Τί είναι ο Χριστός - 5 -

Τί είναι ο Χριστός 

- Μητροπολίτου Νικοπόλεως Μελετίου

 / 05. Κεφάλαιο Δ΄

 - Τι είναι ο Χριστός; Τι έλεγε το τότε περιβάλλον Του

α. Το πλήρωμα των καιρών

1. «Ο Θεός, μας λέγει ο Παύλος, εξαπέστειλε τον Υιόν Αυτού εις τον κόσμον, ότε ήλθε το πλήρωμα των καιρών» (Γαλ. 4,4)
Τί όμως σημαίνει η φράση αυτή; Είχαν τάχα δημιουργηθή οι πιο ευνοϊκές συνθήκες για να δεχθή ο κόσμος τον Χριστό;
Αυτό μας λένε μερικοί, που φοβήθηκαν, μήπως αφήσουν τον Θεό ανυπεράσπιστο∙ και μας έχει δημιουργηθή η εντύπωση, ότι έκαμε «κακή επιλογή»!

2. Μα ένας καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, δηλ. ένας βαθύς ερευνητής, ο Alfred Edersheim, (Άλφρεντ Έντερσχάϊμ), γράφει ευθαρσώς:
Από όλα όσα ξέρομε για τον Χριστό, το πιο δυσπαράδεκτο είναι, ότι η εποχή, κατά την οποία ήλθε στην γη, ήταν η πιο κατάλληλη! Γιατί ήταν μια εποχή τραγικά δύσκολη και ακατάλληλη για ένα τέτοιο έργο^[1].

3. Είχε ο καθηγητής A. Edersheim δίκιο;

β. Το φιάσκο του θανάτου του Χριστού

1. Κατά τα τρία χρόνια της δημόσιας δράσης Του ο Ιησούς έκαμε τόσα θαύματα και συνάρπασε με τις διδασκαλίες Του τον λαό τόσο, ώστε, όταν επήγε στην Ιερουσαλήμ λίγο προ του Πάσχα, τον υποδέχθηκαν σαν ένα χιλιοπόθητο βασιλέα και σωτήρα τους.
Μα μετά από λίγες ημέρες ο Χριστός εσταυρώθη και απέθανε στον σταυρό∙ σαν κακούργος!
Με τον θάνατο ενός ανθρώπου, μας λέγει ο προφήτης Δαβίδ, διαλύονται όλες οι προσδοκίες που είχαν στηρίξει επάνω του, όσοι τον είχαν πιστεύσει! «Εξελεύσεται το πνεύμα αυτού και επιστρέψει εις την γην αυτού. Εν εκείνη τη ημέρα απολούνται πάντες οι διαλογισμοί αυτών» (Ψαλμ. 145,4).

Το ίδιο συνέβη και με τον θάνατο του Ιησού.

2. Ας παρακολουθήσωμε μια συζήτηση.
- Πότε έζησε ο Χριστός;
- Πριν από δύο χιλιάδες χρόνια!
- Και πώς έπαψε να ζη;
- Τον εσταύρωσαν οι εχθροί Του. Και Τον έβαλαν στον τάφο.
- Και πώς ασχολείσαι μ’ αυτόν; Ιστορικά;
- Όχι. Ψάχνω να ιδώ, αν μπορεί να φτιάξη την ζωή μου.
- Τί είπες; Να φτιάξη την ζωή σου; Ένας πεθαμένος; Είσαι καλά; Τί μπορεί να κάμη ένας πεθαμένος; Μπορεί πεθαμένος να προσφέρη κάτι σε ζωντανό; Δεν μπόρεσε να βοηθήση τον εαυτό του, και θα βοηθήση εσένα; Δεν μπόρεσε να φτιάξη τη δική του ζωή. Και περιμένεις να «φτιάξη» την δική σου;

Πόσο λογικές, τετραγωνικά λογικές, φαίνονται οι σκέψεις αυτές! Μα δεν είναι!

3. Και πράγματι, όταν ο Χριστός καρφώθηκε στον σταυρό, όλοι φαντάσθηκαν, πως το θέμα «Χριστός» έκλεισε για πάντα. Οι εχθροί Του επίστευσαν, ότι είχαν κάμει την πιο μεγάλη τους επιτυχία! Χοροπηδούσαν, λοιπόν, γύρω Του με ικανοποίηση∙ και, σίγουροι για το κατόρθωμά τους, Του έλεγαν:
- Αν είσαι Υιός του Θεού, κατέβα από τον σταυρό, και τότε θα Σε πιστεύσωμε!
Μέσα τους έκαναν την σκέψη:
- Τόσο ανόητοι, ώστε να πιστεύωμε σε νικημένο Θεό, σε Θεό εξουδετερωμένο από ανθρώπους, δεν είμαστε! Είναι δυνατό να νικηθή ο Θεός; Και να, Αυτός νικήθηκε! Τον ενικήσαμε εμείς!
• Οι φαρισαίοι μάλιστα το παράκαναν. Του έλεγαν:
- Εδώ θα Σε ιδούμε! Τόλμησες και είπες, πώς μπορείς να καταστρέψης και σε τρεις ημέρες να ξαναχτίσης τον Ναό! Μα εδώ να Σε ιδούμε! Αν μπορείς, κατέβα από τον σταυρό!
• Οι ληστές, που είχαν σταυρωθή μαζί Του, εδούλευαν στο ίδιο μοτίβο σκέψης:
- Αν είσαι Υιός του Θεού, πρέπει να μπορής! Αν δεν μπορής να σώσης τον Εαυτό Σου (και εμάς), τότε τί Υιός Θεού είσαι;
• Μα ας μην κατηγορούμε τους φαρισαίους και τους ληστές. Γιατί και οι μαθητές Του με τον ίδιο τρόπο τα έβλεπαν τα πράγματα. Το είπαν ξεκάθαρα οι δυο μαθητές του Χριστού, που πήγαιναν για τους Εμμαούς.
- Τον ακολουθήσαμε. Τον αγαπήσαμε. Τον επιστεύσαμε. Είχαμε στηρίξει σ’ Αυτόν την ελπίδα, ότι θα έσωζε τον λαό του Θεού, το Ισραήλ. Μα πλανηθήκαμε. Τον εσταύρωσαν. Έσβησε. Τώρα είναι ένα μηδέν. Κρίμα. Γιατί ήταν καλός άνθρωπος (Λουκά 24,20-21)!

4. Όλοι, δηλ. και οι γραμματείς, και οι φαρισαίοι, και οι ληστές, και οι μαθητές εξέφραζαν την ίδια σκέψη: ότι ο Υιός του Θεού πρέπει και να μπορή και να θέλη να σώση∙ και τον Εαυτό Του∙ και τους άλλους.
Η σκέψη τους αυτή είναι σωστή! Σε όλα σωστή! Σε όλα! Εκτός από μια, πολύ «μικρή», μα πολύ σημαντική, λεπτομέρεια!
Είχαν χρέος να την ιδούν και αυτήν!
Η «μικρή» αυτή λεπτομέρεια λέγει:
Καλά. Και αν ο Χριστός, όντας Θεός, δεν ήθελε να κατέβη από τον Σταυρό, για κάποιο δικό Του λόγο; Τί έπρεπε δηλαδή να γίνη τότε; Να αφήση την δική Του λογική, την δική Του σοφία, και να ακολουθήση στην σκέψη τους ληστές και τους φαρισαίους;

5. Μα αυτό ήταν πολύ δύσκολο να το σκεφθούν οι Εβραίοι! Γιατί;

γ. Πώς επερίμεναν τον Μεσσία οι Εβραίοι

1. Οι Εβραίοι επερίμεναν τον Μεσσία σαν πολιτικό ηγέτη! Από παιδιά εμάθαιναν, ότι ο Μεσσίας θα έλθη σαν πολιτικός ηγέτης (σαν βασιλιάς) νικητής και τροπαιούχος, να τους ελευθερώση από την δουλεία σε ξένους λαούς.
Τα λόγια του προφήτη Ησαΐα (ότι ο Υιός του Θεού θα ερχόταν να υποφέρη, και μάλιστα να παραδοθή σε θάνατο για τον λαό Του, για να τον καθαρίση από την αμαρτία) πολύ λίγοι ευσεβείς Ισραηλίτες τα επρόσεχαν.

2. Μα ας ιδούμε, πως μας λένε διάφοροι σοφοί ερευνητές, ότι επερίμεναν οι τότε Εβραίοι τον Χριστό.

α. Ο E.F. Scott (Έρνεστ Φίντλεη Σκοτ) περιγράφει ως εξής την εποχή του Χριστού:

Ήταν μια εποχή με άνευ προηγουμένου διακυμάνσεις. Οι θρησκευτικού ηγέτες μόλις συγκρατούσαν την μανία του λαού. Όλοι παντού περίμεναν την έλευση του υπεσχημένου ελευθερωτού. Και διάφορα γεγονότα της πρόσφατης ιστορίας, τους ενίσχυαν και ετόνωναν αυτήν την προσδοκία.
Μία ολόκληρη γενεά Εβραίων είχε ζήσει κάτω από την εξουσία των Ρωμαίων, που με κάθε τρόπο τους περιώριζαν τις ελευθερίες. Μα οι πιέσεις αυτές εκ μέρους των Ρωμαίων εξυπνούσαν και εγιγάντωναν το πατριωτικό φρόνημα των Εβραίων.
Αυτήν λοιπόν την δύσκολη εποχή, το αρχαίο όνειρο για μία θαυματουργική απελευθέρωση και για ένα ελευθερωτή βασιλιά αποκτούσε όλο και περισσότερο σημασία. Τότε άρχισαν οι πνευματικές ζυμώσεις που γράφει το Ευαγγέλιο.
Για το μεγαλύτερο μέρος του λαού, ο Χριστός ήταν Υιός του Δαβίδ, που θα έφερνε νίκη και άνθηση στον λαό του Ισραήλ. Κάτω από το φως του Ευαγγελίου γίνεται ολοφάνερο, ότι οι αντιλήψεις αυτές είχαν κατά κύριο λόγο εθνικιστικό και πολιτικό χαρακτήρα^[2].

β. Ο Εβραίος λόγιος Joseph Klausner (Ιωσήφ Κλάουσνερ) γράφει:
Με την πάροδο του χρόνου ο Μεσσίας γινόταν στην συνείδηση του λαού όλο και περισσότερο ένας μεγάλος πολιτικός ηγέτης∙ ένας άνθρωπος με εξαίρετες ηθικές ιδιότητες^[3].

γ. Ο Εβραίος Jacob Gartenhaus (Ιάκωβος Γκάρντενχάους) γράφει:
Οι Εβραίοι περίμεναν έναν Μεσσία, που θα τους απελευθέρωνε από το μαστίγιο των Ρωμαίων. Οι μεσσιανικές ελπίδες και προσδοκίες σε πρώτο πλάνο εστόχευαν σε μια εθνική απελευθέρωση^[4].

δ. Η Εβραϊκή Εγκυκλοπαίδεια (Jewish Encyclopaedia) γράφει:
Οι Εβραίοι διψούσαν να ιδούν τον ελευθερωτή τους, τον απόγονο του Δαβίδ, που θα τους απάλλασσε από τον μισητό ζυγό των ξένων σφετεριστών της λαϊκής εξουσίας∙ που θα έθετε τέρμα στην κυριαρχία των ασεβών ειδωλολατρών Ρωμαίων∙ και θα ίδρυε μια βασιλεία ειρήνης και δικαιοσύνης^[5].
Ήταν ποτέ δυνατό στους τότε Εβραίους με τέτοιες προϋποθέσεις να καταλάβουν, ότι ο Χριστός δεν κατέβηκε από τον σταυρό, επειδή δεν το ήθελε ο ίδιος;
Ασφαλώς όχι.

δ. Πώς περίμεναν τον Μεσσία οι μαθητές Του

1. Ο Ιησούς δεν έμοιαζε καθόλου με την εικόνα που απέδιδαν οι Εβραίοι στον Υιό του Δαβίδ. Μα ο Χριστός δεν ήλθε να γίνη επαναστάτης εναντίον των Ρωμαίων. Δεν ήλθε να κάμη να αλλάξη ένας λαός αφεντικό. Δεν ήλθε σαν εθνικός απελευθερωτής, ούτε σαν λαϊκός ηγέτης. Για αυτό ακόμη και οι μαθητές Του δυσκολεύτηκαν πολύ να καταλάβουν. ότι μπορούσε να είναι μεσσίας κα σωτήρας τους εκείνος που πέθανε στον σταυρό.

2. Ας ιδούμε τι λένε μερικοί μεγάλοι ερευνητές για τους μαθητές του Χριστού:
α. Ο Millar Burrows (Μίλλαρ Μπάρροουζ) γράφει:
Τα λόγια του Ιησού, ότι μετά από λίγο θα Τον εσταύρωναν, οι μαθητές Του δεν τα άκουσαν καθόλου με ενθουσιασμό (Λουκά 9,22)^[6].
β. Ο A.B.Bruce (Α.Β. Μπριούς) γράφει:
Οι μαθητές εφαντάζονταν και έλπιζαν, ότι ο Χριστός δεν τα έβλεπε καλά τα πράγματα, και ότι οι φόβοι Του τελικά θα αποδείχνονταν αβάσιμοι! Μα να τελικά ο Χριστός στον σταυρό! Για τους αποστόλους αυτό ήταν ξεπεσμός. Σκέτο αίσχος. Ο Μεσσίας στον σταυρό; Αυτό ήταν γι’ αυτούς μια φοβερή αντίφαση, που δεν επιτρεπόταν ούτε να την διανοηθή κανείς!
Για αυτό οι μαθητές τον εγκατέλειψαν, όταν είδαν να τον συλλαμβάνουν! Επειδή επίστευαν σε ένα Μεσσία νικητή και θριαμβευτή, σ’ ένα Μεσσία, που θα υπότασσε τους εχθρούς του κάτω από τα πόδια του.
Και για αυτό, όταν τον είδαν δεμένο και γεμάτο αίματα, αδύνατο δεσμώτη του Πιλάτου, και όταν τον είδαν καρφωμένο στον σταυρό, να πεθαίνη σαν κακούργος, όλες τους οι μεσσιανικές ελπίδες που είχαν στηριχθή σ’ αυτόν έγιναν σκόνη.
Από την ψυχολογία ξέρομε, πώς ακούμε όχι αυτό που μας λένε, μα αυτό που εμείς περιμένομε και θέλομε να ακούσωμε. Έτσι πρέπει να το θεωρήσωμε βέβαιο, ότι όταν ο Χριστός τους προέλεγε τα πάθη του και τον θάνατό του στον σταυρό, οι μαθητές Του δεν άκουαν, τι τους έλεγε! Και έτσι, την ώρα του πάθους Του αποδείχθηκαν εντελώς απροετοίμαστοι^[7].

3. Διαβάζομε στο Ευαγγέλιο (Μάρκου 10,32-38), ότι όταν ο Χριστός μίλησε στους μαθητές Του για τα πάθη Του και την ανάστασή Του, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης Του εζήτησαν να τους υποσχεθή ότι θα τους έδινε στην βασιλεία Του τις πιο μεγάλες θέσεις!
Πώς τον έβλεπαν;
Σαν πολιτικό ηγέτη!
Γι’ αυτό ο Χριστός τους απάντησε:
- Ουκ οίδατε, τι αιτείσθε! Δεν ξέρετε, τι μου ζητάτε!
Και ακριβώς, επειδή δεν Τον είχαν καταλάβει σωστά, όταν Αυτός εσταυρώθη, απογοητεύθηκαν και διασκορπίσθηκαν! Ο λογισμός τους τότε τους έλεγε: Κρίμα! Εσπαταλήσαμε κοντά Του τρία χρόνια τζάμπα!
Τελικά βέβαια οι μαθητές Του το κατάλαβαν το λάθος τους. Και το διόρθωσαν!

4. Μα η μεγάλη πλειονότητα των Εβραίων έμεινε στις απόψεις αυτές! Δεν ηθέλησαν, ούτε να ιδούν το λάθος τους, ούτε να το διορθώσουν. Έμειναν κολλημένοι σε ένα στείρο εθνικιστικό μεσσιανισμό, χάριν του οποίου και επρόδωσαν τον αληθινό Μεσσία και Σωτήρα Ιησούν Χριστόν.
Ο άγιος απόστολος Παύλος μας πληροφορεί, ότι τότε το Δωδεκάφυλλο (δηλ. ο Ισραήλ στο σύνολό του) επερίμενε με λαχτάρα τον Ελευθερωτή Μεσσία που του είχε υποσχεθή ο Θεός· και ότι στις προσευχές τους οι σύγχρονοί του Εβραίοι παρακαλούσαν τον Θεόν «εν εκτενεία νύκτα και ημέραν» να εκπληρώση την υπόσχεση Του, όσο το δυνατόν πιο γρήγορα (Πραξ. 26,7).
Ο ιστορικός και εβραιολόγος, J.Lebreton (Ζαν Λεμπρετόν), γράφει σχετικά.
«Η μεσσιανική ελπίδα παραμορφώθηκε από την εθνική υπερηφάνεια και το μίσος των Εβραίων για τους ξένους. Η παραμόρφωση αυτή υπήρξε το κυριώτερο εμπόδιο, που συνάντησε το κήρυγμα του Ιησού. Οι Εβραίοι έφθαναν μέχρι το σημείο, να προτιμούν να παραμερίσουν την πίστη, παρά να χαμηλώσουν το ίσιο του μεσσιανισμού των ονείρων της εποχής τους για εθνική ανεξαρτησία και εκδίκηση εναντίον των κατακτητών! Τα πολιτικά πάθη πολλές φορές παραμορφώνουν την θρησκευτική πίστη^[8]».
Και έτσι σιγά-σιγά ο Ισραήλ αρνήθηκε τον Μεσσία-Πρόσωπο και κατέληξε στον Σιωνισμό (= μεσσίας είναι ο Ισραήλ στο σύνολό του!). Εκπληρώθηκε η προφητεία του Χριστού, ότι θα Τον εσκότωναν για να σφετερισθούν την ιδιότητά Του (Ματθ. 21,38)!

ε. Τι έγινε και άλλαξε το σκηνικό

1. Ε, λοιπόν! Αυτοί που κρύφτηκαν σαν λαγοί, όταν ο Χριστός σταυρωνόταν, μετά από εφτά εβδομάδες παρουσιάστηκαν στον λαό και σε όλα τα ανώτερα δικαστήρια (της εποχής εκείνης!) ατρόμητοι! Και αδιαφορώντας για όλες τις συνέπειες (πείνα, δίψα, γύμνια, ταλαιπωρίες, κόπους, κακοποιήσεις, ξυλοδαρμούς, φυλακίσεις και θάνατο με τρομακτικά βασανιστήρια) εκήρυτταν, ότι ο Χριστός ζη και βασιλεύει, και θα έλθη πάλι μετά δόξης για να κρίνη ζώντας και νεκρούς.

2. Πώς μπορεί να εξηγηθή το γεγονός αυτό;
α. Ο απόστολος Παύλος μας δίνει την εξής εξήγηση:
«Ο Χριστός απέθανε, σύμφωνα με τις παραγγελίες της Παλαιάς Διαθήκης, για μας· για τις αμαρτίες μας.
Και ετάφη.
Και την τρίτη ημέρα αναστήθηκε, όπως ακριβώς το είχαν προεξαγγείλει οι άγιες Γραφές.
Και μετά την ανάστασή Του παρουσιάσθηκε
πρώτα στον Πέτρο·
έπειτα στους δώδεκα·
έπειτα παρουσιάσθη ταυτόχρονα σε μια σύναξη, στην οποία έτυχαν να είναι παρόντες περισσότεροι από πεντακόσιοι αδελφοί· από αυτούς οι πιο πολλοί ζουν ακόμη· λίγοι είναι εκείνοι που εκοιμήθηκαν.
Έπειτα παρουσιάσθηκε στον Ιάκωβο τον αδελφόθεο.
Έπειτα παρουσιάσθη σε όλους τους αποστόλους (στους δώδεκα και στους εβδομήκοντα, ίσως και άλλους ακόμη) ταυτόχρονα.
Και τελευταία από όλους παρουσιάσθηκε σε μένα. Και πολύ σωστά· γιατί εγώ δεν είμαι άξιος να ονομάζωμαι απόστολος, αφού είχα κάποτε στραφή με πάθος, έκαμα διωγμό, εναντίον της Εκκλησίας του Θεού» (Α’ Κορ. 15,3-9)^[9].
β. Και ο Ευαγγελιστής Λουκάς:
«Ο Χριστός, αφού πέθανε στον σταυρό, μετά έδειξε στους αποστόλους Του τον Εαυτό Του ζωντανό. Τους το έδειξε ότι ήταν ζωντανός με πολλές αποδείξεις: τους φανερωνόταν επί 40 ολόκληρες ημέρες. Και τους μιλούσε για την βασιλεία του Θεού».
γ. Με άλλα λόγια, οι απόστολοι απόκτησαν μια εμπειρία, μοναδική στον κόσμο και στην ιστορία.
Ποια ήταν η εμπειρία τους μετά;

3. Ήξεραν, ότι ο Χριστός εδικάσθη, κατεδικάσθη σε θάνατο, εσταυρώθη, απέθανε, ετάφη. Αυτό το ήξεραν καλά· πολύ καλά.
Και να, έβλεπαν τον Χριστό μπροστά τους· άλλοτε 10-11 άνθρωποι μαζί· άλλοτε περισσότεροι· και άλλοτε πεντακόσιοι (500) μαζί! Και όχι μια φορά ή δύο μόνο. Πολλές φορές.
Τον έβλεπαν κοντά τους όχι συνεχώς, αλλά μόνο τότε που ήθελε Εκείνος. Όποτε ήθελε Εκείνος.
Δεν τον έβλεπαν σαν μια εικόνα. Έμενε μαζί τους ώρες! Έτρωγε μαζί τους. Έπινε. Έκανε θαύματα. Και – το πιο σπουδαίο – τους μιλούσε: τους έλυνε τα πιο δύσκολα θεωρητικά προβλήματα^[10]!
Η σχέση Του μαζί τους ήταν όσο ποτέ άλλοτε ζωντανή.
Ήταν ποτέ δυνατό να μη καταλάβουν οι μαθητές, ότι κάτι στραβό συνέβαινε στις ιδέες των Εβραίων για τον Μεσσία-Χριστό;
Και τι κατάλαβαν;
Κατάλαβαν, ότι είχαν χρέος να διορθώσουν τις ιδέες τους και να τις προσαρμόσουν στα χειροπιαστά γεγονότα, που τα ζούσαν.
Και τις διόρθωσαν!
Κατάλαβαν, ότι ο Χριστός ήταν ο ζων Θεός και ότι ο θάνατος του στον σταυρό ήταν ένας στρατηγικός ελιγμός, που έγινε για κάποιον άλλο σκοπό.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

^[1] Edersheim Alfred. Sketches of Jewish Social Life in the Days of Christ, Grand Rapids 1960, p. 29.
[^2] Scott, Ernest-Findlay, Kingdom and the Messiah, Edinburgh 1911, p. 55.
^[3] Klausner, J. The Messianic Idea in Israel, New York 1955, p. 23.
^[4] Gartenhaus, J. The Jewish Conception of the Messiah, εν Christianity Today 1970, March 13, p. 8-10.
^[5] The Jewish Encyclopaedia, vol. 8, New York 1906, p. 508.
^[6] Burrows, Millar. More Light on the Dead Sea Scrolls. London (Secker and Warburg) 1958. p. 58.
^[7] Bruce, A.B. The Training of the Twelve. Grand Rapids, Kregel Publications 1971, p. 177.
^[8] Lebreton, Jean, Le Monde Juif. A. Fliche-V. Martin, Histoire de l’ Eglise, Vol. I, Paris 1934, p.40.
^[9] Konzelmann, Hans, Die Erste Brief an die Korinther Götingen, (Vandenhoeck-Ruprecht) 1969, s. 304. Ο Konzelmann ερμηνεύοντας την περικοπή αυτή τονίζει, ότι η ανάσταση του Χριστού είναι καθαρά ιστορικό γεγονός (historisches Faktum).
^[10] Lampe, G.W.H. A Patristic Greek Lexicon, Oxford at the Clarendon Press 1972, p. 317D.