... Πνευματικός Πατέρας είναι εκείνος που ξέρει να αγαπά

... Πνευματικός Πατέρας είναι εκείνος που ξέρει να αγαπά, ξέρει να αγκαλιάζει, ξέρει να συμπαρίστα­ται, ξέρει να συμπονά, ξέ­ρει να πονά, ξέρει να υποφέρει, ξέρει να υπο­μένει, ξέρει να επιμένει, ξέρει να ξαγρυπνά, ξέρει να δακρύζει, ξέρει να γο­νατίζει, ξέρει να θυμώνει, ξέρει να μαλώνει, ξέρει να περιμένει, ξέρει να συ­γκρατεί, ξέρει να συμ­βουλεύει, ξέρει να συ­μπάσχει, ξέρει να χαίρει, ξέρει να κλαίει, ξέρει να συμβιβάζει, ξέρει να τι­μωρεί, ξέρει να συγχω­ρεί, ξέρει να θυσιάζεται...

ΠΙΝΑΞ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Κεφ. 1. ΑΣΤΟΧΙΑ ΘΑΝΑΣΙΜΗ

α) Πτώση

β) Φυσικό και ηθικό κακό

γ) τι είναι αμαρτία

δ) Η ευθύνη του ανθρώπου

ε) 'Ενοχή

Κεφ.2. ΑΝΑΣΤΑΛΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ

α) Αναβολή

β) Ακηδία

Κεφ. 3. ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ ΧΩΡΙΣ ΕΡΕΙΣΜΑ

α) Αφού θα επαναλάβω τα ίδια

β) Για μένα δεν υπάρχει έλεος

γ) Εξομολογούμαι στην εικόνα

δ) Δεν εμπιστεύομαι τον ιερέα

ε) Ντροπή

Κεφ. 4. Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΟΥ ΛΥΤΡΩΝΕΙ

α) Το φιλάνθρωπο μυστήριο

β) Η μαθητεία

γ) Η κάθαρση

δ) Ο οδηγός στην πορεία μου

Κεφ. 5. ΙΕΡΗ ΩΡΑ

α) Ειλικρίνεια

β) Αυτομεμψία

γ) Όχι την ιστορία της ζωής μου

δ) Ο πνευματικός κι εγώ

Κεφ. 6. ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΘΗΚΑ: ΚΑΙ ΤΩΡΑ;

α) Αγώνας για μια καινούρια ζωή

β) Διόρθωση-Επανόρθωση

γ) την ανομίαν μου εγώ γινώσκω

Κεφ. 7. ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΒΟΗΘΟΥΝ Α' Ο ΘΕΟΣ ΜΟΥ

1.      Πίστη στο Θεό        

2.      Υποκατάστατα      

3.      Προσευχή    

4.      Μελέτη Αγίας Γραφής     

5.      Εκκλησιασμός        

6.      Θεία Κοινωνία       

7.      Όρκος           

8.      Βλασφημία  

9.      Νηστεία       

Β' Ο ΕΑΥΤΟΣ ΜΟΥ         

Γ' Ο ΑΔΕΛΦΟΣ ΜΟΥ      

Δ' ΟΙ ΣΥΖΥΓΟΙ      

1.      Σχέσεις συζύγων   

2.      Ευθύνη συζύγων   

Κεφ. 8. ΠΑΤΕΡΑΣ

1.      Πνευματικός Πατέρας     

2.      Εξομολόγος

3.      Πνευματικός καθοδηγητής         

4.      Γνήσιος Πατέρας   

5.      Ποιός είναι ο Πνευματικός Πατέρας....

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ        

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ο

 άνθρωπος της εποχής μας αποπροσανατολίζεται συνεχώς και λησμονεί τον τελικό σκοπό και προορισμό της ζωής του. Οι βιοτικές μέριμνες και τα προβλήματα τον περικυκλώνουν και τον αποσπούν: εκύκλωσαν αι του βίου μου ζάλαι ώσπερ μέλισσαι κηρίον... (στ' ωδή Μεγάλης Παρακλήσεως). Η βιολογική ζωή αποκτά προτεραιότητα και λησμονείται έτσι η πνευματική. Η αιωνιότητα αντικαθίσταται από την προσωρινότητα Η υπεροψία μετά τις τεχνολογικές κατακτήσεις έφτασε στον υπερθετικό βαθμό. Από υλόφρονες ανθρώπους κηρύχθηκε ο θάνατος του Θεού. Και μέσα στη δόξα και το μεσουράνημα, αναλαμπές υπενθυμίζουν το βραχύ και πρόσκαιρο της ζωής. Και έρχεται ο θάνατος. Και η ταφόπετρα καλύπτει όνειρα, προσδοκίες, μεγαλεπήβολα σχέδια, που όλα θεμελιώθηκαν στην άμμο.

Και όμως. Υπάρχει και η άλλη όψη, η όντως ζωή. Και αυτή η ζωή θεμελιώνεται στον ακρογωνιαίο λίθο που λέγεται ΧΡΙΣΤΟΣ. Λίθον ον απεδοκίμασαν οι οικοδομούντες, ούτος εγεννήθη εις κεφαλήν γωνίας (Ματθ. 21, 42).

Στόχος μας η προσέγγιση του ακρογωνιαίου λίθου. Και δεν προσεγγίζεται ο Χριστός με κανένα άλλο τρόπο παρά με τη μετάνοια Η μικρή μας αυτή εργασία αυτό το στόχο έχει Ξεκινάει με τις ευχές του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας και θέλει να βοηθήσει τον αναγνώστη να προσεγγίσει το Λυτρωτή. Και αυτή η προσέγγιση επιτυγχάνεται με το μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως και μετανοίας.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η

 ανθρώπινη ψυχή αναζητά την ευτυχία και τη χαρά Νόημα και ποιότητα ζωής ψάχνουν οι άνθρωποι να βρουν. Αναζητούν αυτά δυστυχώς σε πηγές θολές και γι' αυτό αντί της χαράς και της ευτυχίας εισπράττουν θλίψη και απογοήτευση. Είναι επόμενο, αφού ο δρόμος είναι λανθασμένος.

Αυτή τη δίψα και αυτή την πείνα ένας και μόνο έχει τη δυνατότητα να Ικανοποιήσει, ο Θεάνθρωπος Λυτρωτής Κύριος Ιησούς Χριστός. Εκείνος ίδρυσε και θέσπισε το μοναδικό λυτρωτικό μέσο στην Εκκλησία Του, την Ιερή Εξομολόγηση και μετάνοια

Έτσι στο μυστήριο αυτό καταφεύγει ο κάθε αμαρτωλός και με πλήρη συναίσθηση και συντριβή ζητά άφεση αμαρτιών.

Γι' αυτό ας γνωρίζει ο καθένας ότι στον ιερό Ναό περιμένει κάποιος πνευματικός, που γνωρίζει να συμπαθεί, να κατανοεί και να συγχωρεί τους συναμαρτωλούς αδελφούς του.

Έτσι, όπως, όταν ασθενήσεις, χωρίς καθυστέρηση τρέχεις στο νοσοκομείο η στον θεράποντα Ιατρό, για να θεραπευθείς, κατά παρόμοιο τρόπο, όταν αμαρτήσεις, κατεύθυνε τα βήματά σου στον ιατρό των ψυχών, τον πνευματικό, για να λυτρωθείς.

Μην αργοπορείς. Αύριο ίσως είναι αργά, ίσως δε θα έχεις αυτή τη δυνατότητα που έχεις σήμερα Η καθυστέρηση μπορεί να στοιχίσει τη σωτηρία σου. Κλείσε τα αυτιά σου σ' αυτά που υπαγορεύει ο πονηρός. Άκουσε τη φωνή του Λυτρωτού που σε καλεί λέγοντας: Δεύτε προς με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι, καγώ αναπαύσω υμάς (Ματθ. 11,28). Ναι. Στο λυτρωτικό μυστήριο θα βρεις ανάπαυση και αγαλλίαση ψυχική. Τα λόγια που διαβάζεις αυτή τη στιγμή είναι για σένα μια πρόκληση αλλά και μια πρόσκληση.

Δεν καλείσαι από άνθρωπο, αλλά από τον ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟ. Τρέξε κοντά Του χωρίς δισταγμό. άκουσε το προσκλητήριο της αγάπης Του.

Μην ξεκινήσεις όμως ακόμη. άφησε το βιβλίο ανοιχτό και πλησίασε στο προσευχητάρι σου. Γονάτισε. Κάνε μια θερμή προσευχή στον Κύριό μας και παρακάλεσε Τον να σου χαρίσει συναίσθηση, μετάνοια συντριβή, αυτογνωσία.

Κάνε τώρα μια αυτοεξέταση, έναν έλεγχο, μια ενδοσκόπηση. Είσελθε στο βάθος της συνειδήσεώς σου. Κάνε μερικές ερωτήσεις στον εαυτό σου. Πως ζεις; Πως πολιτεύεσαι; Πως ενεργείς; Πως σκέπτεσαι; Θα διαπιστώσεις λάθη, πολλά λάθη.

Και, αφού σκεφθείς σοβαρά και νηφάλια, ξεκίνησε. Σε βασανίζει ίσως η ντροπή. Μη διστάζεις. Αμφιβολίες έχεις; Ο πονηρός σου τις υπαγορεύει. Ξεκίνησε.

Μη λησμονείς, βαδίζοντας, ότι ο άνθρωπος που θα συναντήσεις στον Ιερό Ναό είναι όχι ένας απλός άνθρωπος, αλλά ο Ιερέας, ο πνευματικός. Δεν είναι διορισμένος στη θέση αυτή, όπως διορίζεται ο κάθε υπάλληλος. έχει εξουσία μεγάλη. Ο Επίσκοπος, που είναι υπεύθυνος για τις ψυχές των ανθρώπων της Επισκοπής του, τον τοποθέτησε σ' αυτήν την έπαλξη. Είναι υπηρέτης Θεού. Φορέας θείας εξουσίας. Πατέρας στοργικός. Πλησίασε με εμπιστοσύνη. άνοιξε την καρδιά σου. Θα σε αντιμετωπίσει με περισσή αγάπη. Ρώτησε να μάθεις γι' αυτόν εκείνους που αναπαύονται κοντά του. Μην αμφιβάλλεις και μην καθυστερείς

Και τώρα που θα πλησιάσεις το ιερό μυστήριο, εξομολογήσου με ειλικρίνεια όλα σου τα αμαρτήματα. Η ειλικρίνεια, η συντριβή και η μετάνοια είναι οι προϋποθέσεις της αφέσεως. έτσι θα ελκύσεις τη χάρη του Θεού.

Μετά την εξομολόγηση άκουσε τον πνευματικό σου. Οι συμβουλές του θα είναι καθοριστικές για τη μετέπειτα ζωή σου. Δέξου τις συμβουλές και υποδείξεις σαν εντολές Θεού. Κάνε υπακοή και βάδισε τον ανηφορικό δρόμο, είσελθε δια της στενής πύλης (Ματθ. 7,13), για να οδηγηθείς στη σωτηρία.

Αγωνίζου τον καλόν αγώνα της πίστεως· επιλαβού της αιωνίου ζωής, εις ην και εκλήθης

(Α' Τιμ. 6, 12);

 

ΠΤΩΣΗ

Ο

 άνθρωπος, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Αγίας Γραφής, δημιουργήθηκε από το Θεό καλά λίαν, τοποθετήθηκε στον παράδεισο της τρυφής και ζούσε σε πλήρη κοινωνία με το Θεό. Ο φθό­νος όμως του διαβόλου ιόν παρέσυρε και ιόν οδή­γησε στην πτώση. Την πτώση του αυτή και την απομάκρυνση του εκ του παραδείσου της τρυφής αναφέρει με κάθε λεπτομέρεια το πρώτο βιβλίο της Βίβλου, η Γένεσις. Εκεί ο ιερός συγγραφέας διη­γείται: Ό δε όφις ην φρονιμώτατος πάντων των θηρίων των επί της γης, ων εποίησεν Κύριος ο Θε­ός· και είπεν ο όφις τη γυναικί τι ότι είπεν ο Θεός ου μη φάγητε από του ξύλου του εν τω Παραδείσω; και είπεν η γυνή τω οφεί από καρπού ξύλου του Παραδείσου φαγόμεθα, από δε του καρπού του ξύ­λου, ο εστίν εν μέσω του Παραδείσου, είπεν ο Θε­ός. Ου φάγεσθε απ' αυτού ουδέ μη αψησθέ αυτού, ίνα μη αποθάνητε. και είπεν ο όφις τη γυναικί. Ου θανάτο αποθανείσθε ηδεί γάρ ο Θεός ότι εν η αν ημέρα φάγητε απ' αυτού, διανοιχθήσονται υμών οι οφθαλμοί, και έσεσθε ως θεοί γινώσκοντες καλόν και πονηρόν. και είδεν η γυνή ότι καλόν το ξύλον εις βρώσιν και ότι αρεστόν τοις οφθαλμοίς ιδείν και ωραίον εστιν του κατανοήσαι, και λαβούσα του καρπού αυτού έφαγεν και έδωκεν και τω ανδρί αυτής μετ' αυτής και έφαγον. (Γένεσις 3, 1-7).

Διαπιστώνουμε στο ιερό αυτό κείμενο ότι ο διά­βολος, προκειμένου να οδηγήσει ιόν άνθρωπο στην πτώση, χρησιμοποιεί σαν όργανο του το φίδι, γιατί ήταν το συνετότερο πάντων των θηρίων της γης. έτσι η Εύα πείθεται και στη συνέχεια πείθει και τον Αδάμ. Η πτώση είναι γεγονός. Όταν ο Θεός ήλθε, για να τους συναντήσει, εκείνοι προ­σπάθησαν να κρυφθούν. και στο ερώτημα του Κυρίου, μήπως έκαναν ανυπακοή και έφαγαν από το δένδρο της γνώσεως του καλού και του κακού, ο Αδάμ απάντησε: Η γυνή, ην έδωκας μετ' εμού, ούτη μοι έδωκεν από του ξύλου, και έφαγον. έτσι η Εύα θεωρεί υπεύθυνο το φίδι και ο Αδάμ την Εύα. Κατ' επέκταση θεωρεί ο Αδάμ υπεύθυνο τον ίδιο το Θεό. Η γυναίκα, λέγει, που Εσύ, Θεέ, μου έδωσες. Σ' αυτό το σημείο διαπιστώνει κανείς εγωισμό και αμετανοησία. οι πρωτόπλαστοι όχι μόνο δε μετανιώνουν για την πράξη τους, αλλά προσπα­θούν να μεταθέσουν την ευθύνη. Μετά το γεγονός αυτό ακολουθεί η έξωση εκ του Παραδείσου. Και εξαπέστειλεν αυτόν Κύριος ο Θεός εκ του Παρα­δείσου της τρυφής εργάζεσθαι την γήν, εξ ης ελήφθη. (Γεν. 3, 23).

Ή πράξη αυτή του πρώτου ανθρώπου συνιστά το προπατορικό αμάρτημα, το όποιο κόπτεται με το Ιε­ρό μυστήριο του Βαπτίσματος. για τα μετά το Βά­πτισμα αμαρτήματα ο Θεός έδωκε στον άνθρωπο το Ιερό μυστήριο της μετανοίας και εξομολογήσεως.

Έτσι, για να ανήκει κανείς ατό σώμα της Εκκλη­σίας, που έχει κεφαλή το Χριστό, απαραίτητο είναι το Βάπτισμα καθώς και το δεύτερο Βάπτισμα, όπως χαρακτηρίζεται το άγιο μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως και μετανοίας.

 Από δε του ξύλου του γινώσκειν καλόν και πονηρόν, ου φάγεσθε απ' αύτοΰ4 η δ' αν ήμερα φάγητε απ' αυτού, θανάτο αποθανείσθε.

(Γεν. 2,17).

Από το δένδρο όμως της γνώσεως του κα­λού και του κακού απαγορεύεται να φάγετε. Κατά την ημέρα δε κατά την οποία θα φάγετε καρπόν αυτού του δένδρου, θα γίνετε θνητοί.

ΦΥΣΙΚΟ ΚΑΙ ΗΘΙΚΟ ΚΑΚΟ

Μ

ετά την πτώση του ανθρώπου προβάλλει ενώπιων του τόσο το φυσικό, όσο και το ηθικό κακό.

Το φυσικό κακό είναι οι διάφορες θεομηνίες, οι σεισμοί, οι καταιγίδες, οι πλημμύρες, οι ασθένειες, οι ανομβρίες, η έλλειψη υλικών αγαθών, οι πυρκαγιές, η διαρροή της ατομικής ενέργειας, η μόλυνση του περιβάλλοντος, το νέφος, η καταστροφή του όζοντος της ατμοσφαίρας και τόσα άλλα και όλα αυτά κατά κάποιο τρόπο αντιμετωπίζονται.

Αλλά το ηθικό κακό είναι φοβερό και οδηγεί όχι στο φυσικό θάνατο, που οδηγεί το φυσικό κα­κό, αλλά στον πνευματικό θάνατο. Γι' αυτό ο άνθρωπος που υφίσταται το ηθικό κακό είναι το τραγικότερο όν. Ο Γρηγόριος Ναζιανζηνός στον Επιτάφιο Λόγο του πατέρα του Λέγει: Εις θάνατος η αμαρτία ψυχής γάρ όλεθρος. και ο Μέγας Βασί­λειος στη μάρτυρα Ιουλίττα γράφει: Υπέρ αμαρ­τίας κλαίε. Αυτή αρρώστια ψυχής· αυτή θάνατος εστί του αθανάτου' αυτή πένθους αξία και οδυρμών ασιγήτων.

Όλες οι δυστυχίες του ανθρωπίνου γένους προ­έρχονται από το ηθικό κακό. Γι' αυτό εκείνοι που αντιτίθενται και το πολεμούν αναδεικνύονται φίλοι του Θεού και αγιάζονται, κατακτώντας μ' αυτόν τον τρόπο την ουράνια πολιτεία και κερδίζοντας τον ένεκα της αμαρτίας απολεσθέντα παράδεισο. Αλή­θεια ποιός ευσυνείδητος άνθρωπος μετά την πτώση του στην αμαρτία δεν πονά; Ποιός δεν οικτίρει εαυτόν; Ποιός λογικός άνθρωπος δεν υποφέρει; Ποιός δεν τα βάζει με τον εαυτό του και δεν τον λυπάται;

Βέβαια, ο λόγος του Θεού λέγει: Τις καθαρός έσται από ρύπου; αλλ' ουδείς, και αν μία ημέρα ο βίος αυτού επί της γης. (Ιώβ 14, 5). και είναι αλήθεια πως η αμαρτία είναι αναπόφευκτη. Αυτό επιβεβαιώνει ο λόγος του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη. Μόνο ένας δεν αμάρτησε. και αυτός ήταν Θεός και άνθρωπος, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός. Εμείς πάντες ημάρτομεν άμα και ηχρειώθημεν. (Ρωμ. 3,12). Ο καθένας μας, ερχόμενος στον κόσμο, βαρύνεται από το προ­πατορικό αμάρτημα. Και, μολονότι αυτό κόπτεται με το Ιερό Βάπτισμα, ο άνθρωπος φορτώνεται με τα προσωπικά του αμαρτήματα.

Για να διαπιστώσει κανείς ότι ο σημερινός άνθρωπος εν το πονηρό κείται (Α' Ιωάν. 5, 19), αρκεί να ρίξει μια ματιά στον καθημερινό τύπο. Εκεί θα διαβάσει εγκληματικές ενέργειες, φόνους, κλοπές, απάτες, μοιχείες, πορνείες, αυτοκτονίες, ψευδορκίες. και αυτά συμβαίνουν σ' όλα τα κοι­νωνικά στρώματα, στην πρωτεύουσα και στο χωριό, στη φτώχεια και στον πλούτο, στους μορφωμένους και αμόρφωτους, στους γραμματισμένους και αγραμμάτους, στο παλάτι και στο φτωχό καλύβι.

Την αμαρτία δεν την απέφυγαν ούτε οι Άγιοι. Γιατί η αγιότητα είναι δρόμος και όχι σκοπός του ανθρώπου. Σκοπός είναι η ποθητή θέωση. και οι Άγιοι βα­ρύνονταν τόσο με το προπατορικό αμάρτημα, όσο και με προσωπικά αμαρτήματα. αλλά για τους αγίους η κάθε πτώση είναι μια νέα αρχή, ένα νέο ξεκί­νημα. Εκείνοι πολύ εύκολα έλεγαν: Καρδίαν καθαράν κτίσον εν εμοί, ο Θεός, και Πνεύμα ευθές εγκαίνισον εν τοις εγκάτοις μου. (Ψαλμ. 50,12).

Και αν το προπατορικό αμάρτημα κόπτεται με το Ιερό μυστήριο του Βαπτίσματος, τα προσωπικά αμαρτήματα συγχωρούνται με τη μετάνοια και με το Ιερό μυστήριο της μετανοίας, την εξομολόγηση. Μετά από αυτό το μυστήριο, ο άνθρωπος βάζει νέ­ους στόχους και βαδίζει το δρόμο της αγιότητας μέχρι την τελική νίκη με τη χάρη του Παντοδυνά­μου Θεού.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΜΑΡΤΙΑ:

Α

μαρτία είναι η δύναμη του κακού που βασι­λεύει στον κόσμο.

Αμαρτία είναι μια υπεύθυνη, συνειδητή η και κά­ποιες φορές ασυνείδητη πράξη που αντιστρατεύεται στο Θείο θέλημα. Ο ευαγγελιστής Ιωάννης γρά­φει στην πρώτη του επιστολή ότι:  Η αμαρτία εστίν η ανομία (κεφ. 3, 4) και πάσα αδικία αμαρτία εστί (Α' Ίωάν. 5, 17).

Έτσι η αμαρτία έρχεται στον άνθρωπο με την πα­ρακοή του πρώτου ανθρώπου, του Αδάμ. Ο Από­στολος Παύλος στην προς Ρωμαίους Επιστολή (Ρωμ. 5, 12) λέγει: ώσπερ δι' ενός ανθρώπου η αμαρτία στον κόσμον εισήλθεν και διά της αμαρτίας ο θάνατος, και όντως εις πάντας ανθρώπους ο θά­νατος διήλθε ν, εφ ω πάντες τίμαρτον. έτσι ο κά­θε απόγονος των πρωτοπλάστων κληρονομεί τη φθορά και το θάνατο.

Και βέβαια ο άνθρωπος δεν είναι ο εφευρέτης της

αμαρτίας, ούτε ο αίτιος. Αίτιος δεν είναι, πλην όμως την αμαρτία τη διαπράττει. Υποτάσσεται στον αρχηγό της πονηρίας, που είναι ο διάβολος. Αυτή η αιχμαλωσία του ανθρώπου από το διάβολο χαρα­κτηρίζεται από το Μέγα Βασίλειο ως δυναστεία του διαβόλου.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας το διάβολο τον προσφωνούν με διάφορα, πλην όμως συνώνυμα ονόματα. Ο Κύριλλος Ιεροσολύμων τον αποκαλεί αρχηγόν της αμαρτίας και γεννήτορα των κακών. Ο Δίδυμος Αλεξανδρείας πρώτον εφευρέτην της αμαρτίας. Ο Γρηγόριος Νύσσης τον της αμαρτίας αίτιον. Ο Άγιος Μακάριος Άρχοντα της πονη­ρίας και ο Μέγας Βασίλειος αρχηγόν της ανταρσίας και αυτουργόν της πονηρίας.

Ασφαλώς η ανταρσία αυτή του διαβόλου, η πο­νηρία και η κακότητα έχει στόχο τον άνθρωπο. τον εξαπατά, δημιουργεί πονηρές επιθυμίες, λογισμούς απιστίας και τελικά τον θανατώνει.

Είτα η επιθυμία συλλαβούσα τίκτει αμαρτία ν, η δε αμαρτία αποτελεσθείσα αποκύει θάνατον.

(Ιακώβ. 1, 15).

Έπειτα η φαύλη επιθυμία, αφού συλλάβει το κακό, όπως η ακόλαστη γυναίκα, γεννά την αμαρτωλή πράξη η δε αμαρτία, όταν ολοκλη­ρωθεί, γεννά θάνατο.

Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Α

ν ο άνθρωπος γίνεται κληρονόμος της φθο­ράς και του θανάτου, αν ο διάβολος είναι που τον κεντρίζει στο κακό και τον εξαπατά, τούτο δε ση­μαίνει ότι ο άνθρωπος είναι ανεύθυνος. έχει μεγά­λη ευθύνη, επειδή από το Θεό πλάσθηκε ελεύθερος. Δεν αναγκάζεται να διαπράξει το κακό. Αυτό εξαρτάται από τη δική του θέληση. Γνωρίζει κάλλι­στα το αγαθό και το πονηρό. Η εκλογή του κακού τον καθιστά ένοχο και δέσμιο, ενώ η εκλογή του αγαθού τον εξαγιάζει.

Οι Θεοφόροι και Θεοκίνητοι Πατέρες της Εκ­κλησίας μας διδάσκουν ότι ο άνθρωπος έχει μεγά­λη ευθύνη. έχει τη δύναμη, εάν θελήσει, να αποφύγει την αμαρτία. δεν είναι ανίσχυρος ούτε μοιρο­λατρικά πρέπει να παραδίδεται στα κελεύσματα του σατανά.

Ο άγιος Κύριλλος ο Ιεροσολύμων γράφει: ό διάβολος το μεν υποβάλλειν δύναται, το δε αναγκάσαι παρά προαίρεσιν, ουκ έχει την εξουσίαν (Κατηχ. Δ, 21) και συνεχίζοντας ο ιερός πατέρας το­νίζει ότι εκ προαιρέσεως αμαρτάνομεν. Ο άγιος της Καισαρείας Επίσκοπος, ο Μ. Βασίλειος, χαρα­κτηριστικά γράφει: άρχη και ρίζα της αμαρτίας το αυτεξούσιου. Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης λέγει: κακόν ουδέν εξω προαιρέσεως αφ' εαυτού κείται (Κατηχητικός Αόγος).

Ο ιερός Χρυσόστομος κηρύττει ότι ούχ ο διά­βολος επηρεάζει αλλ' η οικεία ραθυμία πανταχού υποσκελίζει τους μη προσέχοντας... ουχ ο διάβο­λος ημίν αίτιος των κακών, εάν θέλωμεν προσέχειν... πανταχού γάρ η προαίρεσις αιτία, πανταχού η γνώμη κυρία (Περί διαβόλου ομιλία Β'). και ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός Λέγει: έκαστος εξ ιδίας προαιρέσεως καλός τε και κακός γίνεται (Έκθεση πίστεως Δ, 20).

Οι άγιοι και Θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας μας τονίζουν τη μεγάλη μας ευθύνη. Αλήθεια! Πόσο πρέπει να προσέξουμε.... και είναι μεγάλη η ευθύνη, γιατί είμαστε πλασμένοι από το Δημιουργό μας ελεύθεροι. Γνωρίζουμε τι είναι κακό και τι αγαθό.

Επομένως, κάνοντας κακή χρήση του αυτε­ξουσίου, οδηγούμε τον εαυτό μας σε περιπέτεια, γιατί πηδαλιούχος στη ζωή μας καθίσταται ο πονη­ρός. Αλλά ποτέ δεν είναι αργά. Ο Κύριος, που ήλθε στον κόσμο αμαρτωλούς σώσαι, μας δέχε­ται, εάν ειλικρινά ελθουμε σε συναίσθηση. Αυτή όμως η συναίσθηση πρέπει να μας οδηγήσει στον Πνευματικό, για να βάλουμε και πάλι αρχή και να βαδίσουμε το δρόμο της αγιότητος, που θα οδηγή­σει στο στόχο μας, την ουράνια πολιτεία. ετσι κα­τορθώνουμε να απορρίψουμε τη φθορά και τη θνη­τότητα, για να ζήσουμε την αφθαρσία και αθανασία

ΕΝΟΧΗ

Ε

ίμαστε αμαρτωλοί. Ουδείς αναμάρτητος. Πά­ντες εξέκλιναν, άμα ηχρειώθησαν, ουκ εστί ποιών χρηστότητα, ουκ εστίν εως ενός (Ψαλμ. 13, 3), δια­κηρύττει ο ψαλμωδός. Ο μαθητής της αγάπης Ιω­άννης στην πρώτη του επιστολή (α' , 8) γράφει:  εάν είπωμεν ότι αμαρτίαν ουκ εχομεν, εαυτούς πλανώμεν και η αλήθεια ουκ εστίν εν ήμϊν. και ο Κύριος μας, όταν οι Ιουδαίοι κρατούσαν λίθους, για να λιθοβολήσουν την ταλαίπωρη εκείνη πόρνη γυναίκα, σύμφωνα με το νόμο, είπε: ό αναμάρτη­τος πρώτος τόν λίθον βαλέτω. (Ίωάν. 8, 7).

Ή αμαρτία αυτή, επειδή είναι κάτι ξένο προς τη φύση του ανθρώπου, δημιουργεί στη συνείδηση τα­ραχή. Και είναι αλήθεια πως εκείνος που δεν έχει πωρωθεί, δέχεται τον αυστηρό ελεγχο της συνειδήσεώς του. οι ελεγχοι αυτοί μαρτυρούν ακόμη υγεία πνευματική. και ο πάσχων δεν πρέπει να αμελήσει, αλλά με κάθε τρόπο ν' αγωνιστεί για την απαλλαγή του. Είναι εύκολο κάτι τέτοιο; Όχι βέβαια. Γιατί ο δεχόμενος τον ελεγχο της συνειδήσεώς του πρέπει να ενεργήσει σωστά και όχι να αναζητεί πρόχειρη λύση του θέματος. Υπάρχουν άνθρωποι που προ­σπαθούν ν' απαλλαγούν από την ενοχή με την αδιαφορία άλλοι θέλουν να λησμονήσουν το γε­γονός. άλλοι αγωνίζονται να πνίξουν τη φωνή της συνειδήσεώς τους. άλλοι προφασίζονται ότι δεν υπάρχει συνείδηση. άλλοι αθειούν και απορρίπτουν το Θεό.

Και είναι αλήθεια πως πετυχαίνουν κάτι, αλλά προσωρινά. Αυτή όμως η επιτυχία δημιουργεί μια αρρωστημένη κατάσταση, που είναι επόμενο να προκαλέσει ψυχικές ασθένειες. Ο άνθρωπος, που προσπαθεί να καταπνίξει τη φωνή της συνειδήσεώς του, ακρωτηριάζει την ψυχή του. Στερείται ενός πο­λυτίμου οδηγού, που θα τον κατηύθυνε στην οδό της σωτηρίας. Είναι δυνατόν το πλοίο να πλεύσει στον ωκεανό χωρίς πυξίδα; Άλλο τόσο είναι εύκο­λο να βαδίζει ο άνθρωπος το δρόμο της παρούσης ζωής χωρίς την πυξίδα που λέγεται συνείδηση. οι ειδικοί ψυχίατροι ομολογούν πως μέγα μέρος των νευροψυχικών ασθενειών είναι ασθένειαι της συνειδήσεως.

Ή αμαρτία δημιουργεί τραύματα στην ψυχή του ανθρώπου,  τα ψυχικά τραύματα. τι κάνει ο χει­ρούργος, όταν στο σώμα του ανθρώπου δημι­ουργηθεί κάποια πυορροούσα πληγή; Δένει με επί­δεσμο την πληγή και περιμένει να θεραπευθεί; θα ήταν αφρών ο ιατρός αυτός. τι κάνει; Χτυπά με το νυστέρι, κόβει το σάπιο, απολυμαίνει τη συγκεκρι­μένη πληγή και ετσι θεραπεύει τον ασθενή.

Κατά παρόμοιο τρόπο θεραπεύονται και τα ψυχι­κά τραύματα. Βέβαια, οι ψυχίατροι πετυχαίνουν θε­ραπείες, όσο ανθρωπίνως είναι δυνατό. Πλην όμως τα ψυχικά τραύματα μόνον ο Παντοδύναμος Θεός μπορεί να τα θεραπεύσει. και η θεραπεία κοντά στο Θεό δεν πετυχαίνεται με ψυχοφάρμακα, αλλά με την ταπείνωση. Το Ιερό μυστήριο της Εξομολογήσεως και μόνον είναι δυνατόν να απαλλάξει τον άνθρωπο από την ενοχή. Αυτό το μυστήριο, το όποιο στην πατερική γλώσσα ονομάζεται κάθαρσις, μπορεί να λυτρώσει τον ταλαίπωρο άνθρωπο. Διαφορετικά, κάθε αμαρτωλός θα κλαίει τη δυστυ­χία του λέγοντας: Ταλαίπωρος άνθρωπος εγώ, τις με ρύσεται εκ τον σώματος τον θανάτον τούτον; (Ρωμ. 7, 24).

Μοναδικός τρόπος λυτρώσεως η καταφυγή μας στον πνευματικό. Εκεί με κάθε ειλικρίνεια θα εκθέσουμε τα ολισθήματα μας, χωρίς διάθεση δικαιολογήσεως μας, για να λάβουμε ειδικές συμβουλές κα­θώς και το σπουδαιότερο, τη συγχωρητική ευχή, που θα μας λυτρώσει από το βάρος των αμαρτημάτων μας. Η χάρη του Θεού και μόνο διά του μυστηρίου της μετανοίας και εξομολογήσεως σβή­νει

Και συγχωρεί την αμαρτία και εξαλείφει παν­τελώς την ενοχή.

ΑΝΑΒΟΛΗ

θ

ανάσιμος εχθρός στην πορεία της μετανοίας μας είναι η αναβολή. και γίνεται αυτή ο τάφος μιας μεγάλης απόφασης. Γιατί δεν είναι απλή η μεθό­δευση της επιστροφής στο Θεό διά του μυστηρίου της Ιεράς Εξομολογήσεως και μετανοίας. Είναι αλήθεια πως ο άνθρωπος μετά τη διάπραξη της αμαρτίας ζητά την απαλλαγή. και είναι αυτή η αναζήτηση φυσικό επακόλουθο μιας υγιούς συνειδή­σεως. δε δέχεται την αμαρτία μέσα του, γιατί είναι ξένη προς αυτόν. Παρά ταύτα εμποδίζεται. Γι' αυτό ο ιερός Χρυσόστομος σημειώνει:  Αμαρτωλοί πά­ντοτε επιθυμούσιν από της αμαρτίας απαλλάττεσθαι, αλλ' υπό της εξεως και της επιθυμίας κωλύονται (ΕΠ ΜΙΟΝΕ τ. ΜΗ σ. 528).

Τί μηχανεύεται ο πονηρός προκειμένου να αποτρέψει τον αμαρτωλό από την εξομολόγηση; δεν του λέγει βέβαια κατ' ευθείαν, μην εξομολογείσαι, αλλά ανάβαλε. Έχεις καιρό. Νέος είσαι ακόμη. Γλέντησε επί τέλους τη ζωή σου. Πότε θα χαρείς και συ; Όταν γεράσεις; Τότε δε θα μπορείς. Διασκέδασε τώρα. Και, όταν μεγαλώσεις, εξομολογείσαι και με­τανοείς. Πόσοι νέοι άνθρωποι δεν κάνουν τέτοιου είδους σκέψεις; Πόσοι μεσόκοποι, αδιάφοροι κατά Θεό, δε συνιστούν στους νέους την μποέμικη ζωή η την ντόλτσε βίτα! Πόσοι διεφθαρμένοι γέροντες δεν παιδιαρίζουν, συνιστώντας στα νέα παιδιά να ακολουθήσουν τα βήματά τους!

Ναι. Είναι αλήθεια πως εχεις καιρό. Είσαι νέος και θέλεις να κατακτήσεις τη ζωή. δε λέγει κανείς το αντίθετο. αλλά, όσο νέος και αν είσαι, εσύ που δια­βάζεις αυτές τις γραμμές, σκέψου ότι το μέλλον είναι αόρατον. δεν ξέρουμε τι ξημερώνει αύριο. Είσαι βέβαιος ότι θα ζήσεις και ότι θα σου δοθεί καιρός με­τανοίας; Όχι. Γνωρίζεις ότι καθημερινά άνθρωποι εγκαταλείπουν τον κόσμο αυτό; Διαβάζεις στις εφη­μερίδες για τον αιφνίδιο θάνατο νέων ανθρώπων; να σού υπενθυμίσω μερικούς τίτλους; Νεαρά εικοσά­χρονη απεβίωσεν αιφνιδίως. Εγκεφαλικό επεισό­διο οδήγησε στο θάνατο νεαρό 25 ετών. Αυτοκι­νητικό δυστύχημα στοίχισε τη ζωή τεσσάρων παι­διών.

Συνηθισμένοι οι τίτλοι αυτοί. Γι' αυτό σκέψου αυτό που ο 'Απ. Παύλος εγραφε στους Κορινθίους:  Ιδού νυν καιρός ευπρόσδεκτος, ιδού νυν ημέρα σω­τηρίας (Β' Κορ. 6, 2). Τώρα είναι ο καιρός ο κατάλ­ληλος. Τώρα που εχουμε τα μάτια ανοιχτά. Τώρα που μπορούμε και σκεφτόμαστε σωστά. τι είπε ο Κύριος στο σπίτι του Λαζάρου στην αδελφή του Μάρθα; Μάρθα, Μάρθα μεριμνείς και τυρβάζη περί πολ­λά, ενός δε εστί χρεία (Λουκ. Γ 41-42). Ποιά είναι η χρεία; Η σωτηρία. Η άλλη αδελφή, η Μαρία, γνώ­ρισε την πραγματική ανάγκη, γι' αυτό βρισκόταν παρά τους πόδας του Ιησού και ήκουε τον λόγον αυτού (Λουκ. 10, 39).

Χαρά στον άνθρωπο που παίρνει την απόφαση της επιστροφής στην αγκαλιά του Πατέρα. Αλίμονο όμως σ' εκείνον που δεν παίρνει την απόφαση, αλλά αναβάλλει γι' αργότερα. έχει λεχθεί: Ό δρόμος ιού αύριο οδηγεί στη χώρα ιού ποτέ. Άνθρωποι με σύνεση λέγουν: Ό,τι μπορείς να κάνεις σήμερα, μην το αναβάλλεις για αύριο. και τούτο, γιατί αύριο θα εμφανισθούν νέες υποχρεώσεις και θα φορτωθείς περισσότερο.

Ή αναβολή δεν μας εξασφαλίζει το μέλλον. Η ώρα και η ημέρα της εξόδου μας από τη ζωή είναι άγνωστη. δεν παίζονται οι μετοχές μας στο χρηματι­στήριο. Εκεί κάποτε κερδίζεις, κάποτε χάνεις. Εδώ παίζεται η σωτηρία μας.  αμαρτάνοντας ου δει αμελείν η αναβάλλειν τον καιρόν, το γάρ τέλος του βίου αδήλον λέγει ο ιερός Χρυσόστομος (ΕΠ MIGNE τ. ΝΖ σ. 223).

Και η μεγαλύτερη παγίδα του εχθρού είναι να αναβάλλουμε τη μετάνοια για το τέλος της ζωής μας. Αφού, λέγει ο πονηρός, πάλι θα αμαρτήσεις, πάλι θα κάνεις τα 'ίδια, μετανιώνεις στο τέλος της ζωής σου. Ο σοφός Σειράχ (18, 21,22) όμως προειδοποιεί:  εν καιρό αμαρτημάτων δείξον επιστροφήν Και μη μείνης εως θανάτου δικαιωθήναι.

Δύο πιστοποιητικά αντιστοιχούν στον κάθε άνθρωπο. Το πρώτο, που είναι και γνωστό, είναι το πιστοποιητικό γεννήσεώς μας. Κανείς δεν αμφιβάλλει για τη γέννησή μας, γιατί υπάρχουν μάρτυρες. Το δεύτερο είναι το πιστοποιητικό θανάτου. Αυτό είναι άγνωστο. δεν γνωρίζουμε την ώρα που θα συντα­χθεί. Γι' αυτό επιβάλλεται να είμαστε πάντα ετοιμοι.

Ό Κύριος μας με ποικίλους τρόπους μας δίδει ευκαιρίες επιστροφής. Χτυπά την πόρτα της ψυχής μας και μας καλεί.  Ιδού εστηκα επί την θύραν και κρούω εάν τις ακούση της φωνής μου και ανοίξη την θύραν, και εισελεύσομαι προς αυτόν και δειπνήσω μετ' αυτού και αυτός μετ' εμού (Αποκ. Γ', 20). Περι­μένει με ανοιχτή την αγκαλιά να μας δεχθεί. Ας μην αμελήσωμε, για να μην αργοπορήσουμε.

Αμαρτάνοντες ου δει αμελείν η αναβάλλειν τον καιρόν, το γάρ τέλος του βίου αδήλον.

Όταν αμαρτάνουμε, δεν πρέπει να αμελούμε η να αναβάλλουμε το χρόνο της μετανοίας, γιατί το τέλος της ζωής δεν είναι γνωστό σε κανένα.

(Ε.Π. τ. ΝΖ σελ. 223)

ΑΚΗΔΙΑ

θ

ανάσιμος εχθρός στην πνευματική μας ζωή είναι η ακηδία. Η ακηδία είναι αποτέλεσμα της αμέλειας και οκνηρίας. Είναι πάθος δυσκολονίκητο. Ο άνθρωπος που πέφτει σ' αυτό το πάθος, τόσο ως προς το σώμα του όσο και ως προς την ψυχή του, οδηγείται σε κατάσταση νωθρότητος. Εγκαταλεί­πεται η πνευματική ζωή, ο νους σκοτίζεται, με απο­τέλεσμα να εμφανίζονται στο νου του εφάμαρτοι λογισμοί. Πολλές φορές φθάνει στο σημείο να κά­νει και σκέψεις παράλογες σε βάρος του Δημιουργού ιών όλων Θεού.

Αλίμονο στον άνθρωπο που θα πέσει σε ακηδία. Το αγωνιστικό φρόνημα εγκαταλείπεται. Και ο αντίδικος, που ως λέων ωρυόμενον περιπατεί ζητών τίνα καταπίη (Α' Πετρ. 5, 8), αποκτά εξουσία στον άνθρωπο και ιόν κατευθύνει σύμφωνα με τη θέληση του. ετσι ο ταλαίπωρος άνθρωπος βαδίζει νωχελικά το δρόμο της απώλειας.

Οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας συνιστούν προσοχή, γιατί γνωρίζουν τις καταστροφικές συνέ­πειες της ακηδίας. Ο άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης λέγει: Όταν χαλαρώσει το σώμα και η ψυχή, τότε ο άνθρωπος, χωρίς να το καταλάβει, υφίσταται την εμπαθή αλλοίωση. Αλλοιώνεται η κράση του σώ­ματος με την ηδυπάθεια. και απ' εδώ και κάτω αρχίζει μια φοβερή αλυσίδα, που οδηγεί τον άνθρωπο αργά, αλλά σταθερά, στον πνευματικό θάνατο. Γι' αυτό ο ιερός Πατέρας (Φιλοκαλία τ. Ο σελ. 212) δείχνει τον κατήφορο στον όποιο οδηγείται ο απρόσεκτος και αμελής. Μετά την ακηδία ακολουθεί η χαλάρωση και απ' εκεί η ηδυπάθεια. Η ηδυπάθεια κινεί την όρεξη, η όρεξη την πύρωση, η πύρωση τη διέγερση. Η διέγερση κινεί τη μνήμη, η μνήμη τη φαντασία, η φαντασία φέρνει την προσβολή του λογισμού. Η προσβολή φέρνει το συνδυασμό (συζήτηση με πει­ρασμό) και ο συνδυασμός τη συγκατάθεση. Η συγκατάθεση οδηγεί στην πράξη και ετσι ο άνθρωπος νικιέται και πέφτει στην αμαρτία.

Ό άγιος Ιάκωβος ο αδελφόθεος (κεφ. 1, 15) με ελάχιστες λέξεις δείχνει που οδηγείται ο άνθρωπος, όταν εγκαταλείψει το αγωνιστικό φρόνημα: είτα η επιθυμία συλλαβούσα τίκτει αμαρτίαν, η δε αμαρτία αποτελεσθείσα αποκύει θάνατον.

Αντίθετα το αγωνιστικό φρόνημα, η εγρήγορση και η νήψη κρατά τον άνθρωπο απρόσβλητο. και τούτο γιατί τα βέλη του Αλάστορος αντικρούονται από τον γρηγορούντα. Κατά συνέπεια νικητής είναι ο αγωνιστής και νικημένος ο πονηρός.

Στον αγώνα του αυτόν ο πιστός, για να αναδεχθεί νικητής, έχει ανάγκη από κάποιον που θα τον καθο­δηγεί και θα τον συγκρατεί. και αυτός είναι ο πνευματικός. Ο πνευματικός πατέρας περιφρουρεί και οδηγεί στη μυστηριακή ζωή. Εφοδιάζει με τη Θεία Χάρη που δημιουργεί μια αόρατη ασπίδα. ετσι, παρά τις δυσκολίες και τα προσκόμματα, παρά τους σκοπέλους και υφάλους, ο πιστός οδηγείται εις εύδιον λιμένα και σώζεται από τη φθορά και το θάνα­το.

Ό πνευματικός Πατέρας, σαν καλός ιατρός, γνω­ρίζει τις προσβολές του εχθρού και θα μας υποδείξει πως να προφυλαγόμαστε, αλλά και πως να αντιμετωπίζουμε τις επιθέσεις του πονηρού. με τη βοήθεια τη δική του η ακηδία θα εξαφανιστεί από τη ζωή μας. και εμείς, σαν καλοί μαθητές του θείου Διδασκάλου, θα φροντίζουμε σώμα και ψυχή, για να πετύχουμε το σκοπό μας και τον ουράνιο προορισμό μας, που είναι η ποθητή θέωση.

ΑΦΟΥ ΘΑ ΕΠΑΝΑΛΑΒΩ ΤΑ ΙΔΙΑ

Π

ολλΟι αδελφοί μας που ζουν πνευματική μυστηριακή ζωή εχουν πόθο να οδηγήσουν και άλλους στο λυτρωτικό μυστήριο. Όπου βρεθούν, προτρέπουν τους αδελφούς, εκφράζοντας τη χαρά και ανακούφιση που εκείνοι ενιωσαν, όταν βγήκαν από το εξομολογητήριο. Συναντούν όμως ανθρώ­πους που προβάλλουν σαν επιχείρημα την επανάληψη των αμαρτημάτων. Αφού θα αμαρτήσω πάλι, αφού θα πέσω στα ίδια παραπτώματα, να κοροϊδεύω τον πνευματικό και τον εαυτό μου; Να παίζω με το μυστήριο; λέγουν. να εμπαίζω το Θεό;

Εκ πρώτης όψεως φαίνεται αληθινό το επιχείρημα. Όταν το εξετάσουμε πιο βαθιά, θα διαπιστώ­σουμε ότι δεν ευσταθεί. Είναι απλά μια πρόφαση. Οι  άνθρωποι αυτοί δεν εχουν πάρει την απόφαση της μετανοίας. Μετάνοια σημαίνει: Μετά και νοώ. Αλλάζω νουν, αλλάζω νοοτροπία. Παίρνω δηλ. την απόφαση να αγωνισθώ, ώστε να μην ξαναπέσω στην αμαρτία ο άνθρωπος αυτός έχει προεξοφλή­σει ότι δεν είναι ικανός για μια τέτοια απόφαση. Γι' αυτό λέμε ότι απαραίτητη προϋπόθεση για το μυστήριο αυτό είναι η μετάνοια.

Ο Ιωάννης της Κλίμακος στον Περί Υπακοής λόγο του, στο στίχο 27 γράφει: ' Αγγέλων εστί το μη πίπτειν ίσως ουδέ δυναμένων, ως φάσιν τίνες· ανθρώπων δε το πίπτειν και πάλιν ανίστασθαι, οσάκις αν τούτο συμβεί δαιμόνων δε μόνων το πεσόντος άπαξ, μηδέποτε αύθις εγείρεσθε. Μόνον οι  άγγελοι δεν πέφτουν στην αμαρτία, γιατί εχουν μονιμοποιη­θεί στο καλό. Ίδιον όμως των ανθρώπων είναι να πέφτουν και να σηκώνονται πάλι, όταν πέσουν. εξ άλλου ο ερχομός του Χριστού αυτόν το σκοπό είχε και έχει να λυτρώσει τον άνθρωπο από την αμαρτία, να σηκώσει τον αμαρτωλό από την πτώση, να τον οδηγήσει στην αγκαλιά του Θεού.

Ας μη λησμονούμε ότι το αμαρτάνειν ανθρώπινον. Το εμμένειν εις την αμαρτίαν διαβολικόν και ολέθριων.

— τι κάνετε εδώ στο μοναστήρι; ρώτησαν κάποτε ένα μοναχό. Κι' αυτός αποκρίθηκε: Πέφτουμε και σηκωνόμαστε, και πάλι πέφτουμε και πάλι σηκωνό­μαστε και ξαναπέφτουμε και ξανασηκωνόμαστε.

Όχι. δεν πρόκειται να τιμωρηθούμε, γιατί αμαρτήσαμε, αλλά θα τιμωρηθούμε, γιατί δεν μετανιώ­σαμε. Ας μην το λησμονούμε ποτέ αυτό.

Τα ενδύματα μας λερώνουν, αλλά τα πλένουμε. Κανείς λογικός άνθρωπος δεν είπε ποτέ: αφού πά­λι θα λερώσουν, δεν υπάρχει λόγος να τα πλύνω, και θα τα φορέσω λερωμένα. αλλά, αν ισχύει αυτό για τα ενδύματα, γιατί να μην ισχύει για την ψυχή μας; Και αυτή, ως άλλο ενδυμα, λερώνεται και λεκιάζει. Ξεπλένεται με το επαναλαμβανόμενο μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως.

Και, όταν προσέλθεις στο μυστήριο, παράλληλα με τη δική σου προσπάθεια εχεις τη βοήθεια του πνευματικού σου, που θα σε στηρίζει, αλλά πέρα από εκεί εχεις και τη χάρη του Παναγίου Πνεύμα­τος, που θα σε βοηθήσει, ώστε σταδιακά ν' απαλλαγείς από το συγκεκριμένο πάθος.

 Ανθρώπων δε το πίπτειν και πάλιν ανίστασθε, οσάκις αν τούτο συμβεί.

Των ανθρώπων είναι ίδιον να πέφτουν, αλλά και να σηκώνονται πάλι όταν πέσουν.

(Κλίμαξ Ιωάννου Λόγος 5, 27)

 

ΓΙΑ ΜΕΝΑ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΛΕΟΣ

Ο

 πονηρός, προκειμένου να απωθήσει τον αμαρτωλό από το λυτρωτικό μυστήριο, μετέρχεται πλείστα όσα τεχνάσματα Και κατορθώνει να κρατά δέσμιους του πολλούς χριστιανούς. τους οδηγεί στην απόγνωση και απελπισία.

— Εγώ, λέγουν, έχω κάνει τόσα πολλά στη ζωή μου και είναι αδύνατο να συγχωρεθώ. δεν υπάρχει ελπίδα σωτηρίας για μένα. δεν πρόκειται να βρει ποτέ ελεος η ψυχή μου. Και ζωή ανθρώπου ακόμη αφήρεσα. Είμαι εγκληματίας, παλιάνθρωπος. Σ' όλα αυτά ένα μόνο είναι θετικό: η συναί­σθηση. Ο  άνθρωπος αυτός κάμνει σωστή διαπί­στωση. Είναι αμαρτωλός. Το λέγει αυτό και το πι­στεύει.

Αλλά, αδελφέ, ποιός είναι αναμάρτητος; Μόνο ενας πέρασε από την ταλαίπωρη γη που ζούμε και δεν αμάρτησε: Ο  Κύριος. Εκείνος είπε: Τις εξ υμών ελέγχει με περί αμαρτίας; (Ίωάν. 8, 46). Ποιός άλλος μπορεί να πει αυτή τη φράση; Κανείς.

Το αρνητικό στοιχείο σ' αυτή την ιστορία, που μπορεί να στερήσει την παραδείσια ζωή, είναι η απελπισία. Πιστεύω πως αυτοί οι  άνθρωποι δεν εχουν μελετήσει το Ευαγγέλιο ούτε την ιστορία της Εκκλησίας. Εκεί θα βρει κανείς ανθρώπους με τα 'ίδια η και μεγαλύτερα εγκλήματα, που χάρη όμως στη μετάνοια απολαμβάνουν των δωρεών του Θεού.

Μια ευχή του μυστηρίου του Ευχελαίου μέσα σε πολύ Λίγες γραμμές παρουσιάζει τη σωτηρία ανθρώπων αμαρτωλών και το μέγα ελεος του Θεού. Δέσποτα Κύριε, ο Θεός ημών, ιατρέ ψυχών και σω­μάτων, ο τα χρόνια πάθη θεραπεύων, ο ιώμενος πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν εν τω λαώ ο βέ­λων πάντας ανθρώπους σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν ο μη βουλόμενος τον θάνατον του αμαρτωλού, ως το επιστρέψαι και ζην αυτόν συ γάρ Κύριε, εν τη Παλαιά Διαθήκη εθου μετάνοιαν τοις αμαρτωλοίς, Δαυίδ και Νινευΐταις, και τοις πριν και τοις μετά τούτους αλλά και εν τη επιδημία της ενσάρκου σου οικονομίας, ουκ εκάλεσας δίκαιους, αλλ' αμαρτωλούς εις μετάνοιαν, ως τον τελώνην, ως την πόρνην, ως τον ληστήν, ως τον βλάσφημον και διώκτην τον μέγαν Παύλο, διά μετανοίας προσδεξάμενος· Πέτρον τον κορυφαίον και απόστολόν σου, αρνησάμενόν σε τρίτον, διά μετανοίας προσεδέξω...

Και τώρα, συναμαρτωλέ αδελφέ, μετά την ανάγνωση του τμήματος αυτής της ευχής, ερχομαι να σε ρωτήσω.

— Μήπως αμάρτησες περισσότερο από την πόρνη; Μήπως περισσότερο από τον τελώνη; Μήπως υπε­ρέβης το διώκτη Σαύλο η μήπως αρνήθηκες το Χρι­στό, όπως ο Πέτρος;

Θυμίσου τη μετάνοια του Δαβίδ μετά το διπλό του αμάρτημα, φόνου και μοιχείας. Θυμίσου τη με­τάνοια των Νινευϊτών. Σκέψου με πόση αγάπη δέχθηκε ο Κύριος τόσο ιόν τελώνη, όσο και την πόρ­νη. Φέρε στο νου σου τους δύο κορυφαίους Απο­στόλους, τον Πέτρο, που αρνήθηκε τον Κύριο, αλλά εκλαυσε πικρά, και τον Παύλο, πού, πορευόμενος στη Δαμασκό, προκειμένου να συλλάβει χρι­στιανούς, μετά το δράμα, ζήτησε να μάθει ποιός είναι αυτός που διώκει και τι πρέπει να κάνει στο μέλλον.

Σ' όλα αυτά που ανέφερα προσθέτω και το γεγο­νός εκείνο που αναφέρει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στο όγδοο κεφ. στίχ. 3-11 του Ευαγγελίου του. Πρόκειται για τη γυναίκα που συνέλαβαν Οι  γραμ­ματείς και Οι  Φαρισαίοι να διαπράττει το αμάρτημα της μοιχείας. Γράφει λοιπόν ο ιερός Ευαγγελιστής: Οι γραμματείς και Οι  Φαρισαίοι φέρνουν μια γυ­ναίκα που την είχαν πιάσει να μοιχεύει και αφού την εβαλαν στη μέση, λέγουν στον Ιησού: Δάσκα­λε, αυτή η γυναίκα πιάστηκε επ' αυτοφώρω να μοι­χεύει. στο νόμο ο Μωυσής ορίζει Οι  γυναίκες αυτές να λιθοβολούνται. Συ λοιπόν τι λέγεις; Μ' αυτά ήθελαν να τον παγιδεύσουν, για να εχουν κάποια κατηγορία εναντίον Του. Ο  Ιησούς εσκυψε κάτω και με το δάκτυλο εγραψε στη γη. αλλά επειδή επέμεναν να ρωτούν, σήκωσε το κεφάλι Του και τους λέγει: Ο  αναμάρτητος, ας ρίξει πρώτος την πέτρα εναντίον της. Και πάλι εσκυψε στη γη και εγραψε. Μόλις Οι  κατήγοροι άκουσαν αυτά τα λό­για, άρχισαν να φεύγουν ενας-ένας από το γεροντότερο μέχρι ιόν τελευταίο, ώσπου εμεινε μόνος ο Ιησούς και η γυναίκα στη μέση. Σήκωσε τότε ο Ιησούς το κεφάλι και της λέγει: Γυναίκα που είναι αυτοί που σε κατηγορούν; Κανένας δε σε κατέκρινε; Και αυτή είπε: Κανένας Κύριε. Τότε είπε ο Ιη­σούς: Ούτε εγώ σε καταδικάζω. Πήγαινε και μη ξανά αμαρτήσεις.

Μετά απ' όλα αυτά επιμένεις ότι για μένα δεν υπάρχει ελεος; για όλους μας υπάρχει το πλούσιο ελεος του Θεού. Ο  Κύριος μας είναι οικτίρμων και ελεήμων. Απαιτεί όμως από μας μετάνοια. Και μετά τη μετάνοια ως ελπίδα παραδείσιας ζωής θα ελθει η συγχώρεση.

Οικτίρμων και ελεήμων ο Κύριος, μακρόθυμος και πολυέλεος ουκ εις τέλος οργισθήσεται, ουδέ εις τον αιώνα μηνίει.

Ό Κύριος είναι φιλεύσπλαχνος και ελεήμων, μακρόθυμος και πολυεύσπλαχνος δεν οργίζεται για να μας καταστρέψει τελείως και γι' αυτό η οργή του δεν είναι παντοτινή.

(Ψαλ 102, 8-9)

ΕΞΟΜΟΛΟΓΟΥΜΑΙ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ

Πολλοί χριστιανοί, που δε νίκησαν την ντροπή, προσπαθούν να βρουν υποκατάστατα, ώστε και συνειδησιακά να ηρεμούν και να μην ταπεινώνο­νται. Γνωρίζουν ότι η Ιερά Εξομολόγηση είναι μυστήριο, αλλά δεν συμμετέχουν σ' αυτό το λυτρω­τικό κάλεσμα

Λέγουν: Και εγώ εξομολογούμαι. Όχι σε πνευ­ματικό, αλλά στην εικόνα δεν είναι το ίδιο;

Βέβαια, αυτή η εφευρετικότητα μαρτυρεί ελλειψη μετανοίας. Διότι για τη μετάνοια χρειάζεται ταπείνω­ση και συντριβή, γνωρίσματα που δεν τα έχει κανείς, όταν όμιλε! στην εικόνα. Αν είναι ετσι, τότε γιατί να μην παντρευτείς μπροστά στην εικόνα; Γιατί να μη βαπτισθείς μπροστά στην εικόνα; για την τέλεση κά­θε μυστηρίου απαραίτητος είναι ο ιερέας. Και δεν αντικαθίσταται από κανένα

Ή διδασκαλία της Εκκλησίας μας είναι καθαρή. Μόνον Οι  ιερείς εχουν το δικαίωμα του δεσμείν τε και λύειν. Ο  Μ. Βασίλειος λέγει: Αναγκαίον τοις πεπιστευμένοις την οικονομίαν των μυστηρίων του Θε­ού εξομολογείσθαι τα αμαρτήματα.

Μολονότι ο ιερέας είναι άνθρωπος, ο Θεός επέτρεψε, ώστε να δέχεται την εξομολόγηση των πιστών και να συγχωρεί τα αμαρτήματα. ένα παράδειγμα από την Π. Διαθήκη θα μας  βοηθήσει να κατανοήσουμε την αλήθεια αυτή. Ο  προφητάναξ Δαυίδ αμάρτησε. Ο  Θεός τον συνεχώρησε, όταν μετάνιωσε. εδώ όμως παρεμβάλλεται κάποιο πρόσωπο. Ποιός; ενας άνθρωπος που είχε κατασταθεί προφήτης από το Θεό, ο προφήτης Νάθαν. Επομένως, ο Δαυίδ συνεχωρήθη υπό του Θε­ού, αλλά μέσω του προφήτου Νάθαν.

Στην Κ. Διαθήκη τα πράγματα φαίνονται πιο κα­θαρά. εδώ αναθέτει ο Κύριος στους ιερείς αυτή τη διακονία και τους δίδει αυτή τη μεγάλη εξουσία, που ούτε άγγελοι εχουν.  Εάν γάρ αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, αφήσει και ο Πατήρ ημών ο ουράνιος τα παραπτώματα υμών. (Ματθ.6, 14).

Αλλά, εάν απορρίψουμε τον Ιερέα από το λυτρωτικό μυστήριο, τότε υποχρεωτικά δεχόμαστε την εξομολόγηση μπροστά στην εικόνα για την απαλλαγή από τα παραπτώματά μας. εδώ όμως γεννιούνται πολλά ερωτήματα: Η εικόνα, προς την οποία απευθύνομαι, ομιλεί; Δίδει απάντηση στα ερωτήματα μου και με βοηθά για την περαιτέρω ενέργεια που εγώ πρέπει να κάνω, ώστε να μην ξα­ναπέσω; Ασφαλώς όχι.

Επομένως, η συγγνώμη διά του μυστηρίου της Ιεράς Εξομολογήσεως παρέχεται από τον πνευματι­κό ιερέα, που ο Επίσκοπος έχει ορίσει να τελεί το μυστήριο. Η εξομολόγηση μπροστά στην εικόνα δεν είναι παρά μια προσευχή και μαρτυρεί την ανάγκη λυτρώσεως του ανθρώπου από το βάρος των παραπτωμάτων.

 Εξομολόγησης άνευ εξομολόγου δεν νοείται. Ο  εγωισμός που κρύβεται εις την καρδίαν μας, μας ωθεί προς τας δικαιολογίας αυτάς.

(Μητροπολίτης Πειραιώς Καλλίνικος)

ΔΕΝ ΕΜΠΙΣΤΕΥΟΜΑΙ ΤΟΝ ΙΕΡΕΑ

Υ

πάρχουν χριστιανοί που δέχονται το θεοσύστατο μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως και θέ­λουν να εξομολογηθούν, αλλά δε βρίσκουν τον κατάλληλο πνευματικό. δεν είναι, λένε, εύκολο στον πρώτο τυχόντα ιερέα να εξομολογείσαι τα αμαρτήματά σου και να εμπιστεύεσαι τους μύχιους πόθους της καρδιάς σου, γιατί πολλοί ιερείς δεν είναι άξιοι της αποστολής τους και αυτά που ακούουν στην εξομολόγηση  τα συζητούν και τα σχολιά­ζουν με τους φίλους και συγγενείς τους. Αυτά προφασίζονται και μ' αυτά δικαιολογούνται.

Γιατί όμως μας αρέσει να μιλάμε για την εξαίρεση και όχι για τον κανόνα; Παντού υπάρχουν άνθρωποι ανάξιοι της αποστολής τους. Οι  νομικοί, Οι  καθηγη­τές, Οι  ιατροί, Οι  αστυνομικοί είναι όλοι άξιοι της αποστολής τους; Ποιός όμως στέρησε το παιδί του από το σχολείο, επειδή κάποιος καθηγητής ήταν ανάξιος; Ποιός καταδικάζει όλους τους ιατρούς, επειδή κάποιοι δεν τήρησαν τον όρκο τους;

Οι κληρικοί που αποδεικνύονται ανάξιοι της αποστολής τους είναι ελάχιστοι, για να μην πω ανύπαρκτοι. με βαριά συναίσθηση της ευθύνης τους Οι  πνευματικοί τελούν το μυστήριο. Ξέρουν από τον Επίσκοπο και τα σεμινάρια, που παρακολουθούν, πόσο μεγάλη είναι η ευθύνη τους. Γνωρίζουν ότι τα μυστικά, που ακούουν από τους πιστούς, τα σκεπά­ζει η εχεμύθεια Αν μπορεί να μιλήσει ενας νεκρός από τον τάφο, άλλο τόσο μπορεί και ο πνευματικός να κοινολογήσει το μυστικό. μια ταφόπετρα σκε­πάζει όλα εκείνα που ο πνευματικός ακούει. δεν παραβιάζει ποτέ το απόρρητο της Εξομολογήσεως. Ξέρει να τηρεί σιωπή στα εξαγορευόμενα από τους πιστούς. Εφαρμόζει την εντολή του Σοφού Σειράχ εν φίλω και εν εχθρώ μη διηγού (19, 8) και ακήκοας λόγον, συναποθανέτω σοι (19, 10). Και ας μη λησμονούμε ότι πνευματικός που θα αποκαλύψει μυστικά εξομολογούμενου, σύμφωνα με τους Ιε­ρούς κανόνας καθαιρείται. (ΡΜΑ κανών της εν Καρ­θαγένη συνόδου).

Βέβαια για τη θεραπεία του σώματος μας αναζητούμε γιατρό και δε λογαριάζουμε χρόνο, κόπο και χρήματα. για τη θεραπεία της ψυχής δεν πρέπει να κουραστούμε Λίγο; Ας ψάξουμε. Ας βρούμε ιόν, κατά τη γνώμη μας, καλύτερο πνευματικό και ας εμπιστευθούμε ιόν εαυτό μας σε εκείνον.

Ό Μ. Βασίλειος λέγει ότι, όπως τα πάθη ιού σώ­ματος μας για τη θεραπεία τους τα φανερώνουμε στους ειδικούς, κατά παρόμοιο τρόπο και η εξομολόγηση  των αμαρτημάτων μας πρέπει να γίνεται σ' εκείνους που μπορούν να τα θεραπεύσουν. Και είναι αλήθεια πως τέτοιοι κληρικοί υπάρχουν πολ­λοί, άξιοι της αποστολής τους, με πνεύμα Θεού και άνθρωποι αρετής. Αυτοί οι κληρικοί περιμένουν στην ενορία τους κάθε πονεμένο, κάθε κουρασμέ­νο, κάθε αμαρτωλό, για να τον ξεκουράσουν, να γιατρέψουν την πληγή του και να συγχωρήσουν τις αμαρτίες του. Χρειάζεται όμως μια απόφαση, μια απόφαση σωτήρια.

Ας μην επηρεαζόμαστε από τα λόγια του κό­σμου. Υπάρχουν πολλοί πολέμιοι της αμώμητης πίστης μας που διαβάλλουν τους κληρικούς. Ψεύ­δονται. Αυτοί που κατηγορούν, όταν καλούνται να καταθέσουν και να βάλουν την υπογραφή τους τότε δειλιάζουν λέγοντας: Δε θέλω μπλεξίματα. Τα άκουσα από κάποιον να τα λέγει. δεν πρέπει να εμπιστευόμαστε ανθρώπους που κατακρίνουν, είτε από διάθεση κουτσομπολιού είτε από μίσος και κακότητα.

Διαλέξτε τον καλύτερο κατά τη γνώμη σας. Βάλτε το κεφάλι σας κάτω από το πετραχήλι του. Ζητάτε από ιόν Κύριο ιη συγχώρεση. ετσι αρχίζει η αύρα του Παναγίου Πνεύματος να πνέει στην ψυχή σας. Γιατί η πνευματική ζωή του κάθε ανθρώπου αρχίζει, κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας μας, με το μυστήριο της καθάρσεως, το μυστήριο δηλ. της Ιεράς Εξομολογήσεως.

Εμπιστευθείτε χωρίς δισταγμό τους πνευματι­κούς στους οποίους η Εκκλησία μας εμπιστεύτηκε το μεγάλο μυστήριο. Διώξτε κάθε δισταγμό. Εμπι­στευθείτε τον Επίσκοπο, που τους επέλεξε και που ο ίδιος βρίσκεται εις τόπον και τύπον Χριστού, σύμφωνα με τους Θεοφόρους Πατέρες μας. Η ωφέλεια που θα προκύψει είναι μεγάλη. Ανοίγουν Οι  πύλες του ουρανού!

Δεν εμπιστεύεσαι τον ιερέα;  Θυμήσου ότι χωρίς αυτόν, ούτε λουτρόν (Βάπτισμα Μετάνοια) εχεις, ούτε μυστηρίων μετέχεις, ούτε ευλογιών απολαμβάνεις, ουκ άρα χριστιανός ει.

(Ιερός Χρυσόστομος)

ΝΤΡΟΠΗ

Ν

τρέπομαι! πως να φέρω στο φως αυτά που διέ­πραξα στο σκοτάδι;

Πώς να μιλήσω σ' εναν άνθρωπο, εστω και ιερέα, για τα αισχρά και βρώμικα που εκανα; Ντρέπομαι. θα πέσω στα μάτια ίου. Ποιός ξέρει ποιά γνώμη θα έχει για μένα; δεν είναι άραγε και εξευτελισμός της προσωπικότητάς μου; Και αν τα ανακοινώσει σε άλλους ανθρώπους; Πρέπει να εξαφανιστώ από την κοινωνία.

Τέτοια ερωτήματα βάζει ο πονηρός σε κάθε άνθρωπο που παίρνει την απόφαση της επιστροφής στο Θεό Πατέρα Και, όταν ο άνθρωπος πράττει την αμαρτία, ο διάβολος δίδει θάρρος και αδιαντροπιά. Τώρα που θέλει να την εξομολογηθεί τον αποθαρρύνει προκαλώντας φόβο και ντροπή. ετσι κρατά τον άνθρωπο δεμένο στο άρμα του και τον οδηγεί στην καταστροφή, στη φθορά και στο θάνατο.

Ό ιερός Χρυσόστομος λέγει: ό Σατανάς δίδωσι τοις πειθομένοις αυτό, εν μεν τη αμαρτίσι την παρρησίαν, εν δε τη μετανοία την αισχύνην και συμ­βουλεύει: συ δε μη πείσθης αυτό (Λόγος περί μετα­νοίας).

Ό Μ. Βασίλειος ερμηνεύοντας τον ΛΒ' ψαλμόν διακηρύττει: Ο γάρ τα φαύλα πράξαντες εις ονειδισμόν και αισχύνην αναστήνονται, ενορώντες εν αυτοίς το αίσχος και τους τύπους των ημαρτημένων και τάχα φοβερωτέρα του σκότους και του πυρός του αιωνίου η αισχύνη εστίν, ρ μέλλουσι διαιωνίζειν Οι  αμαρτωλοί, αεί εν οφθαλμοίς εχοντες τα ίχνη της εν σαρκί αμαρτίας, οιονεί τίνος βαφής ανεκπλύτου τη μνήμη της ψυχής αυτών εις το διηνεκές παραμένο­ντα. Τα λόγια αυτά του οσίου Πατέρα σημαίνουν: Αυτοί που διέπραξαν αναίσχυντες πράξεις θα βρε­θούν ενώπιον ονειδισμού και ντροπής βλέποντας μπροστά τους τις αισχρότητες και τα ίχνη των δια­πραχθέντων αμαρτιών. Και η ντροπή είναι σίγουρα πολύ πιο φοβερή από το σκοτάδι και το πυρ το αιώ­νιο και αυτήν την ντροπή Οι  αμαρτωλοί πρόκειται να τη ζουν αιώνια, καθώς πάντοτε μπροστά στα μά­τια τους θα υπάρχουν τα αποτυπώματα της σαρκικής αμαρτίας, που σαν βαφή, που δεν μπορεί κανείς να ξεπλύνει, θα παραμένουν αδιάκοπα στη μνήμη τους.

Και ο Γρηγόριος Νύσσης προτρέπει τους χρι­στιανούς λέγοντας: Αποκαλύψατε αυτό (τω ιερεί) θαρραλέως και τα μέγιστα υμών απόρρητα' αποκα­λύψατε αυτό τα μυστήρια της ψυχής υμών, ως απο­καλύπτει τω ιατρό ο ασθενής τα κεκρυμμένα αυτού τραύματα και τεύξεσθε της ιάσεως (θα επιτύχετε την ίαση). (Κ. Δουβουνιώτου, Τα μυστήρια της Ανα­τολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, σ. 134). Διερωτάται κανείς: Πιστεύω στα λόγια αυτού του αγίου Πατέ­ρα η τα απορρίπτω; Εάν πιστεύω ότι αυτά είναι αληθινά, τότε πρέπει να κάνω μια σύγκριση. Τη σύγκριση της ντροπής στον πνευματικό με την αιώ­νια ντροπή στον ουρανό. Πρέπει να πω: Ποιός είναι ο εξομολόγος μου; Είναι άνθρωπος. Όμοιος με μέ­να. Γι' αυτό θα διώξω την ντροπή. δε θα ακούσω το διάβολο, που έχει την πανουργία να μπαίνει στα εξομολογητήρια και να βάζει τη ντροπή στους εξομολογημένους.

Ντρέπεσαι να μιλήσεις στον εξομολόγο; δεν ντρεπόσουν, όταν διέπραττες την αμαρτία; Η ξαγόρευσε η Η διάπραξη της αμαρτίας είναι μεγαλύτε­ρη ντροπή; μη σκεφθείς τι γνώμη θα έχει για σένα ο πνευματικός μετά την εξομολόγηση σου. Ο  πνευματικός ξέρει καλύτερα από σένα ότι δεν βρί­σκεται εκεί, για να σε κατηγορήσει, αλλά για να σε απαλλάξει. Γνωρίζει ακόμη ότι ο άνθρωπος είναι αδύναμος. Γνωρίζει ότι ο άνθρωπος, ο κάθε άνθρωπος, είναι αμαρτωλός, ανεξάρτητα αν τα αμαρτήματα είναι μικρά η μεγάλα. Σκοπός και στόχος του δεν είναι να σχηματίζει γνώμη για τον κάθε εξομολογούμενο. Ο  πνευματικός, αν εχεις μεγάλα αμαρτή­ματα, θα κλάψει μαζί σου, θα προσευχηθεί, θα σου δείξει την αγάπη του και θα σε διαβεβαιώσει ότι, αφού μετάνοιωσες, βαδίζεις το δρόμο της αγιότητας. θα σου πει ακόμη ότι τα πολλά σου αμαρτήμα­τα εχουν σβηστεί και εσύ εχεις καθαρισθεί. Γι' αυτό μη διστάζεις. Δίωξε την ντροπή και εξομολογήσου.

Σκέφτεσαι ακόμη μήπως αυτά που πεις κοινολογηθούν; Όχι. Τούτο είναι αδύνατο. Σήμερα τουλά­χιστον δε συμβαίνει κάτι τέτοιο. αλλά, και αν συμβεί, εσύ είσαι ανεύθυνος. Ο  πνευματικός θα κολασθεί. Ο  άγιος Μελέτιος ο ομολογητής λέγει: Ει τις την ξαγόρευσε εξείπει και φαυλίσει, αυτός υπόσχοι τω Θεώ τον λόγον εν τη κρίσει. Ο  δ' εξαγορευσάμενος παντάπασιν αθώος και των σφαλμάτων των αυτού λελυτρωμένος πάντη. (Εξομολογητάριον Αγίου Νικοδήμου σελ 188).

Στην αρχαία Εκκλησία το αίσθημα της ντροπής δεν υπήρχε. Οι  χριστιανοί δεν ντρέπονταν να εξαγορεύσουν τις αμαρτίες τους ενώπιον του πλήθους των πιστών. Σήμερα η ξαγόρευσε γίνεται μόνο στον πνευματικό και όχι σ' όλη την Εκκλησία.

Προ ετών βρέθηκα στην ιερά Μονή Φιλοθέου Αγίου Όρους. Μετά το πέρας του εσπερινού κα­τευθυνόμασταν, σύμφωνα με το τυπικό της Μονής, στην Τράπεζα. στην εξοδο του ναού δύο μοναχοί γονατισμένοι εβαζαν μετάνοια και ελεγαν στους αδελφούς μοναχούς και στους προσκυνητές, που ήμασταν περισσότεροι από εξήντα: Αδελφέ, συγχώρεσε με, είμαι οργίλος. Μετά από αυτήν την εμπειρία διερωτήθηκα. Θα μπορούσα να τους μι­μηθώ; Όχι. Πρέπει να είσαι πολύ ανεβασμένος πνευματικά, για να πετύχεις κάτι τέτοιο. Ακόμη ένα συγκλονιστικό παράδειγμα αναφέρεται στον δ' Περί Υπακοής λόγο του Αγίου Ιωάννου του Σιναίτου και στους στίχους 14 και 15. Γράφει λοι­πόν ο Άγιος Ιωάννης: Φθάνοντας κάποτε σ' ένα Κοινόβιο παρηκολούθησα μια φοβερή και εκπληκτική κρίσι ενός καλού κρητού και ποιμένος. Ενώ ευρισκόμουν εκεί, ετυχε να ελθει για μοναχός κά­ποιος που ήταν προηγουμένως Ληστής. Αυτόν Λοι­πόν ο άριστος εκείνος ιατρός και ποιμήν διέταξε να απόλαυση επί επτά ημέρες κάθε ανάπαυση, και μόνη απασχόληση να έχει το να παρατηρεί την ζωή και την τάξη της Μονής.

Μετά δε την εβδόμη ημέρα τον εκκάλεσε ιδιαιτέ­ρως ο γέροντας και τον ερώτησε, αν του άρεσε να συγκατοικήσει μαζί τους. Όταν δε τον είδε να συγκατατίθεται με όλη του την ειλικρίνεια, τον ερώ­τησε πάλι τι αμαρτήματα διέπραξε στον κόσμο. αφού Λοιπόν τον είδε να τα εξομολογείται την ίδια στιγμή και με προθυμία όλα, για να τον δοκιμάσει του είπε πάλι: Θέλω όλα αυτά να τα φανερώσης εμπρός σε όλη την αδελφότητα. Και εκείνος εχο­ντας μισήσει ολωσδιόλου την αμαρτία του και περι­φρονώντας κάθε εντροπή του το υποσχέθηκε αδί­στακτα. Και αν θέλης ακόμη, του λέγει, τα εξομολογούμαι και στο κέντρο της Αλεξανδρείας. Υστέρα απ' αυτό ο γέροντας συναθροίζει στο Κυριακό όλα τα (λογικά του) πρόβατα, διακόσια τριάκοντα τον αριθμό. Και ενώ ετελείτο η θεία Λει­τουργία, ήταν ημέρα Κυριακή, μετά την ανάγνωση του Ευαγγελίου, δίδει εντολή και οδηγείται προς τον Ναό ο αθώος πλέον εκείνος κατάδικος.

Τον εσυραν μερικοί αδελφοί κτυπώντας τον ελαφρά, με τα χέρια δεμένα πίσω, φορώντας τρίχινο τάκο και εχοντας ριγμένη στάχτη στο κεφάλι του. Και μόνη η θέα του δυστυχισμένου αυτού Εδημιούργησε κατάπληξι σε όλους, ώστε αμέσως να ξεσπάσουν σε δάκρυα και ολολυγμούς, εφ' όσον κα­νείς δεν εγνώριζε τι ακριβώς συνέβαινε. επειτα μόλις επλησίασε στην πύλη της Εκκλησίας, η ιερά εκείνη κεφαλή, ο φιλάνθρωπος κριτής, του εφώναξε με δυνατή φωνή: Στάσου! Είσαι ανάξιος να εισέλθης εδώ μέσα.

 Εκείνος τότε εταράχθηκε από την φωνή του Ποιμένος που την άκουσε από το Ιερό. (Όπως αργότερα μάς εβεβαίωνε με όρκους, του εφάνηκε ότι άκουσε βροντή και όχι φωνή ανθρώπου). Πέφτει αμέσως έντρομος με το πρόσωπο στη γη, συγκλονισμένος ολόκληρος από τον φόβο. Ενώ δε εκείτετο κάτω και έβρεχε το χώμα με τα δάκρυά του, εκείνος ο θαυμά­σιος ιατρός, ο όποιος μεταχειριζόταν τα πάντα για τη σωτηρία του και συγχρόνως έδιδε σε όλους ένα υπό­δειγμα σωτηρίας και αληθινής ταπεινώσεως, τον προστάζει να ειπή εμπρός σε όλους όλα τα αμαρτήματά του ένα-ένα ξεχωριστά

Τότε αυτός αρχισε να εξομολογήται με τρόμο όλα του τα αμαρτήματα ένα-ένα λέγοντας πράγματα που εξένιζαν κάθε ανθρώπινη ακοή. Όχι μόνο σαρκικά αμαρτήματα παρά φύσιν, κατά φύσιν, με ανθρώπους, με ζώα, αλλά ακόμη και μαγείες Και

φόνους και άλλα, τα  όποια δεν πρέπει ούτε να ακούση ούτε να γράψη κανείς. έπειτα από την εξομολόγηση  αυτή προστάζει ο γέροντας να καρή αμέσως μοναχός και να συγκαταριθμηθρ στους αδελφούς.

Εγώ τότε εθαύμασα την σοφία του Οσίου εκείνου και τον ερώτησα ιδιαιτέρως για ποιό λόγο προ­έβη στην παράδοξη αυτή ενέργεια Εκείνος δε που ήταν πράγματι ιατρός των ψυχών, μου απήντησε ότι το έκαμε αυτό για δύο λόγους:

Πρώτον, χάριν αυτού του ιδίου, ώστε με την εντροπή της παρούσης Εξομολογήσεως να τον απαλλάξω από την μέλλουσα εντροπή —πράγμα που ασφαλώς έγινε. Διότι, αδελφέ μου Ιωάννη, δεν εσηκώθηκε από το έδαφος, μέχρις ότου επέτυχε την άφεση όλων των αμαρτιών του. Και μην αμφιβάλλεις γι' αυτό, διότι κάποιος από τους αδελ­φούς, που παρευρίσκονταν εκεί, πήρε θάρρος και μου είπε: Έβλεπα την ώρα εκείνη κάποιον φοβερό και επιβλητικό άνδρα που κρατούσε στα χέρια του ένα χαρτί γραμμένο και ένα κοντύλι από καλάμι. Και κάθε φορά που ο ριγμένος στο έδαφος εξομολογείτο μία αμαρτία του, εκείνος με το κοντύλι την διέγραφε. Αυτό είναι πολύ φυσικό, σύμφωνα και με τα λόγια του Δαβίδ: Είπα ξαγορεύσω κατ' εμού την ανομίαν μου τω Κυρίω· και συ αφήκας την ασέβειαν της καρδίας μου. (Ψαλμ. 31, 5). Δεύτερον, το έκανα αυτό, επειδή έχω μερικούς αδελφούς με ανεξομολόγητες αμαρτίες. Και με το παράδειγμα αυτό χους παρακινώ και εκείνους στην εξομολόγησι, χω­ρίς την οποία κανείς δεν θα επιτύχει την άφεση ιών αμαρτιών του.

Έτσι, αφού διώξουμε τη ντροπή, πολύ γρήγορα θα συναντήσουμε μπροστά μας το έλεος του Θεού.

Ο Σατανάς ενθαρρύνει με παρρησία τον άνθρωπο που διαπράττει την αμαρτία Και, όταν πρόκειται να μετανιώσει, τον αποθαρρύνει με τη ντροπή συ να μη πεισθείς σ αυτή του την προτροπή.

(Ιερός Χρυσ. Λόγος περί μετανοίας)

                                                                                                       

ΤΟ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ

Γ

ιά την κάθαρση του ανθρώπου ο Θεός χάρισε το φιλάνθρωπο μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως. Σύμφωνα με τη διδασκαλία της Αγίας μας Εκκλησίας ο Θεός διά του πνευματικού Ιερέως συγχωρεί όλα τα αμαρτήματα που διεπράχθησαν μετά το μυστήριο του Βαπτίσματος. ΓΥ αυτό και το μυστήριο αυτό χαρακτηρίζεται δεύτερο Βάπτισμα.

Έτσι ο κάθε αμαρτωλός έχει το δικαίωμα να κα­ταφεύγει στον πνευματικό, προκειμένου να απαλ­λαγεί από το βάρος των αμαρτημάτων του.

Ό πνευματικός έχει λάβει από το Θεό την εξουσία του δεσμείν τε και λύειν βάσει των συστατικών του μυστηρίου λόγων του Κυρίου: όσα εάν δήσητε επί της γης, έστω δεδεμένα εν τω ουρανό, και όσα εάν λύ­ση τ ε επί της γης, έσται λελυμένα εν τω ουρανό (Ματθ. 18, 18). Και αν τίνων αφήτε τας αμαρτίας αφίενται αυτοίς, αν τίνων κρατήτε κεκράτηνται (Ίωάν. 20, 23).

Όσοι πιστεύουμε στο Θεό καθώς και στο λόγο του Θεού, το Ευαγγέλιο του, είμαστε υποχρεωμένοι να δεχθούμε τη διδασκαλία Του και να κάνουμε βίω­μα και πράξη τα λόγια Του. Κανείς δεν έχει τη δύνα­μη και την εξουσία να τα απορρίψει. Αυτός που απορρίπτει μέρος του Ευαγγελίου και διαφωνεί με αυτό που η Εκκλησία διδάσκει είναι αιρετικός. έτσι αιρετικός κηρύσσεται αυτός που απορρίπτει θέματα πίστεως και σχισματικός αυτός που διαφωνεί σε θέματα κανονικά, δηλ. διοίκησης της Εκκλησίας.

Και όμως. Υπάρχουν Ορθόδοξοι χριστιανοί βα­πτισμένοι στο όνομα της Αγίας Τριάδος, που απορρίπτουν το φιλάνθρωπο μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως και μετανοίας. Με την αρνητική τους στάση έναντι του μυστηρίου απορρίπτουν εντολή του θεού και θεσμό της Αγίας μας Εκκλη­σίας. Η εμμονή τους σ' αυτή τη θέση τους καθιστά υπολόγους έναντι του Θεού.

Κανείς δεν έχει δικαίωμα να απορρίψει κάτι από την ' Αγία Γραφή Ος εάν ουν λύση μίαν των εντολών τούτων των ελαχίστων, ελάχιστος κληθήσεται εν τη Βασιλεία των ουρανών (Ματθ. 5, 19). Και κανείς δεν έχει εξουσία να απορρίψει κάτι που η Αγία Εκκλη­σία εν αγίω Πνεύματι θέσπισε.

Το φιλάνθρωπο αυτό μυστήριο, λέγει ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης, μικρότερος αδελφός του Με­γάλου Βασιλείου, τελεί ο Επίσκοπος. Αυτός ακούει τις εξομολογήσεις και δίδει άφεση. Τούτο γινό­ταν στην αρχή βέβαια, γιατί με την αύξηση των πι­στών ήταν φύσει αδύνατο ο Επίσκοπος να εξομολογεί όλους τους πιστούς. Γι' αυτό η εξουσία δό­θηκε και στους Πρεσβυτέρους. Ο Επίσκοπος, που έχει την ευθύνη των ψυχών έναντι του Θεού, δια­λέγει με κριτήρια καθαρά πνευματικά τους ιερείς εκείνους που θα τελούν το μυστήριο.

Κατά συνέπεια, αν το μυστήριο του Βαπτίσματος είναι απαραίτητο για την απαλλαγή μας από το προπατορικό αμάρτημα και την εισδοχή μας στην ιερή οικογενειακής Αγίας ' Ορθοδοξίας, το μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως είναι απαραίτητο για τα μετά το Βάπτισμα αμαρτήματα. Γιατί ο άνθρωπος ρέπει προς την αμαρτία και πράττει την αμαρτία. Ουδείς αναμάρτητος παρά μόνο ο Θεός.

Ό Λευκός χιτώνας του ιερού Βαπτίσματος αμαυρώνεται. Γι' αυτό ο φιλάνθρωπος Θεός χάρισε στον πεπτωκότα άνθρωπο το φιλάνθρωπο μυστήριο, στο οποίο πρέπει να καταφεύγει κάθε πιστός, κάθε αμαρτωλός, κάθε ένας που νιώθει το βάρος των πα­ραπτωμάτων να τον πιέζει.

Ή μετοχή μας στο φιλάνθρωπο αυτό μυστήριο είναι η πύλη από την οποία διέρχεται ο άνθρωπος, προκειμένου να οδηγηθεί στη σωτηρία.

Η ΜΑΘΗΤΕΙΑ

Μ

αθητής. Η λέξη μας θυμίζει τους αποκλειστικούς συνεργάτες του Κυρίου μας, που ονομάζονται μαθητές. Οι  πρώτοι χριστιανοί με πολύ καμάρι άκουγαν αυτόν τον τίτλο. Και σήμερα πολλοί άνθρωποι με υπερηφάνεια ομιλούν και λέγουν ότι υπήρξαν μαθητές του δείνα διδασκάλου.

Και είναι αλήθεια πως κανείς δε γεννήθηκε σοφός. Όλοι, για να προκόψουμε στη ζωή μας, μαθητεύ­ουμε κοντά σε κάποιο διδάσκαλο. Η προκοπή μας η καλή εξαρτάται κατά μέγα μέρος από το δάσκαλο. Και λέγω η καλή γιατί υπάρχει και κακή προκοπή, προκόψουσιν επί τα χείρω (Β' Τιμ. 3,13), αναφωνεί ο με­γάλος διδάσκαλος Απόστολος Παύλος, όταν αναφέρεται στους πονηρούς και γόητες.

Όποια ηλικία και αν έχει κανείς, μπορεί να 'ναι συγχρόνως μαθητής. Αυτός που μελετά τα συγγράμ­ματα των άλλων, αυτός που παρακολουθεί κάποια συζήτηση, αυτός που συμβουλεύεται κάποιον, μαθη­τεύει. Και για να υπάρξει πρόοδος, είναι απαραίτητο ν' ανταλλάσσονται απόψεις και ο ένας να γίνεται μα­θητής του άλλου, έτερος εξ ετέρου σοφός.

Ο Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος οδηγούμενος στο μαρτύριο και σε ηλικία 85 ετών έλεγε: Νυν άρχομαι μαθητής είναι (Προς Ρωμαίους ν, 5). Ο δε Ιωάννης ο Χρυσόστομος, όταν είχε πλέον ανδρωθεί, χαρακτήριζε τον εαυτόν του μειράκιον. Αν τέτοιοι άνδρες δείχνουν τόση ταπείνωση, φαντα­σθείτε τότε πόσο πρέπει να ταπεινώσουμε εμείς τους εαυτούς μας.

Αλλά, αν για την πρόοδο μας στη ζωή αυτή απαιτείται η μαθητεία κοντά σ' ένα δάσκαλο, κατά μείζο­να λόγο η μαθητεία αυτή είναι απαραίτητη κοντά σ' ένα δάσκαλο πνευματικό για την πνευματική μας προκοπή, για την εν Χριστώ ζωή. Και γι' αυτήν την πρόοδο απαιτείται δάσκαλος έμπειρος. Και αυτός ο δάσκαλος για όλους μας, είτε είμαστε λαϊκοί, είτε κληρικοί, είναι ο πνευματικός μας. Είναι εκείνος που ο Χριστός έχει ορίσει εδώ στη γη να αναλάβει το βα­ρύ αυτό έργο. Ο Άγιος Ιωάννης ο Σιναίτης χαρα­κτηρίζει μακάριο τον άνθρωπο που άφησε τον εαυτό του στα χέρια του πνευματικού. Μακάριος εκείνος που ενέκρωσε τελείως το θέλημά του και παρέδωσε τη φροντίδα της ψυχής του στον εν Κυρίω οδηγό και διδάσκαλο του. αυτός θα σταθεί στα δεξιά του Σταυρωθέντος (Λόγος δ', στίχος 37).

Απαραίτητος για την πρόοδο την πνευματική είναι ο πνευματικός. Σ' αυτόν θα μαθητεύσουμε και σ' αυτόν θα υπακούσουμε. Σ' αυτόν θα ταπεινω­θούμε. αυτός θα γίνει ο οδοδείκτης μας και η πυξί­δα μας.

Η ΚΑΘΑΡΣΗ

Ο

 μεγάλος αρχηγός του Ισραήλ και προφήτης του Θεού, ο Μωυσής, μετά το ατυχές γεγονός του φόνου του Αιγυπτίου που βασάνιζε τον Εβραίο, (Έξοδος 2, 11-15), έφυγε και ήλθε στη γη Μαδιάμ. Εκεί έζησε σαράντα ολόκληρα χρόνια. Νυμφεύτηκε και έκανε οικογένεια παίρνοντας σύζυγο τη θυγα­τέρα του ιερέως Ίοθόρ. στο διάστημα αυτών των σαράντα ετών ζούσε, όπως αναφέρει η Βίβλος, ποιμαίνοντας τα πρόβατα του Ίοθόρ, προσευχόμενος και καθαιρόμενος. Η λέξη καθαιρόμενος έχει μεγάλη σημασία.

Ή πραγματική ζωή του ανθρώπου αρχίζει από την κάθαρση. Είναι το πρώτο στάδιο και αποτελεί την αφετηρία της πνευματικής ζωής του πιστού. Η έλλαμψη είναι, σύμφωνα με τους άγιους Πατέρας, το δεύτερο στάδιο και η θέωση το τρίτο στάδιο.

Τί σημαίνει κάθαρση και πως την πετυχαίνει κα­νείς; Σημαίνει καθάρισμα. αυτή η κάθαρση πετυχαί­νεται με το μυστήριο της ιεράς Εξομολογήσεως και μετανοίας. Ο άνθρωπος λερώνεται και έχει ανάγκη καθαρισμού. Λερώνεται το σώμα του, λερώνεται και η ψυχή του. Και για τη σωματική κάθαρση όλοι Οι  άνθρωποι φροντίζουν. Ποτέ δεν αφήνουν το σώμα τους λερωμένο. Ντρέπονται τους ανθρώπους. Εξάλλου ο καθαρισμός του σώματος έχει σχέση και με την υγεία του ανθρώπου, γι' αυτό ποτέ δεν παραλείπουν την κάθαρσή τους. Εκεί όμως που δυσκολεύεται ο άνθρωπος είναι η κάθαρση της ψυχής. Και η λεκιασμένη από τη βρωμερή αμαρτία ψυχή μένει ακάθαρτη και σαπίζει. για το θεό η αμαρτία είναι βδέλυγμα. Βδέλυγμα Κυρίω οδοί ασεβούς (Παροιμ. 15, 9). Ο δρόμος δηλαδή των ασεβών είναι σιχαμερός στο Θεό.

Γεννιέται όμως το ερώτημα: Ποιός καθαρίζει; Ποιός συγχωρεί; Ο πνευματικός; Όχι βέβαια. Συγχωρεί ο Θεός διά του πνευματικού. Τις δύναται αφιέναι αμαρτίας ει μη εις, ο Θεός; (Μαρκ. 2, 7). Πολύ σωστά διαλογίσθηκαν Οι  Φαρισαίοι. Ο Θεός συγχωρεί. αλλά ποτέ δε θέλησαν να δεχτούν τον Κύριό μας ως Θεό. Ο Κύριος, λοιπόν, ο Θεάνθρω­πος λυτρωτής, έδωσε αυτή την εξουσία στον πνευματικό με μια προϋπόθεση, τη μετάνοια, την εξαγόρευση των αμαρτιών συνοδευόμενη από συντριβή και ταπείνωση. Χωρίς αυτές τις προϋποθέ­σεις δεν υπάρχει άφεση αμαρτιών. Και χωρίς την κάθαρση της ψυχής μας ούτε τη βασιλεία του Θεού θα κατακτήσουμε ούτε το Θεό θα ιδούμε. Μακάριοι Οι  καθαροί τη καρδία, ότι αυτοί τον Θεόν όψονται (Ματθ. 5, 8). Και αυτές οι  γραμμές που διαβάζεις αυτό το στόχο έχουν. Να πάρεις την απόφαση και να οδηγηθείς στο φιλάνθρωπο μυστήριο, που θα σε οδηγήσει στη σωτηρία.

Ο ΟΔΗΓΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΜΟΥ

Ο

 νέος άνθρωπος, προκειμένου να σταδιοδρο­μήσει στη ζωή του, καταφεύγει πάντοτε σε κάποιο δάσκαλο ικανό κι έμπειρο με σκοπό να καθοδηγη­θεί ορθά και να πετύχει το στόχο του. Αν ο στό­χος του είναι κάποια τέχνη, διαλέγει τον καλύτερο τεχνίτη και διδάσκεται απ' αυτόν τα μυστικά της τέ­χνης. εάν είναι απόφοιτος πανεπιστημιακής σχολής και θέλει να κάνει μεταπτυχιακές σπουδές, ακολουθεί τις συμβουλές πανεπιστημιακού διδα­σκάλου, για να φθάσει ψηλά. εάν είναι αθλητής, η εντολή του προπονητή του είναι νόμος, που ρυθμί­ζει ακόμη και την προσωπική του ζωή. Η διασκέ­δαση, το φαγητό, ο ύπνος είναι μέσα στα περιορι­σμένα όρια που ο προπονητής εγκρίνει. με άλλα λόγια ο κάθε άνθρωπος στο επάγγελμά του η στην αποστολή του, για να γίνει τέλειος, έχει ανάγκη ενός ανθρώπου που θα ιόν καθοδηγεί.

Απ' όλα αυτά συμπεραίνουμε ότι: Αν είναι αναγκαίος ο καθοδηγητής στην προσωρινή αυτή ζωή των 50 η 100 ετών που ζούμε, πόσο περισσότερο είναι απαραίτητος ο καθοδηγητής στην πνευματική μας ζωή; Ο κάθε άνθρωπος, νέος η γέροντας, κλη­ρικός η λαϊκός, σπουδασμένος η αγράμματος, άνδρας η γυναίκα, έχει ανάγκη πνευματικού καθοδηγητού. έχει ανάγκη από τον άνθρωπο εκείνο που θα γίνει γι' αυτόν ποδηγέτης, πυξίδα, οδοδείκτης. τον άνθρωπο αυτό θα τον διαλέξει (Ιωάννης Κλίμακος).

Και στη ζωή του, σύμφωνα και με τη συμβουλή του ιερού Πατέρα, θα κάνει υπακοή, προκειμένου να οδηγηθεί στη σωτηρία Περιττό, νομίζω, είναι να ειπωθεί ότι ο πνευματικός αυτός καθοδηγητής θα είναι ένας κληρικός και μάλιστα όχι ο οποιοσδήπο­τε κληρικός, αλλά εκείνος που έχει λάβει από τον Επίσκοπο το χάρισμα του αφιέναι αμαρτίας. Άρα ο πνευματικός, ο εξομολόγος.

Και γιατί ο πνευματικός μας καθοδηγητής πρέπει απαραιτήτως να είναι κληρικός και όχι ένας μορφω­μένος και συνετός λαϊκός που ζει ζωή σύμφωνη με το θέλημα του Κυρίου; Γιατί ο λαϊκός μπορεί να είναι άνθρωπος συνετός και μορφωμένος, δεν έχει όμως το χάρισμα που έχει ο κληρικός και που το Λαμβάνει διά του μυστηρίου της ιεροσύνης. Ο συνετός άνθρωπος ανθρωπίνως και μόνο μπορεί να βοηθήσει το συνάνθρωπο του. Είναι όμως Ικανή η ανθρώπινη σοφία να στηρίξει τον άνθρωπο πνευματικά και να τον οδηγήσει στη σωτηρία; Ασφαλώς όχι. Ο συνετός αλλά και καταρτισμένος συγχρόνως θεολογικά και πνευματικά άνθρωπος δεν μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο στη σωτηρία, γιατί δεν έχει τέτοια εξουσία. ΓΎ αυτό μένει απλώς ένας καθοδηγητής. δεν έχει δυνατότητα να δώσει συγχώρεση. Αυτό που δεν μπορεί να ενεργήσει ο λαϊκός το κάνει ο κληρικός, γιατί έχει λάβει από το Θεό την εξουσία του δεσμείν τε και λύειν: όσα εάν λύσητε επί της γης, έσται λελυμένα εν το ουρανώ. να η εξουσία του κληρικού. έχει δοθεί από το Θεό και όχι από άνθρωπο.

Και ο κληρικός που έχει το χάρισμα του πνευμα­τικού δε συγχωρεί μόνο αμαρτίες, αλλά είναι συγχρόνως και μεσίτης. Μεσιτεύει στο Θεό για τους πιστούς. Προσεύχεται στο ιερό Θυσιαστήριο για τα δικά του αμαρτήματα αλλά και για τα αμαρτήματα των πιστών: Υπέρ των ιδίων του αμαρτημάτων και των του λαού αγνοημάτων. να τι λέγει ο ιερός Χρυσόστομος για τον κληρικό ως μεσίτη. Μέσος Θεού και ανθρώπων έστηκεν ο Ιερεύς τας εκείθεν τι­μάς κατάγων προς ημάς και τας παρ' ημών Ικεσίας ανάγων εκεί. Μεγάλη η εξουσία του κληρικού. να γιατί πνευματικός μας καθοδηγητής πρέπει να είναι πρόσωπο με εξουσία σαν αυτή που αναφέραμε.

Στον πνευματικό μας καθοδηγητή θα προσερχό­μαστε συχνά. θα παίρνουμε την ευλογία του και τη συμβουλή του. Θα ζητούμε άφεση αμαρτιών με συντριβή και μετάνοια όσες φορές πέφτουμε σε πα­ραπτώματα. θα αναζητούμε λύσεις στους προβλη­ματισμούς μας. θα έχουμε έτσι ένα στήριγμα στη ζωή μας. Και το στήριγμά μας θα είναι ένας άνθρωπος, πλην όμως άνθρωπος με ειδική εξουσία δο­σμένη από τον ίδιο το Θεό. Πόσο μακάριοι είναι οι άνθρωποι που έχουν στην πορεία της ζωής τους έμπειρο πνευματικό!

ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑ

Ή

λθε η στιγμή της χάριτος. Είναι ευκαιρία ν' απαλλαγείς από το βάρος των παραπτωμάτων και πλημελλημάτων. Βρίσκεσαι ενώπιον του ιατρού των ψυχών. Απέναντι σου ο Εσταυρωμένος με ανοικτές τις αγκάλες σε αναμένει. Περιμένει να ακούσει από το στόμα σου αυτά που διέπραξες και που βα­ραίνουν την ψυχή σου. μη Λησμονείς ότι για χάρη σου ανέβηκε στο Σταυρό. Για σένα έχυσε το Πα­νάγιο Αίμα Του. για σένα η μεγάλη θυσία του Γολγοθά. Λοιπόν; Τι περιμένεις; Ο πνευματικός σου είναι έτοιμος να σου δώσει την άφεση. Άνοιξε την καρδιά σου και μίλησε με ειλικρίνεια. Διώξε την ντροπή που σε κρατά διστακτικό. στο Θεό ομιλείς. Θυμήσου την ειλικρίνεια του Ασώτου. Πάτερ, ήμαρτον εις τον ουρανόν και ενώπιον σου και ουκέτι ειμί άξιος κληθήναι υιός Σου, ποίησον με ως ένα των μισθίων σου (Λουκ. 15, 18-19). Ναι. Είναι δύσκολο τούτο. Είναι όμως λυτρωτικό. Ο Μ. Βασίλειος στην ερώτηση 26 των όρων κατά πλάτος λέγει: Έκα­στος, εάν βέβαια θέλει να επιδείξει αξιόλογον προκοπήν και να ακολουθήσει σταθερά την ζωήν των εντολών του Κυρίου μας Ιησού  Χριστού, κανένα κίνημα της ψυχής του δεν πρέπει να φυλάσσει απόκρυφον μέσα του... Πρέπει, αντιθέτως, να απογυμνώσει τα κρυπτά της καρδίας του.... Και ο Άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης το ίδιο επαναλαμβάνει λέγοντας: Γύμνωσον τα της ψυχής απόρρητα, δείξον αυτό (το ιερεί) ανερυθριάστως τα κεκρυμμένα (οδηγός εξομολογούμενου, Σ. Μακρή σελ. 14).

Και όπως, όταν βρεθείς στο νοσοκομείο, αποκαλύπτεις το Ιστορικό της ασθενείας σου στον θεράπο­ντα ιατρό με κάθε ειλικρίνεια, κατά παρόμοιο τρόπο ειλικρινής να είσαι και στον πνευματικό. εκεί πρό­κειται για τη θεραπεία του σώματος, εδώ για τη θερα­πεία της ψυχής σου.

Ας μη ζητούμε από τον πνευματικό να αποκαλύψει τα σφάλματά μας. εμείς, πριν φθάσουμε στο λυτρωτικό μυστήριο, θα προετοιμασθούμε. Φέρο­ντας στο νου μας τα σφάλματά μας ερχόμαστε σε συναίσθηση. έτσι με το μυστήριο οδηγούμαστε σε θεραπεία

Πολλοί πιστοί, ενώ επιθυμούν την απαλλαγή τους από τα αμαρτήματα, δεν προσέρχονται με την απαραίτητη ειλικρίνεια. Ο τρόπος αυτός δε βοηθά ούτε τον πνευματικό, προκειμένου να συστήσει το ανάλογο φάρμακο, ούτε και τον εξομολογούμενο, διότι τον κρατά μακριά από τη συναίσθηση και την πλήρη μετάνοια. Λέγουν πολλοί: Είμαι αμαρτωλός, πάτερ, έχω κάνει τα πάντα εκτός από φόνο, δοκί­μασα όλες τις αμαρτίες και δε θέλω να τις θυμάμαι, είμαι ο χειρότερος άνθρωπος και θέλω ν' αλλάξω.

Ή ομολογία αυτή είναι πράγματι σπουδαία.. Ο άνθρωπος αναγνωρίζει ότι είναι ένοχος. δε φθάνει όμως αυτό. Πρέπει να ομολογήσει μία προς μία τις πράξεις του με κάθε ειλικρίνεια και με διάθεση με­τάνοιας.

Ό ιερός Χρυσόστομος συμβουλεύει: Ου γάρ αρκεί το ειπείν, δη αμαρτωλός ειμί, αλλά δει και κατ' είδος αυτών μνησθήναι των πλημμελημάτων (Σπ. Μακρή, οδηγός εξομολογούμενου, σελ. 25). εάν ο πι­στός δεν έχει ειλικρίνεια, τότε καλύτερα να μην προσέλθει στο μυστήριο. Στις πολλές του αμαρτίες τώρα προσθέτει ακόμη μία.

Ή ειλικρίνεια επομένως είναι απαραίτητη προ­ϋπόθεση για μια καλή εξομολόγηση , που θα ελκύσει τη χάρη του Θεού και θα οδηγήσει τον πιστό στη Λύτρωση.

ΑΥΤΟΜΕΜΨΙΑ

Α

 Αυτομεμψία = μέμφομαι εαυτόν. Κατηγορώ τον εαυτό μου. στο εδώλιο του κατηγορουμένου, όταν προσερχόμαστε στο μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως, τοποθετούμε τον εαυτό μας και ποτέ τους άλλους. Γιατί, κατηγορώντας τους άλλους, δε βοη­θούμε τον εαυτό μας, κατά πρώτο λόγο, Και, κατά δεύτερο, πέφτουμε στο μεγάλο αμάρτημα της κατακρίσεως. Παράλληλα ομοιάζουμε προς το Φαρισαίο της παραβολής, που γεμάτος υποκρισία επαινούσε τον εαυτό του απαριθμώντας τις ανύπαρκτες αρετές του και κατηγορώντας τους άλλους.

Είναι γεγονός πως εύκολα διακρίνουμε τα σφάλματα των άλλων. Τούτο γίνεται, επειδή δεν ασχολούμαστε με τον εαυτό μας και τη διόρθωση μας, αλλά με τους άλλους. Αλλά μας διδάσκει το Ευαγ­γέλιο και άλλα κάνουμε εμείς. να τι γράφει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος στο Ευαγγέλιο του: τι δε βλέπεις το κάρφος το εν τω οφθαλμό του αδελφού σου, την δε εν τω Σω οφθαλμό δοκών ου κατανοείς; Η πως ερείς τω αδελφώ σου, άφες εκβάλω το κάρφος από του οφθαλ­μού σου, και ιδού η δοκός εν τω οφθαλμώ σου; υποκριτά, έκβαλε πρώτον την δοκών εκ του οφθαλμού σου, και τότε διαβλέψεις εκβαλείν το κάρφος εκ του οφθαλμού του αδελφού σου (κεφ. 7, 3-5). Και, σα να μην έφτανε αυτό, πολλές φορές συμβαίνει, ώστε τα δικά μας σφάλματα να τα φορτώνουμε στους αδελφούς μας.

Τι πιο φυσικό, όταν βρεθείς στον πνευματικό σου να κατηγορήσεις τον εαυτό σου; Και όμως! Οι  άλλοι φταίνε. Ο σύζυγος μου, η κόρη μου, τα πεθερικά μου, ο γείτονάς μου, ο συγκάτοικος μου, όλοι Οι  άλλοι εκτός από μένα. Δύσκολο πράγμα ν' αναλάβει κανείς τις ευθύνες του. Κατηγορούμε τους άλλους, γιατί αγαπούμε υπερβολικά τον εαυτό μας. Και η συμπεριφορά μας αυτή είναι απόρροια του εγωισμού μας.

Κάποτε ένας βασιλιάς επισκέφτηκε κάποια φυλακή και ρωτούσε τους κρατουμένους έναν προς ένα για να μάθει την αιτία της τιμωρίας τους. Όλοι προσπαθούσαν να δικαιολογήσουν τον εαυτό τους λέγοντας ότι αυτοί δεν έφταιξαν σε τίποτε, αλλά Οι  άλλοι που ζουν ελεύθεροι. Μέσα στους πολλούς εμφανίστηκε και κάποιος με σκυμμένο κεφάλι, και ο βασιλιάς ρώτησε με τον τρόπο που ρωτούσε και τους άλλους.

Εσύ, παιδί μου, γιατί είσαι κρατούμενος, σε τι έφταιξες; Και εκείνος απάντησε.

Εγώ, Μεγαλειότατε, δικαιολογημένα βρίσκο­μαι εδώ. Είμαι άξιος μεγαλύτερης τιμωρίας, γιατί έφταιξα, εγκλημάτησα. Τότε ο βασιλιάς έδωσε εντολή: Πάρτε αυτόν τον εγκληματία και στείλτε τον στο σπίτι του, γιατί, αν μείνει εδώ, υπάρχει φό­βος να διαφθείρει τους διακόσιους αθώους κρα­τουμένους της φυλακής.

Δε μάς φταίνε οι  άλλοι. Ο εαυτός μας μάς φταίει. Οι άλλοι θα δώσουν λόγο για τα δικά τους σφάλ­ματα Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος στον Περί Υπακοής λόγο του στο στίχο 56 λέγει: Γύμνου, γύμνου σόν μώλωπα τω ιατρώ ειπέ και μη αισχυνθείς, εμόν το τραύμα πάτερ, εμή η πληγή· εξ οικείας ρα­θυμίας και ουκ εξ ετέρου προσγινομένη· ουδείς ταύ­της αίτιος, ουκ άνθρωπος, ου πνεύμα, ου σώμα, ου τι έτερον, αλλ' η εμή αμέλεια.

Ας μη ρίχνουμε το βάρος στους άλλους, αλλά μό­νο στον εαυτό μας. Αυτό μάς διδάσκει τόσο η Αγία Γραφή, όσο και Οι  Πατέρες της Εκκλησίας μας.

Ό απ. Παύλος χαρακτηρίζει τον εαυτό του έκτρωμα. τι είναι το έκτρωμα; Ο Θεοφύλακτος Βουλγαρίας ερμηνεύει: Έκτρωμα είναι το ατελές και κολοβό έμβρυο που αποβάλλει η γυνή πριν έλθει η ώρα ιού τοκετού.

Θεωρούσε τον εαυτό του πολύ αμαρτωλό, ελάχιστο. σε μία επιστολή του (Α' Κορ. 15, 9) γράφει: Ος ουκ είμι Ικανός καλείσθαι Απόστολος. Και Οι  άγιοι Προφήτες της Π. Διαθήκης έτσι έβλεπαν τον εαυτό τους. Ο Προφήτης Ησαΐας έλεγε: Ώ τάλας και ακάθαρτος ειμί εγώ. Ο Αβραάμ χαρακτήριζε τον εαυτό του γη και σποδόν, δηλαδή χώμα και στά­χτη. Και ο άγιος Ισαάκ συμβουλεύει: Εξευτέλισον εαυτόν και θα δής δόξαν Θεού. Όπου βλαστάνει ταπείνωσις εκεί η του Θεού δόξα βρύει.

Έτσι σκέπτονταν Οι  άγιοι και έτσι χαρακτήριζαν τους εαυτούς των. Αλήθεια! Πόσο διαφορετικός θα ήταν ο κόσμος μας, αν όλοι βιώνανε την Αυτομεμψία; Συ όμως, αδελφέ, που μέλλεις να προσέλ­θεις στο ιερό μυστήριο και να γονατίσεις στον ια­τρό των ψυχών, απομάκρυνε τον εγωισμό σου, συγχώρεσε τα σφάλματα των άλλων και κατηγόρη­σε τον εαυτό σου. θα έχεις μεγάλη ωφέλεια. Η ευλογία του Θεού θα σε επισκιάσει, για να ανοιχτεί τελικά μπροστά σου ο δρόμος της σωτηρίας.

ΟΧΙ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΟΥ

Υ

πάρχουν άνθρωποι που έχουν την κακή συνή­θεια να λέγουν πολλά. στο γραφείο, στο σπίτι, στο δρόμο, στην επίσκεψη, όπου βρεθούν θέλουν να έχουν ιόν πρώτο και τελευταίο λόγο. Κανείς δε βρί­σκει ευκαιρία να εκφράσει τη γνώμη του, όταν οι άνθρωποι αυτοί είναι παρόντες. Αν συμβεί στη συντροφιά να είναι περισσότεροι από ένας, τότε ομι­λούν όλοι μαζί και κανείς δεν καταλαβαίνει τι λένε.

Τη συνήθεια αυτή τη μεταφέρουν μαζί τους, όπου βρεθούν. Και όταν βρεθούν στον πνευματικό, προ­κειμένου να εξομολογηθούν, με τον 'ίδιο τρόπο συμπεριφέρονται. Ο πνευματικός στην αρχή ευγε­νώς φερόμενος δε διακόπτει και ανέχεται. αλλά η πολυλογία αυτή κουράζει τον πνευματικό, δεν ωφελεί τον ίδιο που εξομολογείται και όσους περιμένουν να εξομολογηθούν τους κάνει να αγανακτούν.

Τί λέγουν συνήθως Οι  άνθρωποι αυτοί; Ιστορίες. την ιστορία της ζωής τους. Μεγαλοποιούν ασήμαντα γεγονότα. Καταφέρονται εναντίον των άλλων. Μιλούν κυρίως για συγγενικά πρόσωπα. Στόχος η νύφη, η πεθερά, ο συνάδελφος, η γειτόνισσα και τόσοι άλλοι. Και, ενώ έρχονται να εξομολογηθούν, για να απαλλαγούν από το βάρος των αμαρτημάτων και να λυτρωθούν, φεύγουν φορτωμένοι πάλι χωρίς καμιά ωφέλεια.

Γεννάται εύλογα το ερώτημα. Ωφελείται ο εξομολογούμενος μ' αυτές τις Ιστορίες; δεν ωφελείται, αλλά ζημιώνει, διότι στην πολυλογία, χωρίς να το αντιληφτεί, αναμειγνύει και άλλα πρόσωπα. έτσι πέφτει στην κατάκριση, που είναι μεγάλο αμάρτημα, αφού για κάθε λόγο περιττό θα λογοδο­τήσουμε στο Θεό. Αντιλαμβάνεται λοιπόν κανείς ότι με την πολυλογία, που έχει συγχρόνως κατάκρι­ση, καμιά φορά και συκοφαντία, έχει μεγάλη ευθύνη. Ο ιερός Ευαγγελιστής λέγει: λέγω δε υμίν δη πάν ρήμα αργών ο εάν λαλήσωσιν Οι  άνθρωποι, αποδώσουσι περί αυτού λόγον εν ήμέρα κρίσεως (Ματθ. 12, 36). αλλά και ο άγιος Ευφραίμ ο Σύρος σε μια ευχή του που λέγεται την Μ. Τεσσαρακοστή λέγει: Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου, πνεύμα αργίας φιλαρχίας και αργολογίας μη μοι δός....

Τότε στον πνευματικό θα ομιλώ λακωνικά; Όχι βέβαια. Υπάρχει πάντα η μέση οδός. στον πνευμα­τικό μιλάμε συγκεκριμένα. αν σε κάποιο γεγονός αναμειγνύονται και άλλα πρόσωπα, ποτέ δεν αναφέρουμε το όνομά τους. Όταν ο πνευματικός ζητή­σει κάποια διευκρίνιση, τότε πρόθυμα θα πούμε τη συγκεκριμένη λεπτομέρεια.

Επομένως τα λόγια μας στον πνευματικό θα είναι συγκεκριμένα. δε θα παραλείπουμε κάτι από το αμάρτημά μας, αλλά και δε θα προσθέτουμε γε­γονότα περιττά.

Έτσι και τον πνευματικό διευκολύνουμε, που πε­ριμένει και άλλους στο μυστήριο, και τον εαυτό μας προφυλάσσουμε από τα ολισθήματα της γλώσσας, που πολλές φορές είναι θανάσιμα.

Γι' αυτό προσοχή στη γλώσσα που εκφράζει την πληθωρικότητα του νου. Λέγε λίγα και συγκεκριμέ­να και άκου πολλά με προσοχή, για να ωφεληθείς.

Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΓΩ

Ε

ίναι ενδεικτική και συγκλονιστική συγχρόνως η αφήγηση ενός νέου, πού, υπερνικώντας τους αρχικούς δισταγμούς προσήλθε για πρώτη φορά στο Ιερό Μυστήριο. Παραθέτω αυτούσια τα λόγια του:

Επί τέλους η ευλογημένη ώρα ήλθε. Παρά τις πολλές μου αντιρρήσεις βρίσκομαι μπροστά στον πνευματικό. δεν ξέρω πως νιώθω. 'Οπωσδήποτε αμήχανα. ένας κρύος ιδρώτας περιλούζει ολόκληρο το σώμα μου. Είπα να ζητήσω συγγνώμη και να φύ­γω. Σκέφτηκα όμως πως για να φθάσω εδώ έκανα με­γάλη προσπάθεια. δε θα γίνει του Σατανά, είπα.

Ό πνευματικός είδε την αμηχανία μου. Κατάλα­βε. μην ανησυχείς, παιδί μου, μου είπε. εδώ που ήλθες θα ανακουφιστείς. Το φορτίο σου θα ελαφρώσει. να θεωρείς τον εαυτό σου ευτυχή γι' αυτή σου την απόφαση. θα το διαπιστώσεις, άλλωστε, γι' αυτό δε χρειάζεται να χρονοτριβούμε.

Πήρα θάρρος. Η μορφή του με ενέπνεε. Χωρίς να το καταλάβω δέθηκα μαζί του. Νόμισα προς στιγμή ότι γνωριζόμαστε χρόνια. τον ένιωσα πιο κοντά από κάθε άλλο γνωστό και φίλο μου. απ' εκείνη τη στιγμή έγινε ο πατέρας μου. Τώρα, είπα, μπορώ να μιλήσω ελεύθερα. Η γλώσσα μου λύθη­κε. Πήρα θάρρος. Πατέρα μου, είπα, πολύ καιρό ζη­τούσα αυτή τη στιγμή. Ο Θεός μου τη χάρισε. Μιλήστε μου. Πέστε μου για το μυστήριο που λυτρώνει. Πέστε μου αν ο Θεός μπορεί να συγχω­ρήσει και τα δικά μου αμαρτήματα. Διαβεβαιώστε με ότι στο χώρο της Αγίας μας Εκκλησίας υπάρχει μια γωνιά και για μένα. Θέλω να λυτρωθώ. Βοη­θήστε με. θα κάνω αυτό που θα μου πείτε.

Ό πνευματικός κατάλαβε. Είχε μπροστά του ένα νέο άνθρωπο με πλήρη συναίσθηση. μια ψυχή που ζητούσε τη λύτρωση. ένα πρόβατο απολωλός. απολωλώς είναι ο κάθε άνθρωπος που ζει μακριά από τη χάρη του Θεού. Είχε όμως κοντά του έναν άνθρωπο με πλήρη επίγνωση. Ήξερε τι έκανε και τι ήθελε. δεν ήταν αυτά συγκινήσεις της στιγμής. Είχε την απόφαση να προσεγγίσει τον πνευματικό. Και τώρα ήρθε η ώρα της χάριτος. μια ώρα που την εκμεταλλεύτηκε με τον καλύτερο τρόπο.

Και μετά απ' αυτά ο πνευματικός άρχισε να όμι­λε!. Μίλησε στη μετανιωμένη ψυχή για την αγάπη του Θεού. Είπε για τη χαρά του ουρανού κατά τη σημερινή αυτή ημέρα. Χαρά έσται εν τω ουρανό επί ενί αμαρτωλό μετανοούντα (Λουκ. 15, 7). Υπενθύμι­σε ότι ο Θεός συγχώρεσε το ληστή, την πόρνη, τον τελώνη, τον αρνητή μαθητή του. Είπε πολλά

Και η μετανιωμένη ψυχή μου άκουγε. δε μιλούσε. Άκουγε από τον πνευματικό ότι ο Θεός είναι οικτίρμων και ελεήμων, μακρόθυμος και πολυέλεος και αληθινός (Ψαλμ 102, 8) και ότι η αγκαλιά του Θεού είναι ανοικτή και περιμένει. Άκουγε σιωπηλά. Χύ­νοντας δάκρυα, πολλά δάκρυα.

Κατόπιν άρχισα συγκλονισμένος να εξαγορεύω τις αμαρτίες μου. Ήταν η σειρά του πνευματικού να ακούσει προσεκτικά. Τα λόγια πνίγονταν από τα δάκρυα. Τα δάκρυα της συντριβής. Τα δάκρυα της μετανοίας.

Τα δάκρυα αυτά έγιναν αφορμή να μου διηγηθεί ο πνευματικός την παρακάτω πολύ διδακτική Ιστορία:

Κάποτε ο Θεός έστειλε τον άγγελο του εδώ κάτω στη γη με την εντολή να του φέρει ό,τι πο­λυτιμότερο εύρισκε. Και ο άγγελος βρέθηκε σε μια μάχη. Πήρε μια σταγόνα αίμα από το στρατιώτη που υπερασπιζόταν την πατρίδα του και την πίστη του και το μετέφερε στο Θεό Πατέρα. Και ο Θεός του είπε: Είναι πράγματι πολύτιμο το αίμα που χύνει κα­νείς υπερασπίζοντας πίστη και πατρίδα. αλλά δεν είναι αυτό που θέλω.

Κατόπιν ο άγγελος κατέβηκε στη γη και πλη­σίασε έναν τίμιο οικογενειάρχη που έσκαβε σ' ένα αμπέλι, για να θρέψει τη φαμελιά του. Πήρε μια σταγόνα από τον ιδρώτα του και την πήγε στο Θεό. Και ο Κύριος του είπε: Είναι ο ιδρώτας που χύνει κανείς για την οικογένεια του πολύτιμος, αλλά δεν είναι αυτό που θέλω. Πολλές φορές επανέλαβε ο άγγελος το ίδιο έργο φέρνοντας από τη γη ό,τι πο­λύτιμο, κατά τη γνώμη του, εύρισκε, χωρίς να ευαρεστήσει το Θεό. την τελευταία φορά βρέθηκε σε κάποια έρημο.

Άκουσε αναστεναγμούς. Πλησίασε το βράχο. Βλέπει εκεί έναν ασκητή. έκλαιγε με λυγμούς. Κα­τηγορούσε τον εαυτό του. Παίρνει τότε ένα δάκρυ και το μεταφέρει στο Θεό. Και ευαρεστήθηκε ο Κύ­ριος. Ήταν αυτό που ζητούσε. Όταν τελείωσε την ιστορία, μου είπε: —Τα πολύτιμα δάκρυα που χύνεις είναι αυτά που θέλει ο Θεός. Όχι μόνο από σένα, αλλά και από μένα και από κάθε αμαρτωλό. Και, αφού διάβασε τη συγχωρητική ευχή, έφυγα, αφήνοντας στο εξομολογητάρι του πνευματικού τον παλαιόν άνθρωπον (Εφεσ. 4, 22).

Και ο πνευματικός συνέχισε το Ιερό του έργο. δε λησμόνησε όμως να βάλει μόνιμα στο κομποσκοίνι του τη μετανιωμένη ψυχή που ο Θεός του εμπιστεύθηκε.

Γίνε και συ ένας αγγελιαφόρος ιού Θείου μηνύματος με τη ζωή σου, με τη θυσία σου, υπηρετώντας τους αδελφούς σου.

ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΖΩΗ

Σ

τίβος είναι η ζωή μας. Και εμείς είμαστε Οι  αγωνιστές σ' αυτόν το στίβο. Δεν είναι απλό να αγωνίζεσαι. Είναι σπουδαίο και σημαντικό. Δεν έχει σημασία αν βγεις πρώτος. Σημασία έχει ότι βρίσκεσαι στο στί­βο και αγωνίζεσαι. Σκέψου μόνο ότι είσαι ανώτερος όλων αυτών που κάθονται στις κερκίδες.

Ή πνευματική ζωή θέλει κόπο, ιδρώτα, αγώνα. Οι  προπονητές προσπαθούν να κρατούν τους αθλητές σε φυσική κατάσταση. αυτή η φυσική κα­τάσταση τις περισσότερες φορές φέρνει την ποθητή νίκη. Και, όπως ο αθλητής του στίβου συνεχώς προετοιμάζεται, αν θέλει να έχει επιτυχίες, κατά πα­ρόμοιο τρόπο και ο χριστιανός πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς, προκειμένου να επιτύχει σε κάποιο άλλο στίβο, τον πνευματικό.

Αλλά υπάρχει και μια μεγάλη διαφορά μεταξύ του υλικού και πνευματικού στίβου. Και η διαφορά αυτή βρίσκεται στα βραβεία. Η νίκη στον υλικό στίβο χαρίζει στο νικητή αθλητή υλικά βραβεία. Ακόμη ο νικητής χειροκροτείται και δοξάζεται από τους ανθρώπους. Όλοι μιλούν γι' αυτόν. Οι εφημερίδες αφιερώνουν στο νικητή πρωτοσέλιδα άρθρα. Προβάλλεται με πηχιαίους τίτλους.

Στον πνευματικό όμως στίβο τα βραβεία είναι διαφορετικά. Τα βραβεία είναι άφθαρτα. Είναι αιώ­νια. Δίδονται στους νικητές όχι από ανθρώπους αλλά από ιόν ίδιο το Θεό. Ο νικητής σιον πνευ­ματικό στίβο είναι δυνατόν να μείνει τελείως άγνωστος. Οι  άνθρωποι αγνοούν αυτό το νικητή. Είναι όμως γνωστός στην ουράνια πολιτεία και τους αγγέλους. Νικητές σ' αυτόν το στίβο έχουμε κληθεί από το Θεό όλοι Οι  χριστιανοί. Όλοι εμείς που γί­ναμε μέλη του σώματος του Χρίστου γνωρίζουμε ότι ο μεγάλος αθλητής, ο Απόστολος Παύλος γράφει στο μαθητή του Τιμόθεο: Η γάρ σωματική γυμνασία προς ολίγον εστίν ωφέλιμος, η δε ευσέβεια προς πάντα ωφέλιμος εστίν, επαγγελίαν έχουσα ζωής της νυν και της μελλούσης (Α' Τιμ. 4, 8).

Αλλά πολλά εμπόδια παρεμβάλλονται σ' αυτόν τον αγώνα. Είναι όμως επόμενο, γιατί η νίκη σ' αυτόν τον αγώνα έχει σχέση με τη μεταφυσική πραγματικότητα. Χαρίζει στον άνθρωπο όχι κάτι που φθείρεται και χάνεται, αλλά τα άφθαρτα, τα ουράνια, τα αιώνια. να γιατί τόσοι εχθροί και τόσα εμπόδια παρουσιάζονται στο διάβα της ζωής μας.

Και Οι  εχθροί αυτοί είναι:

1)Ο εαυτός μας.

Διερωτάται κανείς. Είναι δυνατόν να θέλω το κακό μου; Είναι δυνατόν εγώ ο ίδιος να φέρω προ­σκόμματα στον καλό μου αγώνα; Ναι, είναι.

Χωρίς όμως να το αντιλαμβάνομαι. Όταν πλέον πέφτω, τότε είναι αργά. Τούτο γίνεται, γιατί υπάρ­χει πάντα η ροπή προς το κακό και την αμαρτία Αν δεν υπήρχε αυτή η τάση, τότε δε θα χρειαζόταν ο αγώνας. Ο απ. Παύλος μας πληροφορεί ότι μέσα μας υπάρχει κάποιος άλλος νόμος που αντιστρατεύεται και μάχεται σε όσα ο νους μας και η συνείδηση μας αναγνωρίζουν ως ορθά. Ου γάρ ο θέλω ποιώ αγαθόν, άλλο ου θέλω κακόν τούτο πρόσω. (Ρωμ. 7,19). Προσέχοντας τις ενέργειές μας ακριβώς αυτό διαπιστώνουμε. μια ακτινογραφία της καρδιάς μας θα φέρει στο φώς εγωισμούς, ζήλειες, φθόνους, μί­ση, αντιπάθειες, πονηριές, απάτες και τόσες άλλες κακίες, που γίνονται εμπόδιο στην πνευματική ζωή που ποθούμε να ζήσουμε.

2) Ο κόσμος.

Ό κόσμος με το φρόνημά του μας ελκύει προς την κοσμική ζωή. Μάς γοητεύει. Ο καιρός είναι κατάλ­ληλος να γλεντήσω κι εγώ, λέγει ο νέος. Και οι  γο­νείς: αφήστε τα παιδιά να χαρούν τώρα που είναι νέ­οι. έτσι, χωρίς να το αντιληφθούμε, μπλέκουμε στα γρανάζια της κοσμικής ζωής. Μπαίνουν στη ζωή μας Οι  κοσμικές συντροφιές, τα νυχτερινά κέντρα, Οι  άνομες διασκεδάσεις, η αμαρτωλή ζωή. Έτσι, μεταξύ αυτών των φίλων, υπάρχουν και εκείνοι που ειρω­νεύονται την πίστη. Χαρακτηρίζουν τους χριστιανούς οπισθοδρομικούς. Πολύ εύκολα αυτού του είδους Οι  φωτοδότες ονομάζουν τους χριστιανούς σκοταδιστές. Και οι  χριστιανοί συμφύρονται μ' αυτούς και παρασύρονται στο δρόμο της απώλειας. Δεν ακούνε τον Απόστολο Παύλο που λέγει: Και μη συσχηματίζεσθαι τω αιώνι τούτω, αλλά μεταμορφούσθαι τη ανακαινώσει του νοός υμών (Ρωμ. 12, 2).

Έτσι ο κόσμος όχι μόνο γίνεται εμπόδιο στην πνευματική ζωή, αλλά συγχρόνως στερεί το χρι­στιανό της ουρανίας μακαριότητος.

3) Ο διάβολος.

Είναι πράγματι ο διάβολος φοβερός εχθρός. Το σατανικό του έργο άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά μέσα στον Παράδεισο. έτρεφε και τρέφει φοβερό μίσος εναντίον του ανθρώπου. με πλάγιο τρόπο κα­τόρθωσε και παρέσυρε τον πρώτο άνθρωπο στην αμαρτία. από τότε συνεχίζει το άχαρο έργο του και προσπαθεί να παρασύρει στην οδό της απώλειας τους ανθρώπους. Χρησιμοποιεί ποικίλα τεχνάσματα. έτσι ο άνθρωπος στη ζωή του έχει ένα μόνιμο εχθρό, που δεν πρέπει να τον φοβάται, επιβάλλεται όμως να είναι προσεκτικός, για να μην πέσει στην παγίδα του. Κάποτε ο άγιος Αντώνιος καθόταν σκεπτικός ακουμπώντας το πηγούνι του στο δεξί του χέρι. τον πλησιάζει κάποιος υποτακτικός και του λέ­γει: Γέροντα τι σου συμβαίνει; Γιατί είσαι στεναχω­ρημένος;. Κι εκείνος απήντησε:

—Βλέπω, παιδί μου, το διάβολο, που στήνει πα­γίδες και που σε λίγο θα περάσουν απ' εκεί ανύποπτοι και θα συλληφθούν στα δίχτυα του.

Αυτό είναι το έργο του διαβόλου.

Αλλά μη λησμονείς ότι πριν από λίγο εξομολογήθηκες. Η χάρη του Θεού σε επισκίασε. Είσαι πιο δυνατός. Γι' αυτό αγωνίσου. Αγωνίσου για μια καινούρια ζωή, τη ζωή της χάριτος.

Φρόντισε ν' απαλλαγείς από τα πάθη σου. στο μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως επεσήμανες τις αδυναμίες σου καθώς και τις αμαρτωλές ροπές σου. Ο πνευματικός σου καυτηρίασε τα συγκεκριμέ­να πάθη σου και υπέδειξε τις αρετές που θ' αρχίσουν να φυτρώνουν μέσα σου. σου είπε: Κάνε το αντίθετο απ' αυτό που σού υπαγορεύει το πάθος.

Παράλληλα, θυμήσου ότι στην πνευματική ζωή θα προκόβεις, εφόσον θα ζεις μυστηριακή ζωή. Γι' αυτό απαιτείται:

α) Στενός σύνδεσμος με τον πνευματικό σου πα­τέρα. Κοντά σ' εκείνον θ' αναπαύεσαι.

β) Λατρευτική ζωή. Ποτέ μην αρνηθείς τη λα­τρευτική ζωή της Εκκλησίας μας, ιδιαίτερα την Κυριακή. Ο πολύς κόσμος δεν ξέρει τι είναι Κυρια­κή. δε γνωρίζει ότι η Κυριακή είναι μια Πεντηκο­στή, όπου το Πνεύμα το Άγιο κατέρχεται και αγιάζει τους πιστούς, γ) Προσευχή.

Να προσεύχεσαι συνεχώς και αδιαλείπτως. Μέσα και έξω από το Ναό. Μαρτυρεί η προσευχή την κοι­νωνία του πιστού με τον παντοδύναμο Κύριο.

δ) Μελέτη Αγίας Γραφής. να είναι η Γραφή κα­θημερινό ανάγνωσμα Και

ε) Θεία Κοινωνία. Όσο πιο συχνά γίνεται και πάντοτε βέβαια με την άδεια του πνευματικού. έτσι θ' αρχίσει μια καινούρια ζωή, η εν Χριστώ ζωή. Σ' αυτή τη ζωή θα χαίρεσαι με χαρά ουράνια. εκεί θα καταξιώνεσαι.

ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΕΠΑΝΟΡΘΩΣΗ

Μ

ετά την ειλικρινή σου εξομολόγηση  επανήλθες στη ρουτίνα της ζωής. Είσαι όμως προνο­μιούχος. Γνώρισες το Ιερό Μυστήριο και προσή­λθες σ' αυτό. Καθαρίστηκες. έγινες λευκός όπως το χιόνι. Αθώος, όπως το περιστέρι. αλλά πρό­σεχε. στην εξομολόγησή σου είπες τα παραπτώματά σου. Κατέστησες γνωστές στον πνευματικό σου τις αδικίες που έκανες σε βάρος των αδελφών σου. Γι' αυτό ο αγώνας σου αρχίζει τώρα, μετά την εξομο­λόγησή σου. Ποιός αγώνας;

Αγώνας για διόρθωση. Διόρθωσε τα σφάλματά σου. δεν αμφιβάλλει κανείς ότι μετάνιωσες ειλικρι­νά, συνετρίβεις και ζήτησες το έλεος του Θεού. Και ο Θεός σου έδωσε τη χάρη Του και την ευλογία Του. Σε κατέστησε υιόν κατά χάριν. Ανήκεις τώ­ρα στο Βασιλέα Χριστό. Ο πονηρός βέβαια δε θα πάψει τις επιθέσεις του. Είναι ανύστακτος. Συνεχώς μηχανεύεται τρόπους, προκειμένου να σε παρασύ­ρει στη ζωή της αμαρτίας. Τώρα έχεις γίνει ο στό­χος του. οι επιθέσεις του θα είναι πιο έντονες. θα το διαπιστώσεις και μόνος σου. μη δειλιάσεις όμως. δεν μπορεί να σού κάνει κακό. ν εσύ υπο­χωρήσεις, μόνο τότε αποκτά εξουσία επάνω σου.

Αγωνίσου λοιπόν και διόρθωσε τα σφάλματά σου. μην επανέλθεις στα ίδια.

Βέβαια, φεύγοντας από ιόν πνευματικό σου έδωσες μια υπόσχεση, να επανορθώσεις τις αδικίες που έκανες. μην το λησμονήσεις αυτό. Είναι δίκαιο και πρέπει να γίνει. Αφήρεσες χρήματα από κάποιον; να τα επιστρέψεις. Υπάρχουν τρόποι. Αν τα χρή­ματα είναι λίγα, αλλά από πολλούς, η αν δε γνωρί­ζεις από ποιούς τα αφήρεσες, τότε χάρισέ τα στους φτωχούς αδελφούς σου. Ρίξε τα στο φιλόπτωχο της ενορίας σου. για όποια αδικία έχεις κάνει, συμβουλεύσου τον πνευματικό σου. Εκείνος θα σε καθοδηγήσει σωστά, ώστε να απαλλαγείς από το βάρος και να μην επαναλάβεις τα ίδια.

Μια όμορφη περικοπή υπάρχει στο Ευαγγέλιο που μιλάει για την επανόρθωση της αδικίας. Διάβασέ την πολλές φορές. θα σε βοηθήσει η συμπερι­φορά του προσώπου εκείνου που ζούσε στην αδι­κία. Πρόκειται για τον τελώνη Ζακχαίο. Τι είπε ο Ζακχαίος στον Κύριο; Κύριε, ιδού τα ήμισυ των υπαρχόντων μου δίδωμι τοις πτωχοίς και ει τινός τι εσυκοφάντησα, αποδίδωμι τετραπλούν (Λουκ. 19, 8). Και ο Κύριος δέχτηκε την ομολογία του. απ' εκείνη τη στιγμή ο Ζακχαίος γίνεται πολίτης της Βασι­λείας των ουρανών.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας απαιτούν έμπρακτη εκδήλωση της μετανοίας και μάλιστα με το 'ίδιο όργανο του σώματος που έκαμε την αδικία και πα­ρανομία. Ο Μ. Βασίλειος είναι κατηγορηματικός: Επειδή με το σώμα ημάρτησες, πρέπει και με το σώμα, με το ίδιον όργανον, να αφανίσεις την αμαρτίαν. Ύβρισες; είπε του λοιπού καλούς λόγους. επλεονέκτησες; δώσε οπίσω το περιπλέον. εμέθυσες; Νήστευσον. Υπερηφανεύθης; Ταπεινώσου. Εφόνευσες; Μαρτύρησον η τα ισοδυναμούντα με μαρτύριον κάμε, σε αυτού το σώμα κάκωσον (Μητρ. Καλλινίκου Καρούσου, Καγώ αναπαύσω υμάς, σελ. 174).

Με άλλα λόγια ο Μ. Βασίλειος, για να λάβεις συγχώρεση από το Θεό, προτρέπει την αποκατάσταση της αδικίας. έτσι και μόνο γίνεται δεκτή η μετάνοια. Διαφορετικά δε στοιχίζει και καταντά εμπαιγμός, όταν αδικείς και εξομολογείσαι χωρίς να επανορθώνεις.

Έτσι και μόνο θα γαληνεύσει η ψυχή σου. με την επανόρθωση ευλογείσαι από το Θεό.

ΤΗΝ ΑΝΟΜΙΑΝ ΜΟΥ ΕΓΩ ΓΙΝΩΣΚΩ

Τ

ό μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως τελεί­ωσε. έφυγες από τον πνευματικό σου ανάλαφρος, εξαγνισμένος, κεκαθαρμένος. με κάθε ειλικρίνεια και χωρίς ντροπή κατέθεσες στο γέροντά σου τα πολλά και ποικίλα παραπτώματα. Νιώθεις τώρα πολύ διαφορετικά. Χαίρεσαι. αυτή η χαρά μεταδόθηκε και στον ουρανό: Χαρά γίνεται ενώπιον ιών αγγέλων του Θεού επί ενί αμαρτωλφ μετανοοϋντι (Λουκ. 15, 10).

Γεννάται όμως το ερώτημα: Τα αμαρτήματα που κατέθεσες θα τα Λησμονήσεις; Όχι βέβαια. Τα αμαρτήματα αυτά θα τριγυρνούν στο νου σου. έτσι θα παιδαγωγείς την ψυχή σου. Η πτώση θα σε τα­πεινώνει. θα σκέπτεσαι πόσο χαμηλά έπεσες. θα βλέπεις την αθλιότητά σου. έτσι θα αγωνίζεσαι για να μην ξαναβρεθείς σ' αυτήν την κατάσταση. Δια­φορετικά μιμείσαι το Γραφικό κύων επιστρέψας επί το ίδιον εξέραμα. (Β' Πέτρ. 2, 22).

Ο Προφήτης Ησαΐας μάς προτρέπει να θυμού­μαστε τις αμαρτίες μας εγώ ειμί ο εξαλείφων τας ανομίας σου, ένεκεν εμού και τας αμαρτίας σου, και ου μνησθήσομαν συ δε μνήσθητι, και κριθώμεν(μγ, 25). με άλλα λόγια λέγει ο Θεός. Εγώ είμαι εκείνος που εξαλείφω τελείως τις ανομίες σου, για τη δόξα μου, και τις αμαρτίες σου δε θα θυμηθώ. Συ δε να τις θυμάσαι, για να απαλλαγείς απ' αυτές.

Και ο προφήτης Δαβίδ στον πεντηκοστό ψαλμό λέγει: ότι την ανομίαν μου εγώ γινώσκω και η αμαρ­τία μου ενώπιων μου εστί διά παντός (στίχ. 5). Δηλα­δή, Κύριε, λυπήσου με, διότι αναγνωρίζω και ομο­λογώ την παρανομία μου και η αμαρτία μου αυτή είναι πάντοτε στη σκέψη μου.

Ή αναγνώριση της αμαρτίας είναι ο πρώτος όρος της συγγνώμης. Ο δεύτερος είναι η εξαγόραση. Και ο άγιος Θεοδώρητος ερμηνεύοντας τον παρά­ πάνω στίχο προσθέτει: ουδέ μετά την υπό σου γενομένην άφεση λήθην εδεξάμην της αμαρτίας, αλλά διηνεκώς ορώ των εμών κακών τας εικόνας και τας τολμηθείσας παρανομίας (Ιωήλ Γιαννακοπούλου, ψαλμοί σελ. 246).

Εάν θέλεις, λέγει ο ιερός Αυγουστίνος, να γυρίσει ο Θεός το πρόσωπον Του από τας αμαρτίας σου, πρέπει συ να τας έχεις εμπροσθέν σου, να τας βλέπεις και να τας θρηνείς. εάν εσύ γράφεις και ενθυμήσαι τας αμαρτίας σου, σε βεβαιώνει ο θείος Χρυσόστομος ότι ο Θεός θέλει τας εξαλείψει και τας αλησμονήσει (Εξομολογητάριον   Αγίου Νικοδήμου σελ. 200).

Έτσι, υπακούοντας στην εντολή του Θεού και έχοντας υπόψη τις εμπειρίες των αγίων Πατέρων έχε κατά νου τις αμαρτίες σου. Τούτο θα το κάνεις, όχι για να απελπίζεσαι, αλλά για να προφυλάττεις τον εαυτό σου από νέες πτώσεις.

Α’ Ο ΘΕΟΣ ΜΟΥ

1.                 ΠΙΣΤΗ ΣΤΟ ΘΕΟ

Π

ιστεύεις στο Θεό; Μήπως αμφιβάλλεις για την ύπαρξη Του; Πιστεύεις στην Αγία μας Εκκλησία και στα μυστήρια της; Το πρώτο βήμα προσέγγι­σης του Θεού είναι η πίστη στον Κύριό μας. Στο Σύμβολο της πίστεως ομολογούμε ιόν Κύριό μας. Ομολογούμε πίστη στον Τριαδικό Θεό, τον Πατέ­ρα, τον Υιό και το Πανάγιον Πνεύμα, καθώς και στην  Αγία μας Εκκλησία. Ομολογούμε στο Σύμ­βολο μας ένα Βάπτισμα, που μας καθαρίζει από κά­θε αμαρτία, και προσδοκούμε ανάσταση των νε­κρών καθώς και τη μέλλουσα ζωή. αυτές τις μεγά­λες αλήθειες τις δέχεσαι;

Πιστεύεις ακόμη στην Πρόνοια του Θεού; Μή­πως λησμονείς ότι ο Θεός φροντίζει για σένα, για όλο τον κόσμο και όλη τη δημιουργία Του; Στις δυσκολίες της ζωής σου και στα αδιέξοδα δέχεσαι ότι ο Κύριος θα σε ενισχύσει η μήπως απελπίζεσαι; Δείχνεις πίστη η ολιγοπιστία, η καμιά φορά και απιστία; Μήπως ξεχνάς ότι ανήκουμε ολοκληρωτικά στον Κύριο; εάν τε γάρ ζώμεν, τω Κυρίω ζώμεν, εάν τε αποθνήσκωμεν, τω Κυρίω αποθνήσκομεν, εάν τε ου ν ζώμεν, εάν τε αποθνήσκωμεν, του Κυρίου εσμέν (Ρωμ. 14, 8), λέγει ο μέγας Παύλος. Και στις Πρά­ξεις των Αποστόλων ο ίδιος Απόστολος θα τονί­σει: εν αυτώ γάρ ζώμεν και κινούμεθα και εσμέν (Πράξ. 17, 8).

Δε φθάνει μόνο να έχεις αυτήν την πίστη. Οφεί­λεις συγχρόνως και να την ομολογείς. Όταν βρε­θείς σε κάποια συντροφιά, ομολογείς την πίστη σου; Υψώνεις το ανάστημά σου η δειλιάζεις; Υπολογίζεις τις ειρωνείες και τους χαρακτηρισμούς που σου προσάπτουν κοσμικοί και άπιστοι; Άκου τι λέγει ο Κύριος: Πάς ουν όστις ομολογήσει εν εμοί έμπροσθεν των ανθρώπων, ομολογήσω καγώ εν αυτό έμπροσθεν του Πατρός μου του εν ουρανοίς όστις δ' αν αρνήσηται με έμπροσθεν των ανθρώπων, αρνήσομαι αυτόν καγώ έμπροσθεν του Πατρός μου του εν ουρανοίς. (Ματθ.10, 32-33).

Πάντες γάρ υιοί Θεού Έστε διά της πίστεως εν  Χριστώ Ιησού.       

            (Γαλάιας 3, 26)

Διότι όλοι διά μέσου της πίστεως εις τον Ιησούν  Χριστόν εγίνατε και είσθε υιοί του Θεού ενήλικες, |ώριμοι και χειραφετημένοι.           

2.ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ

Ό

λοι εκείνοι Οι  άνθρωποι που έχουν αρνηθεί το Θεό νιώθουν μέσα τους ένα κενό δυσαναπλή­ρωτο. Και, ενώ περιμένει κανείς να κάνουν το βήμα, προκειμένου να συναντήσουν το Θεό, οπισθοδρο­μούν. Και που καταφεύγουν; σε υποκατάστατα δεν είναι καθόλου δύσκολο, όταν αρνηθείς το Θεό, να οδηγήσεις τα βήματά σου σε μέντιουμ, χαρτορίχτρες, καφετζούδες, μάγους, μάγισσες, αστρολόγους, γητευτές και τόσους άλλους. Είναι αδύνατο χωρίς Θεό ν' αποφύγεις τις προλήψεις και δεισιδαι­μονίες. Χωρίς να αντιλαμβάνεσαι, κατευθύνεσαι από το ούρλιασμα του σκύλου, το κλαψιάρικο κε­λάηδημα της κουκουβάγιας, το τρίξιμο των ξύλων, τη συνάντησή σου το πρωινό με μαύρη γάτα. Πρό­σεχε ιδιαίτερα, γιατί η ζωή έτσι γίνεται μαρτύριο. Όσοι αρνήθηκαν το Θεό περιπλανήθηκαν. Δυσκό­λεψαν την παρούσα ζωή, αλλά προπάντων έχασαν τη μέλλουσα. Συμβουλέψου τον πνευματικό σου. Εκείνος ξέρει να σε κατευθύνει, αλλά και να σε καταστήσει προσεκτικό στην πορεία σου.

3.ΠΡΟΣΕΥΧΗ

Π

ροσεύχεσαι; Η προσευχή είναι ένα φτερό. Μαζί με το δεύτερο φτερό, που λέγεται πίστη, ανυψώνεσαι στον ουρανό. Η προσευχή είναι το οξυγόνο της ψυχής. Ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος Λέγει ότι είναι το θεμέλιο ιού κόσμου. Προ­σεύχεσαι θερμά; τον ευχαριστείς για τις ευεργεσίες Του και τις δωρεές Του; Δοξάζεις το υπερύμνητο όνομα Του; μη λησμονείς ότι η προσευχή χαλινα­γωγεί την ενστικτώδη οργή και εκμηδενίζει τη θλί­ψη. Τρέφει την ψυχή και φωτίζει το νου. Φέρνει στο παρόν τη μέλλουσα χαρά

Μη λησμονείς πρωί και βράδυ την προσευχή σου. Πάντα στην τράπεζα να προσεύχεσαι στην αρχή και στο τέλος. Όπου βρεθείς δοξολόγησε τον Κύριο. έτσι δείχνεις την αγάπη σου προς Εκείνον και την εξάρτησή σου απ' Εκείνον.

           

Η Προσευχή είναι το κλειδί του ουρανού.         

Ανεβαίνει η δέηση του ανθρώπου και κατεβαίνει

το έλεος του Θεού.                      

(Ιερός Αυγουστίνος)

4. ΜΕΛΕΤΗ ΑΠΑΣ ΓΡΑΦΗΣ

Μ

ελετάς την Αγία Γραφή καθώς και άλλα θρη­σκευτικά βιβλία που έγραψαν άνθρωποι φωτισμένοι από το Πνεύμα το Άγιο; Ο απ. Παύλος γράφει στο μαθητή του Τιμόθεο:  Ταύτα μελέτα, εν τούτοις ίσθι, ίνα σου η προκοπή φανερά ρ εν πάσιν (Α' Τιμ. 4, 15). Και ο προφήτης Δαβίδ (Ψαλμ. 118,105) γράφει: Λύ­χνος τοις ποσίμου και φως ταις τρίβοις μου ο λόγος σου. Όσο απαραίτητα είναι το νερό και το ψωμί για τη ζωή και τη συντήρηση του ανθρώπου, άλλο τόσο απαραίτητη είναι και η μελέτη της Αγίας Γραφής. Γι' αυτό ο Κύριος είπε «ουκ επ' άρτο μόνω ζήσεται άνθρωπος, αλλ' επί παντί ρήματι εκπορευομένω διά στόματος Θεού» (Ματθ. 4, 4).

Όποιος μελετά την Αγία Γραφή διαπιστώνει όντως ότι τα λόγια της είναι γλυκά. έτσι τα γεύθηκε και ο ψαλμωδός: «Κύριε ως γλυκέα τω λαρυγγί μου τα λόγιά σου, υπέρ μέλι Και κηρίον τω στόματι μου»(Ψαλ. 118, 103). να λοιπόν γιατί η Αγία Γραφή πρέπει να είναι το καθημερινό μας ανάγνωσμα. Η ωφέλεια που προκύπτει είναι μεγάλη. Μελετώντας έχει κανείς την αίσθηση ότι ο Θεός όμιλε! και ο άνθρωπος ακούει. Αλήθεια, πόσα στερούνται Οι  άνθρωποι που δεν έχουν νιώσει τη χαρά της μελέτης!

Τίποτε άλλο δε συντελεί στο να πετύχει ο χριστια­νός ενάρετη ζωή και βίο σύμφωνο με την ορθή πίστη, όσο η μελέτη της Αγίας Γραφής.

(Ιωάννης Χρυσόστομος)

5. ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΜΟΣ

Ε

κκλησιάζεσαι; Μήπως εκκλησιάζεσαι μόνο δύο η τρεις φορές το χρόνο; Οι  ιεροί κανόνες λέγουν ότι, όποιος απουσιάζει επί τρεις συνεχείς Κυριακές από την Εκκλησία χωρίς λόγο, αφορίζεται. (Π' κανών Πενθέκτης Οίκουμεν. Συνόδου). Γι' αυτό μη μένεις μακριά από τον Ιερό Ναό την Κυριακή άνευ λόγου. Η λατρεία είναι το ξεχείλισμα της αγάπης μας προς το Θεό. Η Κυριακή δεν είναι απλά μια αργία, αλλά ημέρα Κυρίου. Ο Ιερός Ναός είναι τόπος συναθροί­σεως των πιστών. Η συμμετοχή μας στη Θ. Ευχαρι­στία μας ενώνει με τον Κύριο. Εκείνος είναι η κεφα­λή και εμείς τα μέλη Του. Όλοι, Κύριος και πιστοί, αποτελούμε ένα σώμα.  Υμείς Έστε σώμα Χριστού και μέλη εκ μέρους.

Η έλλειψη χρόνου, η ανάπαυση, η εργασία και τόσα άλλα αποτελούν απλές προφάσεις. Ο Θεός μας χαρίζει 168 ώρες την εβδομάδα, για να αντεπεξέλθουμε στις απαιτήσεις του σώματος μας και της ζωής γενικότερα. Δύο μόνο απ' αυτές τις ώρες, που μάς χαρίζει, μάς θέλει στον Ιερό Ναό, όχι βέβαια για Εκείνον, αλλά για μάς. Τίποτε στη μεγαλοσύνη Του δεν προσθέτουμε ούτε αφαιρούμε, εάν έλθουμε στον Ιερό Ναό. Αντίθετα. 'Εμείς παίρνουμε ευλογία. Πολλοί δικαιολογούνται ότι δεν υπάρχει χρόνος. Βρίσκουμε όμως χρόνο για το θέατρο, το σινεμά, την τηλεόραση, το γήπεδο, τα σπορ, τις εκδρομές, τα κομμωτήρια, τους χορούς, τις βιτρίνες. πως θα δικαι­ολογηθούμε; Η παραμονή μας και μόνο στον Ιερό Ναό γίνεται πηγή ευλογίας. εάν προσευχηθούμε, η ευλογία είναι μεγάλη. εάν όμως κοινωνήσουμε των Αχράντων μυστηρίων, τότε η ευλογία του Θεού είναι πολύ μεγάλη για μάς. Γινόμαστε χριστοφόροι και θεοφόροι.

Αλλά πολλοί αναγκάζονται, χωρίς να το επιθυμούν, να βρίσκονται την Κυριακή στο χώρο της εργασίας, π. χ. πιλότοι, σοφέρ, εργάτες εργοστασίων. Αυτοί είναι δικαιολογημένοι. Γι' αυτούς όμως ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός λέγει: Τα χρήματα που κερδίζετε την Κυριακή μην τα σμίγετε με τα υπόλοιπα χρήματά σας. δεν είναι ευλογημένα. αυτά να τα δίδετε ελεημοσύνη. Η απουσία μας επομένως από τη Θ. Λειτουργία λόγο εργασίας, ασθενείας η άλλης έκτακτης ανάγκης, είναι δικαιο­λογημένη και δεν αναιρεί τον κανόνα.

Ό κανόνας είναι: Κάθε Κυριακή και ευκαιριακά κάθε γιορτή να βρίσκομαι στον Ί. Ναό.

Με τη συμμετοχή μας στη Θ. Λατρεία πραγματοποιείται η Εκκλησιαστική μας ύπαρξη, η αδελφότητα και ενότητα των μελών του τοπικού εκκλησιαστικού σώματος (της Ενορίας).

(π. Γ. Μεταλληνός ΕΝΟΡΙΑ σελ. 15)

6. ΘΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Κ

οινωνείς τακτικά των Αχράντων μυστηρίων; Τρέφεσαι, δηλ., συχνά με το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου; Υπάρχει η σφαλερή αντίληψη που λέγει ότι Οι  πιστοί πρέπει να κοινωνούν δύο η τρεις το πολύ φορές το χρόνο. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Η αντίληψη αυτή δε συμφωνεί ούτε με την Αγία Γρα­φή ούτε με την παράδοση της Εκκλησίας μας.

Ή Αγία Γραφή διδάσκει: ό τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα, εν εμοί μένει καγώ εν αυτό (Ίωάν. 6, 56). Και ό τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα, έχει ζωήν αιώνιον (Ίωάν. 6, 54). Αυτά λέγει ο Κύριος προτρέποντας στη συνεχή Θεία Κοινωνία.

Ή αγία μας Εκκλησία γνωρίζοντας το πλήρες νόημα των λόγων του Κυρίου μας θέσπισε το θε­σμό της συνεχούς Θείας Μεταλήψεως. Γι' αυτό στις Πράξεις των Αγίων μας Αποστόλων διαπιστώ­νουμε ότι Οι  χριστιανοί ήσαν προσκαρτερούντες τη διδαχή των Αποστόλων και τη κοινωνία και τη κλά­σει του άρτου και ταις προσευχαίς (Πράξ. 2, 42). Επομένως, Οι  παρόντες κατά τη Θεία Λειτουργία κοινωνούσαν όλοι. Οι  απόντες λόγω ασθενείας, κατά τη μαρτυρία του Ιουστίνου του Φιλοσόφου και Μάρτυρος, κοινωνούσαν στο σπίτι τους από τους διακόνους.

Οι Θεοφόροι και Θεοκίνητοι Πατέρες της Εκ­κλησίας μας ομιλούν για τη συχνή Θεία Κοινωνία

Ο Μέγας Βασίλειος χαρακτηρίζει ως καλόν και επωφελές το κοινωνείν καθ' εκάστην ημέραν. Μι­λώντας ο ιερός Πατέρας για τους χριστιανούς της εποχής του τονίζει: «ημείς μεν τοι γε τέταρτον καθ' εκάστην εβδομάδα κοινωνούμεν, εν τη Κυριακή, εν τη Τετράδι και εν τη Παρασκευή και τω Σαββάτο και εν ταις άλλες ημέρες, εάν ρ μνήμη αγίου τινός» (Επιστολή 93). Οι μοναχοί που έμεναν μακριά στην έρημο και δεν είχαν ιερέα να τελεί τη Θεία Λειτουργία, για να κοινωνούν, σύμφωνα με το έθος, φύλασσαν σε ειδικό αρτοφόριο τη Θεία Κοι­νωνία και κοινωνούσαν και εκείνοι τακτικότατα.

Στις ημέρες που Αρχιεπίσκοπος της Βασιλεύ­ουσας ήταν ο ιερός Χρυσόστομος, πολλοί χριστιανοί κοινωνούσαν κατά καιρούς και όχι συχνά Ο ιερός Πατέρας με τα φλογερά του κηρύγματα ελέγχει τους πιστούς αυτούς και τους προτρέπει να προσέρχονται στο ποτήριο της ζωής συχνά, για να τρέφονται έτσι πνευματικά με το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου.

Κατά παρόμοιο τρόπο και ο άγιος Ιερώνυμος προτρέπει τους πιστούς να κοινωνούν τακτικά.

Ο ιερός Αυγουστίνος, μιλώντας στους νεοφώτι­στους, βρίσκει την ευκαιρία και τους συμβουλεύει να κοινωνούν καθ' εκάστην. Αντιπροσωπευτικά ανέφερα γνώμες Πατέρων της Εκκλησίας μας, για να διαπιστώσουμε ποιά είναι η θέση τους στο θέμα της Θείας Κοινωνίας.

Πόσο αναγκαία είναι η τακτική Θεία Κοινωνία φαίνεται και από την τρίτη ευχή της ακολουθίας της Θείας Μεταλήψεως, που ανήκει στον ιερό Χρυσό­στομο. εκεί ο άγιος Χρυσόστομος γράφει: «Ου γάρ ως καταφρονών προσέρχομαι σοι, Χριστέ ο Θε­ός, αλλ' ως θαρρών τη αφάτω σου αγαθότητι και ίνα μη, επί πολύ αφιστάμενος της κοινωνίας σου, θηριάλωτος υπό του νοητού λύκου γένωμαι». Με άλλα λόγια: «Χριστέ ο Θεός μου, όχι επειδή σε κατα­φρονώ η σε υποβιβάζω προσέρχομαι κοντά σου, αλλά επειδή μου δίνει θάρρος η ανέκφραστη αγαθότητά σου, και επειδή φοβάμαι μήπως γίνω το θή­ραμα του νοητού λύκου, αν μείνω μακριά από την κοινωνία σου για πολύ καιρό».

Και ας μη λησμονούμε ότι, προκειμένου να κοι­νωνήσουμε των Αχράντων μυστηρίων, την παρα­μονή η το πρωί της ημέρας της Θείας Κοινωνίας, απαραιτήτως πρέπει να διαβάζουμε τις ευχές της ακολουθίας της Θείας Μεταλήψεως, που μας φέρ­νουν σε πλήρη συναίσθηση της αναξιότητάς μας.

Εξάλλου η τέλεση της Θείας Λειτουργίας, Κυ­ριακή η γιορτή, έχει ως αποκλειστικό και κύριο σκοπό την μετάδοση στους πιστούς του Σώματος και Αίματος του Κυρίου. σε μια ευχή της Θείας Λει­τουργίας αναγινώσκει μυστικά ο λειτουργός, πριν από την Κυριακή προσευχή: «Καταξίωσον ημάς μεζαλαβείν των επουρανίων σου και φρικτών μυστηρίων ταύτης της ιεράς και πνευματικής τραπέζης....». Και πριν από το Πρόσχωμεν. Τα Άγια τοις αγίοις Λέγει: «Και καταξίωσον τη κραταιά σου χειρί μεταδούναι ημίν του αχράντου σώματος σου και του τιμίου αίματος, και δι ημών παντί τω λαώ».

Αλλά και η Θεία Λειτουργία ιών Προηγιασμένων δώρων δε θα είχε λόγον υπάρξεως. Θεσπίσθη­κε αποκλειστικά και μόνο, για να εξυπηρετήσει ιούς .ατούς εκείνους που επιθυμούν να κοινωνούν τα­κτικά Και, επειδή το τυπικό της Εκκλησίας απαγορεύει κατά τη Μ. Τεσσαρακοστή την τέλεση της θείας Λειτουργίας του ιερού Χρυσοστόμου και του Μ. Βασιλείου, λόγω του πανηγυρικού και αναστάσιμου χαρακτήρα των Λειτουργιών αυτών, θέσπισε τη Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων δώρων. έτσι οι  πιστοί έχουν την ευκαιρία να λαμβάνουν το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου τακτικά

Μετά απ' ολ' αυτά είναι εύλογο το ερώτημα: εμείς σήμερα, που ζούμε στον εικοστό αιώνα, πό­σο συχνά θα κοινωνούμε; την απάντηση στο ερώ­τημα αυτό θα δώσει ο πνευματικός-εξομολόγος. Εκείνος, που γνωρίζει το βάθος της ψυχής μας, θα καθορίσει τη συχνή η μη Θεία Κοινωνία. Εκείνος, που είναι υπεύθυνος για την ψυχή μας, θα μας πει το πως πρέπει να κοινωνούμε, πότε και με ποιές προϋποθέσεις. Αν αυτό το αποφασίσουμε μόνοι μας, τότε υπηρετούμε το θέλημά μας και είναι αδύ­νατη η εν Χριστώ προκοπή μας.

Λάβετε φάγετε· τούτο εστί το σώμα μου και λα­βών το ποτήριον και ευχαριστήσας έδωκεν αυτοίς λέγων πίετε εξ αυτού πάντες τούτο γάρ εστί το αίμα μου το της καινής διαθήκης το περί πολλών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών.

(Ματθ. 26, 26-28)

7. ΟΡΚΟΣ

Μ

ήπως ορκίζεσαι; Πολλοί άνθρωποι έχουν αυτή τη συνήθεια. Χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος παίρνουν στο στόμα τους το όνομα του Θεού. Η εντολή του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη είναι: «Ου λήψη το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίω» (Εξ. 20, 7). Και στην Καινή Διαθήκη απαγορεύεται αυστηρώς ο όρκος.  «Εγώ δε λέγω υμίν μη ομόσαι όλως» (Ματθ. 5, 34). Ο Άγιος Ιάκωβος ο αδελφόθεος στην επιστολή του προστάζει: «Μη ομνύετε μήτε τον ουρανόν, μήτε την γην, μήτε άλλον τινά όρκον» (Ίακ. 5, 12).

Ό ιερός Χρυσόστομος στην η' ομιλία του στους Ανδριάντας λέγει: «Μου λέγεις τι έχει να κάμη τινάς, όταν είναι ανάγκη για να ομόση· (Και αποκρί­νεται) όπου είναι παράβασις νόμου, εκεί καμία ανάγκη δεν χωρεί Και είναι δυνατόν να μην ομνύη τι­νός τελείως; τι λέγεις; (αποκρίνεται ο Άγιος). Ο θεός επρόσταξε και συ έρωτας αν είναι δυνατόν να μη φυλάξης την προσταγήν Του!»

Όπως αντιλαμβάνεσαι, ο όρκος απαγορεύεται αυστηρώς και κανονίζεται ο παραβάτης από τους κανόνες της Αγίας μας Εκκλησίας.

Έστω δε ο λόγος υμών ναί ναί, ου ου το δε περισσόν τούτων εκ του πονηρού εστίν.

Ας είναι ο λόγος σας πάντοτε αληθινός, ώστε το ναί να είναι ναί και το όχι να είναι όχι. Διότι το παραπάνω από αυτά είναι από τον πονηρό, τον πατέρα  του ψεύδους.

(Ματθ. 5, 37)

8. ΒΛΑΣΦΗΜΙΑ

Σ

τήν πατρίδα μας, τη χώρα των Αγίων, δια­πράττεται από ' Ορθοδόξους χριστιανούς το φοβερό αυτό ανοσιούργημα. Πολύ εύκολα ανοίγουν το στόμα τους Οι  άνθρωποι, για να βλασφημήσουν το Θεό, τη Θεοτόκο, τους Αγίους της Εκκλησίας μας, ακόμη δε και τα ιερά πράγματα που υπάρχουν στους ιερούς Ναούς.

Το ερώτημα είναι: δεν ξέρουν ότι είναι πολύ κα­κό να φέρονται έτσι σ' Εκείνον που νύχτα και ημέ­ρα πρέπει να υμνούν; αλλά γιατί βλασφημούν τον Ευεργέτη τους; Πολλοί από συνήθεια. Άλλοι γιατί δεν πιστεύουν στο Θεό. Μερικοί χάνουν τον έλεγχο του εαυτού τους. δεν είναι λίγοι και εκείνοι που βλασφημούν αστειευόμενοι.

Είναι φοβερό αμάρτημα η βλασφημία. Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός έλεγε: Εάν κάποιος υβρίσει τον πατέρα μου, την μητέρα μου, τον αδελφό μου, έχω χρέος σαν χριστιανός να τον συγχωρήσω. Αν όμως υβρίσει τον Κύριον μου και την Παναγίαν μου, δε θέλω να τον βλέπω.

Και ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος με τόλμη συνιστά να ραπίζουμε το βλάσφημο. έτσι αγιάζεται το χέρι μας.

Μακριά από τη βλασφημία. Αν παρασύρθηκες κάποτε και βλασφήμησες, τρέξε αυτή τη στιγμή στον πνευματικό και ζήτησε συγγνώμη από το Θεό για το μεγάλο σου αμάρτημα.

Ει τις εν λόγω ου πταιει, ούτος τέλειος ανήρ,  δυνατός χαλιναγώγησαι και όλον το σώμα

 Εκείνος που δε φταίει στα λόγια του, είναι τέλειος άνθρωπος και μπορεί να χαλιναγωγήσει και να κυβερνήσει ολόκληρο τον εαυτό του.

            (Ιακώβου 3, 2)

9. ΝΗΣΤΕΙΑ

Μ

ήπως παραβαίνεις τον Ιερό θεσμό της νηστεί­ας; Μήπως, δηλ., καταλύεις την Τετάρτη, την Παρα­σκευή, τις τεσσαρακοστές και τις άλλες διατεταγμέ­νες νηστείες της Αγίας μας Εκκλησίας; Τη νη­στεία δεν τη θέσπισαν άνθρωποι. Τη θέσπισε ο ίδιος ο Θεός. Νηστεία έκαμε η κεφαλή της Εκκλη­σίας μας, ο Χριστός, αν και δεν είχε ανάγκη. Νη­στεία έκαναν Οι  άγιοι της Εκκλησίας μας. Κι επειδή πιστεύουν πολλοί ότι τη νηστεία τη θέσπισαν άνθρωποι, ας ανοίξουν το Ευαγγέλιο και ας μελε­τήσουν τα σχετικά χωρία. Τουλάχιστον 27 φορές αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη η νηστεία.

Εάν υπάρχει όμως λόγος και δεν μπορείς να νηστεύσεις, γνωστοποίησέ το στον πνευματικό σου και εκείνος ξέρει πως θα σε κανονίσει.

Και μη λησμονείς ότι η νηστεία είναι διπλή, δηλ. νηστεία τροφών και νηστεία παθών. Η νηστεία τροφών, που βοηθά στη νηστεία των παθών, χαρα­κτηρίζεται από τους Αγίους Πατέρας παθοκτόνος.

Β’ Ο ΕΑΥΤΟΣ ΜΟΥ

Π

ρίν οδηγηθείς στο Ιερό μυστήριο, εξέτασε Λί­γο ιόν εαυτό σου. Κλείσε την πόρτα του δωματίου σου και σκέψου. Η εκούσια μοναξιά θα σε βοηθή­σει να κάνεις ενδοσκόπηση. μη θελήσεις να δικαι­ολογηθείς. μην παίρνεις φακό σμικρυντικό για τα σφάλματά σου. Να σαι σκληρός και άτεγκτος στον εαυτό σου. μην τον συγκρίνεις με άλλους και ισχυρίζεσαι ότι είσαι καλύτερος από πολλούς. για να προκόψεις, πρέπει να βλέπεις τον εαυτό σου χειρότερο από όλους.

Μη λησμονείς ότι είσαι στρατιώτης Χριστού. Αγωνίζεσαι; Η καλοσύνη είναι ζωγραφισμένη στο πρόσωπο σου; Είσαι ταπεινός; Καταδεκτικός; Βλέπεις τους άλλους σαν αδέλφια σου; Έχεις αγάπη στην καρδιά σου;

Μελετάς; Εργάζεσαι; Μήπως είσαι οκνηρός; Με­λετάς την ' Αγία Γραφή, τα βιβλία των Πατέρων, βι­βλία εποικοδομητικά; Μήπως σπαταλάς το χρόνο σου άσκοπα;

Προσέχεις τις συναναστροφές σου; Μήπως είναι άνθρωποι που σε παρασύρουν στο κακό και στην αμαρτία; Μήπως στις συντροφιές σου ακούγονται βλασφημίες, αισχρολογίες, άπρεπα ανέκδοτα; πως αντιδράς;

Προσέχεις την υγεία σου; Μήπως πίνεις οινο­πνευματώδη ποτά και μεθάς; Μήπως τρώγεις υπερβολικά; Μήπως καπνίζεις; Μήπως ξενυχτάς με άνομες συντροφιές χορεύοντας άσεμνους και προκλη­τικούς χορούς;

Μήπως παρακολουθείς σε κινηματογράφους και θέατρα άσεμνα και προκλητικά έργα; Μήπως ξημε­ροβραδιάζεσαι στην τηλεόραση χάνοντας άσκοπα το χρόνο σου και παράλληλα σκανδαλίζεσαι από τα βλεπόμενα; Μεγάλη προσοχή στα μάτια σου. Μα­κριά τα μάτια σου από άσεμνα και προκλητικά. μην περιεργάζεσαι προκλητικές εικόνες η πρόσωπα άσεμνα ντυμένα

Πρόσεχε τη γλώσσα σου. Λέγε πάντα τα πρέπο­ντα. Ο λόγος σου να είναι πάντοτε αλάτι ηρτυμένος (Κολ. 4, 6). Ποτέ από τη γλώσσα σου να μην εξέρχονται λόγοι υβριστικοί, αισχροί και βλάσφημοι. Ποτέ κατάκριση, ψεύδος και συκοφαντία. ένας κα­λός λόγος να κοσμεί πάντα τη γλώσσα σου.

Το σώμα σου το διατηρείς καθαρό; Μήπως ρύποι αμαρτίας το μολύνουν; Λησμονείς ότι προορισμός του είναι η θέωση; Ξεχνάς ότι είναι ναός του εν υμίν Αγίου Πνεύματος; (Α' Κορ. 6, 19). Το σώμα σου, όπως και η ψυχή σου, ανήκουν στο Θεό. «Ουκ εστέ εαυτών, τιμής γάρ ήγοράσθητε» (Α' Κορ. 6,19-20).

Προσέχεις το ντύσιμο σου; Μήπως είναι προκλη­τικό και σκανδαλίζεις τους αδελφούς σου;

Αγωνίζου τον καλόν αγώνα και γίνε αιτία προα­γωγής του εαυτού σου καθώς και των αδελφών σου.

Γ’ Ο ΑΔΕΛΦΟΣ ΜΟΥ

Ο

 άλλος άνθρωπος είναι αδελφός σου. Όλοι είμαστε παιδιά ιού Θεού και επομένως αδέλφια. Ανήκουμε στην 'ίδια οικογένεια τού γάρ και γένος εσμέν (Πράξ. 17, 28).

Αγαπάς ιούς αδελφούς σου; Δείχνεις έμπρακτα την αγάπη σου ιδιαίτερα σ' εκείνους που έχουν την ανάγκη σου και υποφέρουν; τους γονείς σου τους συμπαρίστασαι; πως τους συμπεριφέρεσαι; τους σέ­βεσαι; τους εξυπηρετείς; Δείχνεις υπακοή και προ­θυμία; Μήπως ο εγωισμός σου σε ωθεί, ώστε να θέ­λεις να περνά πάντα το δικό σου; Μέσα στο σπίτι σου προσπαθείς να μη δημιουργείς προβλήματα; Είσαι ειρηνοποιός;

Στις συναλλαγές σου είσαι τίμιος, ευθύς, ειλικρι­νής και ακέραιος; Μήπως με την εξυπνάδα και την πονηριά αδικείς τους άλλους;

Μήπως συκοφαντείς τους συνανθρώπους σου; Μήπως ειρωνεύεσαι και χλευάζεις τους ιερείς, τους ευσεβείς χριστιανούς, τους νηστεύοντας η εκείνους που έχουν κάποιο φυσικό ελάττωμα;

Μήπως παίρνεις στο στόμα σου τους αδελφούς σου και μεταδίδεις κάτι που άκουσες, αληθές η ψευδές, κι έτσι βλάπτεις την υπόληψη και την τιμή του αδελφού σου; Προσοχή. Και άθελα σου καμιά φορά μπορεί να συμβεί αυτό. Και μη λησμονείς ότι η κατάκριση είναι μεγάλη ασθένεια

Μήπως έχεις την κακή συνήθεια να καταριέσαι; Μήπως στέλνεις τους άλλους στο Σατανά, όταν θυμώνεις; Μήπως θυμώνεις υπερβολικά και δεν ελέγχεις ιόν εαυτό σου κι έτσι ξεσπάς στους άλλους; Μήπως στον ασυγκράτητο θυμό σου χειροδίκησες;

Μήπως κλέπτεις; Μήπως παρεκίνησες η εβοήθησες κάποιον άλλον να κλέψει; Μήπως κάλυψες τον κλέφτη; Μήπως δέχτηκες τα κλεμμένα στο σπίτι σου;

Μήπως έκαμες φόνο έστω και εξ αμελείας; Μήπως έχεις κάνει έκτρωση η συμφώνησες για την έκτρωση η εβοήθησες άλλους να κάνουν αυτή τη θανάσιμη αμαρτία;

Μήπως αναμειγνύεσαι στη ζωή των συγγενών και φίλων σου και γίνεσαι πρόξενος φιλονικιών και τα­ραχών;

Στους πάσχοντας και έχοντας ανάγκη αδελφούς πως συμπεριφέρεσαι; Προσέχεις τη χήρα, το ορφα­νό, το γέροντα που είναι μόνος, τον ασθενή, τον πολύτεκνο, τη φτωχή οικογένεια; Η μήπως πι­στεύεις ότι ο! άλλοι έχουν γεμάτο στομάχι κρίνο­ντας από το δικό σου;

Μήπως είσαι καχύποπτος και υποπτεύεσαι τους άλλους, δυσκολεύοντας έτσι τη ζωή σου και προ­βληματίζοντας τους αδελφούς σου;

Μήπως ζηλεύεις την ευτυχία, την πρόοδο, την ομορφιά και τα αγαθά των άλλων;

Μήπως φθονείς τους αδελφούς σου;

Μήπως περιφρονείς ιούς ανήμπορους αδελφούς σου;

Μη λησμονείς ποτέ ιόν αδελφό. Ευεργέτησε τον, αγάπησε τον.

Δ’ ΟΙ ΣΥΖΥΓΟΙ

1.                 ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΥΖΥΓΩΝ

Ο

 Θεός σας ένωσε με τα δεσμά του γάμου. Η ένωση σας δεν έγινε στο Δημαρχείο με κάποια λη­ξιαρχική πράξη. Η ένωση σας είναι εν Χριστώ, Και έσονται Οι  δύο εις σάρκα μίαν (Εφεσ. 5, 31).

Αυτή η σχέση πρέπει να διατηρηθεί διά βίου. Η αγάπη, που ο απ. Παύλος διακηρύττει στην προς Εφεσίους επιστολή (5, 25, 28, 33), είναι το Α και το Ω της συζυγικής ζωής.

Γι' αυτό χρειάζεται προσοχή. Διατηρείτε τη συζυγική πίστη. Είναι θανάσιμο το αμάρτημα της συζυγικής απιστίας. μη λυπείτε ο ένας τον άλλον. μην προσβάλλετε ιδιαίτερα ενώπιον τρίτων ο ένας τον άλλον. Δεχθείτε τις αδυναμίες και προσπαθήστε να αλληλοοικοδομείσθε. Σταθείτε μακριά από την κοσμικότητα και τη θεά μόδα. Βοηθάτε ο ένας τον άλλο στις ιδιαίτερες ενασχολήσεις. εγκρατεύεσθε σύμφωνα με τις οδηγίες του πνευματικού σας. Ζήστε μυστηριακή ζωή.

2. ΕΥΘΥΝΗ ΣΥΖΥΓΩΝ

Σ

ας αξίωσε ο Θεός να γίνετε γονείς. Σας τίμησε με την τεκνογονία. Γίνατε συνδημιουργοί του με­γάλου Δημιουργού, του Θεού. Ζείτε τη χαρά της οικογενείας και των καρπών του γάμου. αλλά η ευθύνη σας είναι μεγάλη. Τα παιδιά σας τα ανατρέ­φετε εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου·, (Εφεσ. 6, 4). Μήπως ενδιαφέρεσθε μόνο για το φαγητό, την ενδυμασία, το σχολείο, τις ξένες γλώσσες, τις σχο­λικές και εξωσχολικές δραστηριότητες και παραλεί­πετε το κυριότερο, που είναι η ουσιαστική σύνδεση των παιδιών με τον αιώνιο νέο, τον Ιησού  μας;

Τα οδηγείτε στην Εκκλησία, στην Ιερά εξομολόγηση , στη συχνή Θεία Κοινωνία, στο κατηχητικό σχολείο; Μητέρα, παίρνεις το νήπιο από το χέρι και το οδηγείς κάτω από τα εικονίσματα για να το διδά­ξεις την προσευχή; Δεν είναι γονείς, λέγει ο ιερός Χρυσόστομος, εκείνοι που γεννούν τέκνα, αλλά εκείνοι που αναγεννούν και ανατρέφουν.

Προσέχετε τι διαβάζουν τα παιδιά; Προσέχετε πόσο προσκολλημένα είναι στην Τηλεόραση; Προ­σέχετε τις συναναστροφές τους; «φθείρουσιν ήθη χρηστά ομιλίαι (συναναστροφές) κακαί» (Α' Κορινθ. 15, 33), λέγει ο απ. Παύλος. Διδάσκετε στα παιδιά τις αρετές;

Εύκολα γεννιέται ένα παιδί. αλλά το παιδί αυτό έχει προορισμό τη Βασιλεία των ουρανών. Αν  αυτό δεν επιτευχθεί, τότε σαν γονείς έχετε μεγάλη ευθύνη. Και η ευθύνη σας δεν έχει αντίκτυπο μόνο στην κοινωνία που ζούμε, αλλά έχει διαστάσεις μεταφυσικές. έχει σχέση με τη μεταφυσική πραγ­ματικότητα, την όντως ζωή, για την οποία είμαστε όλοι προορισμένοι.

1. ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΠΑΤΕΡΑΣ

Μ

ετά την επιφοίτηση του Παναγίου Πνεύματος, που συνέβη την ήμερα της Πεντηκοστής, Οι  Άγιοι Απόστολοι άρχισαν το κήρυγμα και κατευθύνθη­καν σ' όλη την Οικουμένη. Εξάλλου αυτή ήταν και η εντολή του Κυρίου μαθητεύσατε πάντα τα έθνη.

Οι Άγιοι, όμως, Απόστολοι όρισαν κατά τό­πους επισκόπους και έδωσαν εντολές, βάσει των οποίων θα χειροτονούσαν Πρεσβυτέρους και Δια­κόνους. Ο απ. Παύλος στις ποιμαντικές του επιστολές Α' και Β' προς Τιμόθεον και στην επιστολή του προς τον Τίτον δηλώνει καθαρά ποιά πρέπει να είναι τα προσόντα εκείνων, που θα λάβουν αυτή την εξουσία.

Στην αρχή, αρχή μόνο Οι  Επίσκοποι τελούσαν τα μυστήρια, αλλά με την αύξηση των χριστιανών η εξουσία δόθηκε από τους επισκόπους και στους Πρεσβυτέρους. Αρχικά μόνο Οι  Επίσκοποι ήταν Πνευματικοί Πατέρες, εξομολόγοι. Αργότερα, όμως, δόθηκε και αυτή η εξουσία στους Πρεσβυτέ­ρους. Γι' αυτό ο Πρεσβύτερος στην ενορία, που ιερουργεί, κατ' εντολήν του επισκόπου εξασκεί το έργο αυτό. Πρεσβύτερος, που κάνει δικό του έργο και έρχεται σε αντίθεση με τον Επίσκοπο, αποκόπτεται από το σώμα της Εκκλησίας. Βέβαια όλα αυτά ισχύουν, εφ' όσον ο Επίσκοπος κοινωνεί με όλη την Εκκλησία και δεν είναι Σχισματικός η Αιρετικός. έχει συμβεί και τούτο στην ιστορία της Εκκλησίας. Μόνο σ' αυτή την περίπτωση διαφορο­ποιείται ο Πρεσβύτερος ιού Επισκόπου και καταγ­γέλλει ιόν Επίσκοπο στην Ιερά Σύνοδο. Το λόγο κατόπιν τούτων έχει η Ιερά Σύνοδος.

Το χάρισμα, όμως, της πνευματικής πατρότητος δε δίδεται σ' όλους τους Πρεσβυτέρους, αλλά σ' εκείνους μόνο, που ο Επίσκοπος κρίνει ότι πρέπει να το λάβουν. Η άσκηση αυτού του λειτουργήμα­τος είναι λεπτοτάτη, γι' αυτό και Οι  Επίσκοποι είναι φειδωλοί. Απαιτούνται γι' αυτό το έργο προσόντα ειδικά, που ο Επίσκοπος διακρίνει και με βάση αυτά εκλέγει τους πρεσβυτέρους εκείνους στους οποίους θα δώσει το χάρισμα.

Αλλά τι είναι ο Πνευματικός Πατέρας;

Ό Πνευματικός Πατέρας είναι Και...

2. ΕΞΟΜΟΛΟΓΟΣ

Ο

 εξομολόγος, βάσει του ενταλτηρίου γράμμα­τος του Επισκόπου, δέχεται τους πιστούς στο Ιερό Εξομολογητήριο και τελεί το μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως. Οι  πιστοί καταφεύγουν σ' αυτόν και εξαγορεύουν τα ανομήματά τους. Η εξαγόρευση γίνεται ενώπιον του πνευματικού μόνο. Τρεις είναι παρόντες σ' αυτό το μυστήριο. Το πνευματικό τέκνο, ο Πνευματικός-Εξομολόγος και ο Θεός. Μόνο αυτοί γνωρίζουν το περιεχόμενο των εξαγορευμένων αμαρτημάτων και ουδείς άλλος. Ο εξομολόγος ουδέποτε ομολογεί αυτά που άκουσε, έστω και αν απειληθεί από κάποιους που έχουν συμφέρον να μάθουν το περιεχόμενο της Εξομολογήσεως. Ο άγιος Διονύσιος Ζακύνθου, μολο­νότι είχε στα χέρια του το φονιά του αδελφού του, δεν τον παρέδωσε στο απόσπασμα, γιατί, αν τον παρέδιδε, θα παρέβαινε το απόρρητο της Ιεράς ' Εξομολογήσεως.

Ό εξομολόγος ακούει τα αμαρτήματα, βοηθά τον εξομολογούμενο, προκειμένου η εξαγόρευση να γίνει τέλεια και να μη φύγει ο εξομολογούμενος αποκρύπτοντας κάτι λόγω φόβου η ντροπής, και στο τέλος επικαλείται τη χάρη του Αγίου Πνεύμα­τος, προκειμένου να συγχωρήσει τα ανομήματα του πνευματικού του τέκνου. Και, όταν ο Πνευματικός συγχωρήσει, τότε είναι και τα παραπτώματα από το Θεό Πατέρα συγχωρημένα. «Όσα εάν δήσητε επί της γης, έσται δεδεμένα εν τω ουρανώ, και όσα εάν λύσητε επί της γης, έστω λελυμένο εν τω ουρανώ». (Ματθ.18, 18).

Ό Πνευματικός εξομολόγος, ανάλογα με αυτά που θα ακούσει, δίδει στο πνευματικό του τέκνο Θ. Κοινωνία η βάζει κάποιο κανόνα «άχρι καιρού», βά­σει πάντοτε της διδασκαλίας των Αγίων Αποστό­λων, των Αγίων Οικουμενικών Συνόδων και των Πατέρων της Εκκλησίας μας.

Με άλλα λόγια δίδει η δεν δίδει Θ. Κοινωνία, βάσει ιών κανόνων της Αγίας μας Εκκλησίας.

Ό Πνευματικός εξομολόγος κατά την ενάσκηση ιών καθηκόντων του συναντά και προβλήματα δύσκολα. Τότε καταφεύγει στον Επίσκοπο, από τον όποιο λαμβάνει κατευθυντήριο γραμμή χωρίς να αναφέρει το όνομα του εξομολογουμένου. Αυτό είναι σε γενικές γραμμές το έργο του εξομολόγου. Ο εξομολόγος όμως είναι συγχρόνως Και...

3. ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΚΑΘΟΔΗΓΗΤΗΣ

Τ

ούτο σημαίνει ότι ο εξομολόγος καθοδηγεί τα πνευματικά του τέκνα θεϊκά και τα οδηγεί εις νο­μός σωτηρίους. Ο πνευματικός καθοδηγεί πάντοτε με βάση τη διδασκαλία των Αγίων Πατέρων και δι­δασκάλων της Εκκλησίας μας, αλλά και με βάση την πείρα, που έχει αποκομίσει από τα χρόνια της ζωής. Το έργο αυτό του πνευματικού καθοδηγητού μπορεί να το τελέσει και ένας λαϊκός. Και είναι δυνατόν να βρεθούν τέτοιοι άνθρωποι με πείρα από τη ζωή, αλλά και με κατάρτιση πνευματική. Κατα­φεύγουμε όμως στον ιερέα, γιατί ο ιερεύς, εκτός των νοητικών του δυνάμεων, εμπνέεται και από το Πανάγιο Πνεύμα, γι' αυτό η καθοδήγησή του δεν είναι λανθασμένη. Το λέγω τούτο, γιατί ο πνευματι­κός καθοδηγητής, που είναι κληρικός, πριν ακούσει το συνομιλητή του, κάνει προσευχή και επικαλείται το Πνεύμα το Άγιο να τον φωτίσει, προκειμένου να δώσει κατάλληλες και συμφέρουσες συμβουλές στον καθοδηγούμενο. Ο λαϊκός, όμως, πνευματι­κός καθοδηγητής, που δεν έχει το χάρισμα της ιεροσύνης και το χάρισμα της Πνευματικής Πατρότητος, καθοδηγεί συνήθως βάσει των γνώσεών του και της πείρας του.

Ό πνευματικός πατέρας δεν είναι μόνο εξομο­λόγος και Πνευματικός καθοδηγητής, αλλά προπά­ντων...

4. ΓΝΗΣΙΟΣ ΠΑΤΕΡΑΣ

Μ

ερικά θέματα δεν εκφράζονται με λόγια, όσο πλούσια γλώσσα και αν διαθέτει κανείς, αλλά βιώ­νονται. Όσοι είστε σαρκικοί πατέρες, έχετε μια μι­κρή γεύση του τι σημαίνει Πατέρας. αλλά γεύση του τι σημαίνει Πνευματικός Πατέρας έχει μόνο εκείνος που ασκεί το λειτούργημα. Πολλές φορές κάνουμε το καθήκον μας και κατόπιν μένουμε ήσυχοι. τι άλλο να κάνω παραπάνω; Ο Πνευματι­κός, όμως Πατέρας, όσο καλά και αν κάνει το καθήκον του, δε μένει ήσυχος. για να κατανοή­σουμε καλύτερα την αλήθεια αυτή, είναι ανάγκη να καταφύγουμε στο μεγάλο Απόστολο των Εθνών, τον Παύλο. Εκείνος έλεγε: «Εάν μύριους παιδαγω­γούς έχητε εν Χριστώ, αλλ' ου πολλούς πατέρας εν γάρ Χριστώ Ιησού  διά του Ευαγγελίου εγώ υμάς εγέννησα» (Α' Κορ. δ' 15). Μύριοι μπορεί να είναι οι  παιδαγωγοί, εκατοντάδες οι  διδάσκαλοι. Ο Πνευ­ματικός όμως Πατέρας, που αναγεννά εν Χριστώ, είναι ένας. Και αυτός είναι ο Πνευματικός μας. Και αλλού θα εκφράσει τη μεγάλη του αγωνία ο Από­στολος λέγοντας: «Τεκνία μου, ους πάλιν ωδίνω, άχρις ου μορφωθή Χριστός εν υμίν!» (Γαλ. δ' 19).

Με άλλα λόγια: Παιδάκια μου, υποφέρω φοβερά με πόνους τοκετού, μέχρις ότου μέσα σας μορφω­θεί ο Χριστός. Αύτη είναι η αγωνία και του κάθε Πνευματικού Πατέρα.

5. ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΠΑΤΕΡΑΣ

Σ

ε τελευταία ανάλυση Πατέρας Πνευματικός είναι εκείνος που ξέρει να αγαπά, ξέρει να αγκαλιάζει, ξέρει να συμπαρίσταται, ξέρει να συμπονά, ξέρει να πονά, ξέρει να υποφέρει, ξέρει να υπομένει, ξέ­ρει να επιμένει, ξέρει να ξαγρυπνά, ξέρει να δακρύ­ζει, ξέρει να γονατίζει, ξέρει να θυμώνει, ξέρει να μαλώνει, ξέρει να περιμένει, ξέρει να συγκρατεί, ξέ­ρει να συμβουλεύει, ξέρει να συμπάσχει, ξέρει να χαίρει μετά χαιρόντων, ξέρει να κλαίει μετά κλαιό­ντων, ξέρει πότε πρέπει να είναι επιεικής, ξέρει να συμβιβάζει, ξέρει να δέχεται όλους όπως είναι, ξέ­ρει να συγχωρεί, ξέρει ότι πρέπει να είναι αυστηρός στον εαυτό του και επιεικής στους άλλους, ξέρει να τιμωρεί και με μια λέξη, ξέρει να θυσιάζεται.

Παρέθεσα ως τελευταίο κεφάλαιο του παρόντος πονήματος την αναφορά στον Πνευματικό Πατέρα, διότι σχεδόν όλα τα κεφάλαια, που εξετέθησαν, συνδέονται με τον Πνευματικό. Και είναι, νομίζω, ωφέλιμο για όλους να έχουμε μια γενική γνώση του Πνευματικού Πατέρα Εξάλλου μπορεί κάποιος να βοηθηθεί στο να βρε! Πατέρα, αν δεν έχει. Αλί­μονο, όμως, σ' εκείνον που δεν έχει Πατέρα. Είναι πλοίο χωρίς πυξίδα, είναι οδοιπόρος σε ξένο τόπο χωρίς χάρτη, είναι παιδί χωρίς προστάτη, υπακούει στο θέλημά του, συμπεριφέρεται εγωιστικά, χάνει τον προσανατολισμό του, οδηγείται στο βάραθρο. Αν είχαμε όλοι Πνευματικό Πατέρα, η γη μας θα έμοιαζε παραδεισένια. έτσι πρέπει να διαμορφω­θεί. Αυτή είναι και η ευχή του γράφοντος.

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

Ελέησον με ο Θεός κατά το μέγα έλεος Σου στό­μα ανάξιον βοά προς Σε, Κύριε, και καρδία ου καθα­ρά και ψυχή μεμολυσμένη. ελέησον με ιόν υπέρ πάντας ιούς αμαρτωλούς αμαρτήσαντα.

Ελέησον με ιόν εχθρόν της ψυχής μου και επίβουλον της σωτηρίας μου. ελέησον με.

Τον Ακάθαρτων-Μιαρόν-Βέβηλον-Εναγή-Ακόλαστον-Ρυπαρόν-Ράθυμον-Αμελή-Ακηδιαστήν-Οξύλοχον-Θυμώδη-Μνησίκακον-Ανθρωπάρεσκον-Υπερήφανον-Φίλαυτον-Φιλήδονον-Άσωτον-Ασελγή-Ματαιολόγον-Κατάλαλον-Μετέωρον-Λοίδωρον-Αυθάδη-Απαίδευτον-Υβριστήν-Κενόδοξον-Ύποκριτήν-Απαιδαγώγητον, τον επιτηδευτήν της λαγνείας και εφευρέτην πάσης ακαθαρσίας. Ελέησόν με τον αθύρωτον τας ακοάς, τον αιχμάλωτον τοις εμπαθέσι λογισμοίς, τον δούλον των σαρκικών ορέξεων. Ελέησόν με, την θάλασσαν των πονηρών ενθυμήσεων και αισχρών εφευρέσεων. Ελέησόν με το πέ­λαγος της ανομίας και αδικίας, την ρίζαν των ακα­θάρτων αποτελεσμάτων. Λύτρωσέ με της Γαστριμαργίας-Λαιμαργίας-Ορμής-Λύπης-Ακηδίας-Κε­νοδοξίας-Ύπερηφανείας-Έριδος-Καταλαλιάς-Μνησικακίας-Πλεονεξίας-Αργολογίας-Καυχήσεως του θυμού-φθόνου και ψεύδους και πάντων των αισχρών και ρυπαρών και ακαθάρτων λογισμών

 (Μέρος προσευχής του οσίου Εφραίμ του Σύρου).

... Αλίμονο σ' εκείνον που δεν έχει Πνευματικό Πατέρα.

Είναι πλοίο χωρίς πυξί­δα, είναι οδοιπόρος σε ξένο τόπο χωρίς χάρτη, είναι παιδί χωρίς προστά­τη.

Υπακούει στο θέλημά του, συμπεριφέρεται ε­γωιστικά, χάνει τον προ­σανατολισμό του, οδη­γείται στο βάραθρο.

Αν όλοι είχαμε Πνευ­ματικό Πατέρα, η γη μας θα έμοιαζε παραδεισένια. έτσι πρέπει να διαμορ­φωθεί.