Χριστούγεννα στο κοιμητήριο

Χριστούγεννα στο κοιμητήριο.

(Του Νίκου Κοσμίδη)

Σήμερα το πρωί, μετά την πρωινή αρχιερατική Θεία Λειτουργία των Χριστουγέννων, βρεθήκαμε με έναν φίλο στο κοιμητήριο της πόλης. Λίγοι άνθρωποι ήταν εκείνη την ώρα στο χώρο, που όμως ήταν γεμάτος από το όμορφο φως της ηλιόλουστης ημέρας. Φως της ζωής και σκιά του θανάτου:

Παντρεύτηκαν οι δυο τους τον ίδιο τόπο. Σημείο αντιλεγόμενο! Χριστός ετέχθη και νιώσαμε την ανάγκη να θυμιατίσουμε ιδιαίτερα τη γειτονιά των μικρών παιδιών. Θα περίμεναν τα παιχνίδια τους τέτοια μέρα. Εμείς τους προσφέραμε λίγες προσευχές και λιβάνι. Όπως οι Μάγοι στον Χριστό σκέφτομαι τώρα, ελπίζω χωρίς ασέβεια.

Επισκεφθήκαμε, μεταξύ άλλων, και το μνήμα ενός φίλου που θα γιόρταζε την ονομαστική του εορτή. Χρήστος ή Χρίστος, όπως επέλεξε να υπογράφει. Υπήρξε πολυτάλαντος, με χαρίσματα που γνώριζαν μόνο λίγοι και ο Θεός. Τα έκρυβε καλά.

Ένα από τα λίγα ταλέντα που θέλησε να μοιραστεί μαζί μας, ήταν αυτό της ψαλτικής τέχνης που διακονούσε με ταπεινότητα. Έτσι, του ψάλλαμε και μεις το Κοντάκιο των Χριστουγέννων.

Είπα πως γύρω μας βρίσκονταν λίγοι άνθρωποι. Ανάμεσά τους μια γυναίκα, κάπου 45-50 χρονών, που περιποιούνταν έναν καινούργιο τάφο. Είχαμε διακρίνει δυο φωτογραφίες ενός νέου ανθρώπου. Παρά την ασχολία της μας πρόσεξε και κατάλαβε πως ψάχναμε έναν συγκεκριμένο τάφο. Με ενδιαφέρον ρώτησε το όνομα. Το ένα έφερε το άλλο και ο φίλος τη ρώτησε ποιο πρόσωπο την έφερε ανήμερα Χριστουγέννων στο κοιμητήριο. Εκείνη απάντησε πως έχασε τον γιο της από καρκίνο πριν λίγους μήνες. Ξεπεράσαμε γρήγορα την αμηχανία και κουβεντιάσαμε για λίγο μαζί της. Είχε ανάγκη να μας πει συγκινημένη πόσο της λείπει και πώς δεν έχει καταφέρει ακόμα να ξαναπάει στο σπίτι που ζούσαν μαζί.

Είχαμε και μεις ανάγκη να κοινωνήσουμε μαζί της τη χαρά της ημέρας. Ή μάλλον να κοινωνήσουμε όλοι μαζί από τη χαρά της ημέρας.

Το πρόσωπό της μαρτυρούσε τον πόνο της. Κάτι εύκολα πήγαμε να πούμε, αλλά απάντηση δεν είχαμε ασφαλώς μπροστά στον πόνο αυτό. Μόνο πως θα ανάβουμε ένα κερί στη μνήμη του γιου της όποτε μας φέρνει ο δρόμος μας προς τα εκεί.

Εκείνη μας ευχαρίστησε, φιληθήκαμε σαν παλιοί γνωστοί, δώσαμε υπόσχεση να ξαναβρεθούμε μια επόμενη φορά και ευχηθήκαμε «Καλά Χριστούγεννα και Χρόνια Πολλά». «Χρόνια Πολλά» είπαμε οι ζωντανοί και οι κεκοιμημένοι που «παρακολουθούσαν» τη σκηνή θα έλεγαν πως καλός είναι ο λόγος σας, αλλά ο χρόνος δεν σας ανήκει. Γι’ αυτό σκεφτείτε καλά το πώς τον σπαταλάτε.

Παρόμοιες στιγμές ζήσαμε και κατά τη φετινή Μεγάλη Παρασκευή, όταν, για πρώτη φορά, βρεθήκαμε πάλι παρέα στη μεσημεριανή περιφορά του επιταφίου ανάμεσα στους τάφους του νεκροταφείου, τους προσωρινούς κατοίκους τους και τους οικείους τους. Ταιριαστή, θα μου πείτε, η περιφορά μια τέτοια μέρα σε αυτόν τον χώρο. Να που όμως και τα Χριστούγεννα στο κοιμητήριο είχαν τη δική τους σημασία και αποκαλυπτική, ας μου επιτραπεί να πω, αξία. Άλλωστε κατά την Ανατολική εικονογραφική παράδοση το νεογέννητο Θείο Βρέφος δεν αναπαύεται στη ζεστή αγκαλιά της Παναγίας Μητέρας Του, αλλά στην κρύα πλάκα ενός τάφου.

Γέννηση και θάνατος, ευφροσύνη και πάθος, ταφή και Ανάσταση. Αυτά είναι τα Χριστούγεννα των Χριστιανών. Χριστούγεννα που ο κόσμος αγνοεί και που δυστυχώς ξεχνούμε όλο και περισσότερο και μεις οι Ορθόδοξοι υπό το βάρος της καταπιεστικής, πλαστικής και άνοστης χαράς που μας κυνηγάει αυτές τις μέρες.

Σήμερα διάβασα πως και τα μελομακάρονα ακόμα αναφέρονται σε αυτή τη ζωοποιό παράδοση που ξεθωριάζει (;). Η λέξη συσχετίζεται ετυμολογικά με την μακαρωνία, λένε. Ένα είδος αρτοσκευάσματος που προσφέρονταν στη μνήμη των κεκοιμημένων.

Μακάρια, λοιπόν, η μνήμη της ολότητας της ζωής και της αλληλονοηματοδότησης των θρησκευτικών εορτών, έναντι του αποπροσανατολιστικού κατακερματισμού των παρόντων ημερών. Μακάρια και η μνήμη πως η Ζωή γεννήθηκε για να προσφερθεί θυσιαστικά, έτσι ώστε να ζήσουμε και μεις αληθινά.

Έτη πολλά και χαρμολυπημένα! Όσο αντέχουμε…