς έστειλε προς τον εξουσιαστήν, ζητών το Άγιον λείψανον δια να το ενταφιάη. Ο δε είπεν:

                   ΕΞΟΥΣΙΑΣΤΗΣ: Ούτος ούτε από εσάς είναι ούτε από ημάς, επειδή και τας δύο θρησκείας επερίπαιξεν. Όθεν δεν είναι άξιος ταφής.

          Και παρευθύς προστάζει δύο στρατιώτας και έδεσεν από τους πόδας το Άγιον λείψανον και σύροντες το επήγαν και το έρριψαν εις ένα ξηροπήγαδον κατά την ενορίαν της Αγίας Τριάδος (στην πάνω πόλη της Άρτας). Ο δε Άγιος συρόμενος εις τους δρόμους, πάντοτε ανάσκελα ευρίσκετο με τας αγκάλας ανοικτάς. Και πάλιν ριφθείς εις το ξηροπήγαδον, ευρέθη κάτω σχηματισμένος εις τα γόνατα όρθιος.

                Την ακόλουθον δε νύκτα είδον οι Χριστιανοί  φώς επάνω από το πηγάδι, όθεν έτρεχον με φωνάς δια να προσκυνούν τον Άγιο και να τον θεωρούν.Ταύτα μαθόντες οι αγαρηνοί έστειλαν ανθρώπους και κόψαντες χόρτα πολλά έρριψαν μέσα. Έπειτα ετράβηξαν χώματα και εγέμισαν το πηγάδι και ούτως έμεινε εκεί σφαλισμένος ο Άγιος…….

(Εκ του Νέου Μαρτυρολογίου 

του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου)

 Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’ . Ταχὺ προκατάλαβε

           Τῆς Ἄρτης ἀγλάϊσμα, καὶ Νεομάρτυς κλεινός, ἐν Πάτραις ὡς ἤθλησας, ὑπὲρ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, ἐδείχθης μακάριε σὺ γὰρ τὸν τρώσαντά σε, καθελὼν δι’ ἀγώνων, γέρας ἐδέξω θεῖον, Ἀθλητὰ Ζαχαρία, πρεσβεύων ὑπὲρ πάντων ἡμῶν τῶν εὐφημούντων σε.

Ιερός ναός Αγίου Ζαχαρία – Ιερά Μονή Κάτω Παναγιάς Άρτας.

Ἀπολυτίκιον Ήχος πλ. α΄. Τον Συνάναρχον Λόγον

            Τον πανεύφημον μάρτυν Χριστού υμνήσωμεν, Ζαχαρίαν τον νέον, Άρτης το βλάστημα, ότι ενήθλησε στερρώς υπέρ της πίστεως Χριστού και ανόμων ταις χερσί, ραβδισθείς και τανυσθείς, μαρτύριον ανεδέχθη. Τελειωθείς δε εν Πάτραις Χριστώ πρεσβεύει του σωθήναι ημάς.

Κοντάκιον. Ἦχος γ΄. Ἡ Παρθένος σήμερον

           Τοῦ Χριστοῦ δεξάμενος, ἐν τῇ ψυχῇ τὴν ἀγάπην, ἀπτοήτως ὥρμησας, πρὸς τοὺς ἀγῶνας θεόφρον ὅθεν σε, ὡς ἀριστεύσαντα ὀ Δεσπότης, μέτοχον,

τῶν πάλαι ἔδειξεν Ἀθλοφόρων, Ζαχαρία Νεομάρτυς μεθ’ ὧν δυσώπει, ὑπὲρ ἡμῶν ἐκτενῶς.