ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΑΡΣΕΝΙΟΥ

 

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΑΡΣΕΝΙΟΥ

1. Σας παρακαλώ να μας πείτε κάτι από την ζωήν σας Γέροντα. Που γεννηθήκατε, που μεγαλώσατε;

Γεννήθηκα στις 15 Αυγούστου του έτους 1914 στο χωριό Μισλεάνου της κοινότητος Περιέτσι, του νομού Ιαλομίτσα και ήμουν το έβδομο παιδί της οικογενείας μας. Στο μοναχισμό εισήλθα στις 13 Ιανουαρίου του 1947, στο Μοναστήρι Κόζια, του νομού Ρίμνικου. Εκάρη μοναχός στις 26 Σεπτεμβρίου στο Μοναστήρι του αγίου Άνθιμου του Βουκουρεστίου. Ό π. Πετρώνιος, ηγούμενος της Σκήτης του αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στο Άγιον Όρος, ήταν ανάδοχος της κούρας μου. Αυτός μου έδωσε το όνομα Αρσένιος. Κατόπιν εστάλη στο Μοναστήρι Συχαστρία με εντολή του πατριάρχου Ιουστινιανού. Με εξέλεξαν ηγούμενο της Μονής και Γέροντας-Πνευματικός μας ήτο ο π. Κλεόπας. Εκείνη την εποχή ήμασταν στη Συχαστρία περί τα 120 άτομα.

Χειροτονήθηκα διάκονος στο χωριό Καλαμφιντέτσι και ιερεύς στο γυναικείο μοναστήρι του οσίου Αγάθωνος πλησίον της πόλεως Μποντοσάνι. Με χειροτόνησε ο μητροπολίτης Ιασίου Σεβαστιανός. Ιερεύς έγινα ακριβώς μετά ένα χρόνο από την κούρα μου, δηλαδή στις 26 Σεπτεμβρίου 1950, ημέρα της μνήμης του αγίου Ιωάννου του Ευαγγελιστού, του Αποστόλου της Αγάπης. Το γεγονός αυτό με ενεθάρρυνε πολύ και δεν το θεωρούσα χωρίς σημασία στην μοναχική και ιερατική μου πορεία. Χειροθετήθηκα Πνευματικός για το μοναχικό Σεμινάριο του Νεάμτς μεταξύ των ετών 1950-52. Τότε ήμουν, μοναδικός Πνευματικός σ' όλη τη Ρουμανία. Εξελέγη και ενθρονίστηκα ηγούμενος για την μονή Σλάτινα, του νομού Σουτσεάδα, όπου η Ιερά Σύνοδος με είχε στείλει εκεί με 30 μοναχούς από την μονή Συχαστρία.

Εκεί στην Σλάτινα με παρέλαβε η Αστυνομία Sigurimi. Μ' επήραν απ' την ακολουθία του Όρθρου στις δύο τα μεσάνυκτα. Εγώ ο ίδιος εκείνη τη στιγμή έκανα την Ακολουθία. Ενθυμούμαι ήλθαν 89 αξιωματικοί με τρία φορτηγά και δύο ιδιωτικά αυτοκίνητα. Όταν τους είδα να έρχονται, τους είπα: "Σείστηκε το βουνό και βγήκε ένα ποντίκι. Μπορούσατε να με πάρετε ένα τηλέφωνο να έλθω μόνος μου. Γιατί κάματε τόσο κόπο, τόσα έξοδα για ένα καλόγερο! Τι χρειαζόταν αυτό το θέατρο;"

Με μετέφεραν στο ανακριτήριο της Σουτσεάβας, πρωτεύουσας της Μολδαβίας. Με κατηγορούσαν ότι έγραφα διάφορα πράγματα και δεν ξέρω τι άλλο. Εν τω μεταξύ είχαν αρπάξει όλα τα βιβλία και τετράδια μου. "Κύριοι", τους είπα, εάν με κατηγορείτε για κάτι, εγώ δεν παραδέχομαι τίποτε. Εσείς εύκολα ημπορείτε να με καταδικάσετε διαστρέφοντας τα πράγματα. Εγώ όμως δεν αναγνωρίζω κανένα έγγραφο που να μην έχει την υπογραφή μου".

Ήσαν πεπεισμένοι ότι εγώ έκανα προπαγάνδα, χωρίς ποτέ να έχω αναμιχθεί με το κόμμα. Δεν είχα άλλο ιδεώδες μέσα μου, παρά μόνο να αγωνίζομαι για την πίστη, να πεθαίνω για την πίστη και να πολεμώ με τις δυνάμεις του σκότους, για να έχω την ευτυχία κοντά στον Δεσπότη Χριστό μας.

Στο τέλος μου κάλυψαν τα μάτια με μαύρο πανί και μ' έβαλαν σ' ένα δωμάτιο ενός τετραγωνικοί μέτρου και ύψους 5 μέτρων. Μέσα ήτο μία καρέκλα και τίποτε άλλο. φορούσα μόνο το σωστικό μου και εξάπλωνα πάνω στο τσιμέντο καθιστός, διότι δεν υπήρχε αρκετός χώρος να ξαπλώσω ευθεία το σώμα μου κάτω.

Την νύκτα άκουσα ένα ελαφρό κτύπο στον τοίχο. "Ποιος είναι;" ερώτησα. Ήταν ο π. Μάρκος. Είχε συλληφθεί κι αυτός. Ευρισκόταν στο διπλανό κελί, των ιδίων διαστάσεων με το δικό μου.

Δεν ημπορείτε να αντιληφθείτε μέσα στον πόνο μου, τι χαρά ένιωσα να έχω δίπλα μου κάποιον άνθρωπο δικό μου! Αυτός ήτο μεγάλος ασκητής και εραστής του θεού. Για τη μεγάλη καρτερία του τον θεωρούσαν φακίρη. Τόσο πολύ υπέμενε τους πόνους και τα βάσανα για τον Χριστό, ώστε δεν έβγαζε λέξη όταν του ξερίζωναν τα νύχια των χεριών και ποδιών του. Έλεγε στους άλλους συγκροτούμενους του με γενναιοψυχία και χριστιανική καύχηση "Τους έκανα σκόνη τους αστυνομικούς".

Κατόπιν με μετέφεραν με το τυφλοπάνι στα μάτια στο Βουκουρέστι για την συνεχίσει της ανακρίσεως, η οποία εκεί διήρκεσε 90 ήμερες. Ήταν η πιο βασανιστική περίοδος. Σ' έδερναν και σ' σκότωναν μόνο και μόνο να συμφωνήσεις με τις κατηγορίες τους. Τους έλεγα: Δεν είμαι ένοχος γι' αυτό το πράγμα, κύριοι. Δεν ξέρω τον τάδε. Κόψτε μου το κεφάλι. Στο τέλος βρήκαν αφορμή να με ενοχοποιήσουν με την "Φλεγόμενη Βάτο".

"Φλεγόμενη Βάτος" ήτο μία ομάδα πνευματικών προσωπικοτήτων του Βουκουρεστίου και των περιχώρων, οι οποίοι κάθε εβδομάδα συγκεντρώνοντα στο Μοναστήρι του αγίου Άνθιμου και ασχολιόντουσαν με την συζήτηση και την μελέτη πατερικών βιβλίων. Ακόμη συνομιλούσαν πώς θα αντιμετωπίσουν ένα ουνίτη ιερέα, ο οποίος με τα κηρύγματα του τραβούσε πολλούς νέους κοντά του και είχε σταλεί από τον Πάπα σαν υπεύθυνος της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Με κατηγόρησαν λοιπόν ότι κάναμε εκεί συγκεντρώσεις εναντίον του καθεστώτος της Χώρας.

Μετά από πολλές διαδικασίες ελευθερώθηκα από τις φυλακές, αλλά δεν γινόμουν δεκτός σε κανένα μοναστήρι, διότι οι ηγούμενοι και οι πατέρες φοβούνται μήπως ενοχοποιηθούν ως συνεργάτες μου και κλεισθούν φυλακή. Ο πατριάρχης Ιουστινιανός μου έδωσε την Ιδέα να πάω στο Κλούζ, εφημέριος σε κάποια ενορία, διότι τότε πολλές θέσεις ήσαν κενές, λόγω της συλλήψεως των ιερέων. Υπηρέτησα ως εφημέριος δύο χρόνια στην ενορία Κάτω και Άνω Φίλεα. Τότε εστάλη και ως ηγούμενος στο μοναστήρι Κέϊα του νομού Πράχοβα. Μετά από 6 χρόνια μεταφέρθηκα στο μοναστήρι Καλνταρουσάνι, όπου υπηρέτησα ως μέγας οικονόμος και γραμματεύς. Από εκεί με μετακίνησαν στο γυναικείο μοναστήρι Ντίντρου-Λέμν, όπου υπηρέτησα ως Πνευματικός και λειτουργός. Κατόπιν επί ενάμισι χρόνο εργάσθηκα σαν λειτουργός στο Ανδρικό μοναστήρι Τσερνίκα, ενώ από το 1976 μεταφέρθηκα με εντολή του πατριάρχου στο μικρό μοναστήρι της αγίας Θεοτόκου Μαρίας, που είναι στην κωμόπολη Τέκιργκιολ της Κωστάντζας. Εκεί υπηρετώ μέχρι τώρα ως Πνευματικός και λειτουργός των μοναζουσών Αδελφών και πολλών ευλαβών χριστιανών.

2. Θυμάστε τα πρώτα βήματα σας που κάνατε στην μοναχική ζωή;
Αδελφέ μου, από την αρχή της μοναχικής μου ζωής ήμουν συνεχώς υπό διωγμό. Είχα πρόθεση να πήγαινα στο μοναστήρι Φρασινέϊ, το οποίον είχε ένα μετόχι στην πόλη Ρίμνικου-Βίλτσεα. Εκεί συνάντησα τον ηγούμενο της Μονής. Δεν είχα δει μοναστήρι στην ζωή μου μέχρι τότε και για το Φρασινέϊ είχα ακούσει. Δεν είχα πάει ποτέ. Δεν ήτο απών ο Θεός, αλλά έπρεπε να είσαι ικανός για να αντιληφθείς την παρουσία του. Ήμουν μέσα στο τραίνο, τετάρτης θέσεως, με το βαγόνι που μετέφεραν και ζώα. Εκεί μία ομάδα νέων έψαλλαν θρησκευτικούς ύμνους.
Ήμουν τότε πολύ ευτυχισμένος που τους άκουγα και έλεγα μέσα μου: "Ακου σαν άγγελοι ψάλλουν...". εκεί στο τραίνο συνάντησα και ένα περιηγητή, ο οποίος γνώριζε όλα τα μοναστήρια. Αυτός ο άνθρωπος με διευκόλυνε σε όλα. Ήτο ο φύλαξ άγγελός μου, διότι εγώ ήμουν ξένος σ' αυτά τα μέρη. Ο μητροπολίτης Σιμπίου Αντώνιος έλεγε ότι αυτός ο άνθρωπος είναι ο μοναδικός στον κόσμο που γνωρίζει με λεπτομέρειες κάθε τι που σχετίζεται με τα μοναστήρια της Ρουμανίας. Αυτός ο άνθρωπος τόσο πολύ ξετίμησε τον λογισμό μου για την μοναχική ζωή, ώστε με μετέφερε ο ίδιος στο μοναστήρι Φρασινέϊ. (Το μοναστήρι αυτό κτίσθηκε από τον άγιο Καλλίνικο Τσερνίκας, επίσκοπο του Ρίμνικου-Βίλτσεα το 1843.) Καθιερώθηκε άβατο από τον ίδιον και έτσι παραμένει μέχρι σήμερα. Ευρίσκεται στα βουνά της ιδίας περιοχής.
Ό Γέροντας Συμεών, ηγούμενος της Μονής, μου είπε: "Δεν σε δέχομαι αδελφέ μου. Βλέπω ότι είσαι ολιγογράμματος και δεν θα μπορέσεις να εργασθείς στο γραφείο. Και του είπαν τότε οι άλλοι πατέρες: "Κράτησε τον αυτόν σαν βοηθό του γραφείου και(εμάς δώσε μας ένα πιο δύσκολο διακόνημα". Ο ηγούμενος έσφαλε στις εκτιμήσεις του, όμως εγώ δεν μπορούσα να ικανοποιήσω την τρέλα μου που είχα για τον Χριστό. Από το Φρασινέϊ αναχώρησα και επήγα στο Κόζια. Ευρίσκεται στην ίδια επαρχία. Τότε είχε πολύ χιόνι και ο Εσπερινός διαβαζόταν στην τράπεζα, όπου έκαιγε σόμπα. Συναντήθηκα με τον ηγούμενο, ο οποίος με δέχθηκε σαν άγγελο. Έλεγε στους άλλους: "Ήλθε άγγελος, άγγελος στο μοναστήρι μας". Όσο καιρό έμεινα εκεί σκάλισα τις πόρτες της Ωραίας πύλης της εκκλησίας του γηροκομείου της Μονής. Σαν λαϊκός είχα ειδικευτεί στο τμήμα πυροτεχνίας και ξυλογλυπτικής τέχνης. Κατόπιν διορίσθηκα σαν δάσκαλος για τους μοναχούς της μονής Τούρνου, όπου μίλησα στους εκεί μαθητές για τον Χριστό. Τους μιλούσα οτιδήποτε ήξερα από το αιγυπτιακό Γεροντικό και την Αγία Γραφή, που τα είχα διαβάσει έξι χρόνια πριν πάω για μοναχός. Έμεινα χρόνια στις φυλακές και ασχολιόμουνα πολύ με πνευματικά προβλήματα. Οι κομμουνιστές, οι οποίοι ζητούσαν στελέχη, με είδαν με γένια και είπαν: "Κύριοι, αυτός είναι καλός να τον παραδώσετε σ' εμάς". Δηλαδή να μη προσφέρομαι πλέον στον Χριστό, αλλά στον διάβολο τους! Έτσι μου έδωσαν παραίτηση. Εγώ ταπεινώθηκα, αλλά δεν έμεινα αβοήθητος από την πρόνοια του θεού. Μετά από εκεί με πήραν στο μοναστήρι Τισμάνα και μετά στην σκήτη (εξαρτηματικό μονύδριο) Τσιοκλοβίνα. Εκεί στην κορυφή του βουνού, διάβαζα κι εγώ κάποια ακολουθία. Μετά από αρκετό καιρό με διόρισαν δάσκαλο και Πνευματικό στην εκκλησιαστική σχολή του Μουφλένι. Όταν έμαθε η κρατική Ασφάλεια που ευρισκόμουν, διέταξε: "Να εξαφανισθεί αμέσως αυτός από εκεί". Μετά από εκεί έφθασα στην Συχαστρία, όπου ήταν ηγούμενος ο π. Κλεόπας, ο οποίος με έστειλε να κατοικήσω σε μία τρώγλη στα δάση των Καρπαθίων ορέων. Ο π. Παΐσιος Ολάρου μου έδωσε 18 κουταλιές ζάχαρη να πάρω μαζί μου. Εκείνη την χρονιά ο χειμώνας ήτο πολύ βαρύς. Αποκλείσθηκαν από τα χιόνια οι δρόμοι κι εγώ απομονώθηκα εκεί μέχρι την άνοιξη του επομένου έτους. Οι πατέρες με θεωρούσαν πεθαμένο, όμως εγώ ήμουν πολύ ευτυχής που συναντήθηκα πάλι μαζί τους. Επιστρέφοντας στη Συχαστρία, υπηρέτησα επί ένα μήνα στο μαγειρείο και ρωτούσα τους αδελφούς εάν τους άρεσαν τα φαγητά μου. Και αυτοί μου απαντούσαν: "Δεν μας αρέσουν αδελφέ Άγγελε, αλλά εσύ μας είσαι πολύ αγαπητός". Μετά την σύντομη αυτή διακονία μου στο μαγειρείο, μου ανέθεσε ο ηγούμενος να βγάζω πέτρες από το ποτάμι για την επανίδρυση του παρεκκλησίου των αγίων θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης. Κατόπιν ο π. Κλεόπας μου ανέθεσε να δέχομαι τα προς μνημόνευση ονόματα των προσκυνητών της Μονής.

3. Ενθυμείσθε πόσα χρόνια κάνατε στις φυλακές;
Την πρώτη φορά φυλακίσθηκα έξι χρόνια. Τότε ήμουν λαϊκός. Μετά την είσοδο μου στον μοναχισμό φυλακίσθηκα ακόμη άλλα έξι χρόνια και τελευταία άλλα δύο. Συνολικά 14 χρόνια ήμουν φυλακισμένος για την πίστη του Χριστού μας!

4. Σε ποιες φυλακές κάνατε;
Στις φυλακές του Αιούντ (πόλης της δυτικής Ρουμανίας) έκανα τον περισσότερο καιρό. Εκεί υπήρχε ένα τμήμα Ασφαλείας από Ούγγρους κομμουνιστές πολύ σκληρό. Στο κρατητήριο με κράτησαν χρόνια και χρόνια. Περνούσαν από εμάς συχνά πράκτορες του κόμματος να δουν τα αισθήματα και τα φρονήματα μας. Αυτές οι φυλακές του Αιούντ ήσαν το βασίλειο του θανάτου. Το έργο που εφήρμοζαν με σκληρότητα ήτο ο αργός δια της λιμοκτονίας θάνατος Όταν άνοιγαν το κελλάκι σου για να σε πάρουν, δεν ήξερες, εάν θα επιστρέψεις. Σε περίπτωση ασθενείας σου, σε έπαιρναν και σε πήγαιναν σε άλλο χειρότερο τμήμα για να συντομεύσουν τον θάνατο σου. Σε κρατούσαν απομονωμένο από όλους μέχρι να πεθάνεις.

5. Τι κάνατε τον ελεύθερο χρόνο σας;
Κάθε ημέρα επαναλάμβανα στην μνήμη μου στιγμές από την Θεία Λειτουργία. Είχα μια κανάτα νερό και 300 γραμμάρια ψωμί από κριθάρι. Θεωρούσα την κανάτα για Άγιο Ποτήριο και περνούσα απ' όλες τις στιγμές της θείας Λειτουργίας. Κατόπιν κοινωνούσα μ' αυτό το ψωμί τους άλλους κρατουμένους και τους έλεγα: Δεν μπορώ να σας ειπώ τι είναι η Θεία Κοινωνία, επειδή δεν έχω εδώ τα απαραίτητα στοιχεία να την τελέσω, αλλά συμβολικά σας δίνω αυτό το ψωμί, που το θεωρώ ανώτερο και απ' αυτό το απλό αντίδωρο. Πολλοί κρατούμενοι ζητούσαν να εξομολογηθούν επειδή δεν ήξεραν εάν θα ζουν μέχρι την επόμενη ημέρα. Μ' αυτά τα συμβολικά είδη τους κοινωνούσα ως μελλοθανάτους και τους έλεγα: "Αύριο το πρωί να μείνετε στο τάδε μέρος και εκεί να ενθυμηθείτε τις αμαρτίες σας". Και όταν τελείωνα μ' αυτό τον τρόπο, ας πούμε, την θεία Λειτουργία, διάβαζα σ' όλους και την συγχωρητική ευχή. Όμως με μία προϋπόθεση: Εάν συναντούσαν κάποιον ιερέα, να εξομολογηθούν όλα από την αρχή. Εάν όχι, θεωρούσα έγκυρη την εξομολόγηση που τους είχα κάνει εγώ, χωρίς βέβαια να σταθούν μπροστά μου και να εξομολογηθούν, αλλά μόνο να ενθυμούνται νοερός και τρόπον τινά νοερός να μου τα λέγουν. Το έργο αυτό συνέβαινε πολύ συχνά.
Σε μια άλλη περίοδο, όπου ήμουν φυλακισμένος πάλι επί έξι χρόνια, φιλοτέχνησα με την τέχνη της ξυλογλυπτικής που ήξερα, ένα ξύλινο ομοίωμα της περικαλλούς εκκλησίας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, της πόλεως Άρνιχες. Αυτό το ξυλογλυπτικό ομοίωμα είχε ύψος από την βάση του μέχρι την κορυφή του σταυρού της εκκλησίας 65 πόντους. Μπορούσα να το βγάλω απ' εκεί, αλλά οι Ρώσοι έβαλαν χέρι και μου το επήραν. Σκάλισα ακόμη και ένα καντήλι, του οποίου ο σταυρός στη ρίζα του είναι τεθραυσμένος σαν σύμβολο ότι η αλήθεια του Ευαγγελίου στον κόσμο αυτόν διώκεται. Επάνω από τον κενό χώρο, όπου μπαίνει το λάδι, έφτιαξα ένα σταυρό, ο οποίος να φωτίζεται από τις ακτίνες της φλόγας, Όταν το καντήλι είναι αναμμένο και αυτό σαν σύμβολο ότι ο σταυρός και πάλι θα νικήσει. Στο μέρος απ' όπου κρέμεται το καντήλι έφτιαξα ένα κέντημα που να συμβολίζει τον ουρανό, ενώ ο βυθός του καντηλιού να συμβολίζει την γη. Έτσι μου έλεγε ή ψυχή μου να το αισθάνομαι. Στο μέσον του καντηλιού έκανα μία σκαλιστή ζώνη, η οποία συμβολίζει την δύναμη και την ενότητα που έχει με άλλες αξίες. Η ζώνη αυτή συμβολίζει ακόμη και την δύναμη που έχει η αμαρτία να μας περισφίγγει στην ζωή.
Στο Γεροντικό κάποιος έλεγε ότι θανάτωσε την αμαρτία. Και τον ρώτησαν:
Εάν δεις ένα νόμισμα κάτω τι θα κάνης;
Θα το ιδώ, αλλά δεν θα το πάρω.
Εάν δεις ένα άνδρα και μία γυναίκα ν' αμαρτάνουν;
Θα τους ιδώ, αλλά δεν θα τους κρίνω.
Ναι αλλά, εάν πεθαίνει το πάθος, τότε ούτε θέλεις να βλέπεις την αμαρτία.
Εν κατακλείδι, λέγω, ότι τα πάθη δεσμεύονται και δεν πεθαίνουν. Θεός να μας φυλάξει να μη ξεσπάσει κανένα πάθος, το οποίο θα μας ταλαιπωρεί σ' όλη την ζωή μας.
Ακόμη σκάλισα και μικρούς επιστήθιους σταυρούς, τους οποίους μοίραζα στον κόσμο.
Δεν αγιογράφησα μέσα στην φυλακή. Δεν ήτο δυνατόν. Όμως ασχολήθηκα αρκετά μ' αυτό το εργόχειρο. Ένα από τα αντιπροσωπευτικά έργα μου είναι ο Απόστολος Παύλος, ένας σταυρός και η Κυρία Θεοτόκος με τον Ευαγγελιστή Ιωάννη.
Τον πόνο δεν είναι εύκολο να τον υπομένεις, εάν δεν είσαι σε στενή σχέση με τον Θεό. Δεν μπορούσα να πω: "Κύριε, δώσε μου πόνο", αλλά τον ευχαριστούσα με όλη την καρδιά μου, διότι με βοηθούσε και με κρατούσε άγρυπνο. Υπάρχουν πράγματα για τα οποία δεν ημπορείς να μιλήσεις-αποκαλύψεις και μια ολόκληρη σειρά πραγμάτων, τα οποία υπερασπίζεις και για τα οποία δεν σου επιτρέπεται να μιλήσεις.
Υπήρχαν στιγμές στις οποίες μόλις μπορούσες να αναπνέεις και τότε μου έφευγε η περιέργεια που είχα πώς βγαίνει η ψυχή από το σώμα. Τόσο προχωρημένη ήτο η καταπίεση. Προπαντός όταν σε έβαζαν σε ένα δωμάτιο με πολύ χαμηλή θερμοκρασία. Τότε νόμιζες ότι θα σταματήσει ή καρδιά σου και θα μείνεις επί τόπου.

6. Ζήσατε και μερικά χρόνια στην έρημο, Γέροντα;
Δεν θα ήθελα να ειπώ ότι πήγα στην έρημο για να αποκτήσω όνομα ασκητού, αλλά έμεινα στο δάσος και έκραζα στον Θεό με απελπισία, διότι δεν ήτο τότε εύκολο να ζεις ακόμη και να προσεύχεσαι. Έλεγα στον εαυτό μου και προς τον Κύριο: "Κύριε, εγώ δεν είμαι ερημίτης".
Στην έρημο ημπορείς να πάς αφού αναδειχθείς ήρωας στο μοναστήρι. Εκεί στην έρημο υπάρχουν δαίμονες πολύ άγριοι, οι οποίοι δεν σε λυπούνται ούτε για μια στιγμή.
Πρέπει να είσαι μια θεωμένη ύπαρξη για να μπορείς να αντέξεις στην ερημιά.
Δεν ζεις εκεί για ν' ακούς την φωνή των δένδρων και το προσευχητικό τραγούδι των δασών. Πρέπει να βλέπεις την μεγαλειότητα των μεγάλων δένδρων, πως κινούνται, αλλά να μην αναχώρησης από τον τόπο σου. Με άλλα λόγια να ξέρης να ζήσης συντροφιά με αυτά και την γύρω φύση. Εάν θέλεις να φυγής για τον κόσμο, σε παίρνουν με υποδοχή οι δαίμονες σαν ένα λιποτάκτη. Έχει διαπιστωθεί στους δόκιμους μοναχούς και στις μοναχές το εξής: Αφ' ότου μπαίνουν στο μοναστήρι, τους έρχεται η επιθυμία της ερήμου. Όσοι φεύγουν για την έρημο, σχεδόν όλοι απελπίζονται και επιστρέφουν στον κόσμο. Πιστεύουν ότι στην έρημο τους περιμένουν φωτεινοί άγγελοι. Μπορεί να συμβεί και αυτό, αλλά το γεγονός είναι ότι εκεί οι δαίμονες τους αρπάζουν και τους κάνουν σκόνη. Εάν είσαι άνθρωπος ειλικρινής και έχεις μία συναίσθηση των πράξεων σου, ωφελείσαι από το γεγονός ότι ο διάβολος σου επιτίθεται κατά μέτωπο και αντιλαμβάνεσαι ότι είσαι δειλός και αδύναμος. Ο διάβολος δεν μπορεί να κάνη τίποτε, εάν είσαι ταπεινός. Ομοίως, εάν έχεις και μία σταγόνα υπερηφάνειας που σε ενοχλεί, αυτή είναι αρκετή να σε χορέψει ο διάβολος όπως εκείνος θέλει. Στην έρημο είσαι στο χέρι του, έλεγε κάποιος.
Και τώρα θα σας ειπώ ένα περιστατικό, παρότι αποφεύγω να λέγω τέτοιες ιστορίες.
Βρισκόμουν σε μία τρώγλη του δάσους και κοιμόμουν επάνω σε μία χονδρή σανίδα. Ήμουν συνηθισμένος στην ζωή μου από μικρό παιδί. Εκείνη την νύκτα οι δαίμονες κτύπησαν με μία μεγάλη χιονόμπαλα την πόρτα της καλύβας μου και μου έδωσαν την εντύπωση ότι κάποιος Άλλα δεν ήτο κανείς. Χιόνιζε επί 13 ημέρες και νύκτες και είχε καλυφθεί εκεί το παν. Εκείνη την νύκτα δεν ημπόρεσα να κοιμηθώ. Είχα τυλιχθεί με ένα ράσο και με ένα γιλέκο δερμάτινο. Ξύπνησα για μια στιγμή προς το πρωί και πάλι αποκοιμήθηκα. Δηλαδή δεν σηκώθηκα κατά την τάξη που είχα. Τότε, με τράβηξε κάτω και με κτυπούσε στο κεφάλι. Έπρεπε να αυτό υπερασπισθώ και είπα: "Αποκοιμήθηκα και εγώ σαν κουρασμένος που ήμουν και βρήκες εσύ την ευκαιρία να δείρεις ένα πονεμένο και ξένο άνθρωπο". Διαπίστωσα ότι δεν σου επιτίθεται, εάν δε σε έχει στο χέρι με κάποιο πρόβλημα. Με είχε βρει και μένα με κάτι που είχα. Χαίρομαι με όλη μου την ψυχή, διότι μου απεκάλυψε τις αδυναμίες μου. Εάν σφάλεις σε κάτι, σε εγκαταλείπει η Χάρις και ο Θεός σου επιτρέπει ένα πειρασμό για να σε συνέτιση και να σε ταπείνωση. Μισθό εκκοπή θελήματος στην ερημιά δεν έχουμε, επειδή δεν μας διατάζει κανείς, αλλά μας σοφίζει με τους πειρασμούς του ο διάβολος! Νομίζετε ότι είναι λίγη αυτή η σοφία; Αυτές είναι μερικές διαπιστώσεις που σε ωφελούν σε όλη την ζωή σου και αντιλαμβάνεσαι ότι πρέπει να ευρίσκεσαι σε συνεχή επαγρύπνηση.
Άλλη φορά, όταν πήγαινα σ' ένα δρόμο σχεδόν ψηλαφητά διότι ήτο σκοτάδι, άκουσα μια απαίσια κραυγή από απόσταση δέκα μέτρων από μένα και εξεπλάγην. Συγκρατήθηκα, έδωσα κουράγιο στον εαυτό μου και δεν ήξερα τι να κάνω. Πίστευα ότι είναι πονηρά πνεύματα, όμως ήσαν κραυγές αετών.
Δεν ημπορείς να σταθείς στην μοναξιά, εάν δεν έχεις συνεχή επικοινωνία εξ ολοκλήρου με τον Θεό, δεδομένου ότι ο διάβολος είναι ύπαρξης η οποία ημπορεί να σε συνοδεύει και είναι ο μεγαλύτερος εχθρός σου.
Στην έρημο φώναζα και κραύγαζα προς τον Θεό. Όσο ήθελα και όπου ήθελα, και παρότι κυνηγημένος από ανθρώπους, ήμουν με τον Θεό και Τον φοβόμουν. Ενώ στην φυλακή δεν ημπορούσα πώς να προφυλαχθώ οι βασανιστές σου δεν φοβούνται τον Θεό.
Η έρημος είναι ένα πράγμα εξαιρετικά σπουδαίο, διότι δια της προσευχής του ο ερημίτης βοηθεί όλο τον κόσμο. Όμως ο παράδεισος δεν είναι μόνο για τους ερημίτες. Αυτοί οι ερημίτες είναι μία εξαίρεσης.

7. Μείνατε στην έρημο πολλά χρόνια με τον π. Κλεόπα. Τι πρόγραμμα προσευχής ακολουθούσατε;
Κανένα πρόγραμμα προσευχής δεν είχαμε. Το κάθε τι γινόταν συνεχώς. Μέναμε στο δάσος και το βράδυ συναντιόμασταν στις καλύβες μας. Εγώ προσωπικά είμαι σύμφωνος ο καθένας να διαβάζει τα δικά του, διότι καθένας έχει το δικό του στάδιο της πνευματικής ζωής, στο οποίο οφείλει ν' αγωνισθεί.
Ο π. Κλεόπας επέμενε σε περίπτωση θανάτου του να τον πάω στην Συχαστρία. Εγώ του είπα: Πάτερ, η Συχαστρία έχει ανάγκη της ζωντανής παρουσίας σου και εκεί θα είσαι ωφέλιμος και για τους μοναχούς και τους λαϊκούς χριστιανούς. Η γνώμη του ήτο να παραμείνει οριστικά στην έρημο. Εγώ δεν ήμουν σύμφωνος μαζί του. Στην συνέχεια, επέστρεψε στην Συχαστρία και δημιούργησε μία ζωντανή πνευματική ατμόσφαιρα. Είμαι σίγουρος ότι, όταν ανοιχθεί η γη να "καταπιεί" το σώμα του, τότε και ο ουρανός θα παραλάβει την ψυχή του. Δεν ημπόρεσα να πάω στην κηδεία του, διότι είμαι μόνος σαν ιερεύς στην μονή μου. Όμως την δεύτερη ήμερα που λειτούργησα τον μνημόνευσα και ο μόνος που με κατενόησε για την απουσία μου ο ίδιος ο π. Κλεόπας.

8. Την δεκαετία του '50 ζήσατε με τον π. Κλεόπα μαζί στα δάση της Μολδαβίας. Τι έχετε να μας πείτε;
Είναι πολύ ενδιαφέρον και τιμητικό για μένα διότι έζησα με τέτοιους αγίους ασκητές στην έρημο. Με τον π. Κλεόπα μείναμε στα δάση, κυνηγημένοι από το κομμουνιστικό καθεστώς και πολλές φορές συζητούσαμε διάφορα ασκητικά θέματα και προγράμματα. Το συνηθισμένο αντικείμενο συζητήσεως μας αλλά και αντιπαραθέσεως μας ήτο το εξής: Αυτός έκλινε περισσότερο προς μία αυστηρή άσκηση με σκληρή νηστεία, με προσευχή και δάκρυα, ενώ εγώ προτιμούσα περισσότερο την νοερά εγρήγορση. Αυτή την άποψη μου την κρατώ μέχρι τώρα. Διότι αυτό που θέλει ο Θεός δεν είναι μια αυτή καθ' εαυτή άσκηση, αλλά "καρδία συντετριμμένη και τεταπεινωμένην...", δηλαδή συνεχή παρουσία του Θεού στην ζωή μας.
Έχω την εντύπωση ότι αυτός που επιδιώκει υπερβολική άσκηση, σύμφωνα με τις πεποιθήσεις του π. Κλεόπα, κάποια στιγμή θα ειπεί ότι τελείωσε το ασκητικό του πρόγραμμα και θα πάει στο κελί του να ξαπλώσει ήσυχος ότι ξόφλησε τα χρέη του. Ενώ η εγρήγορσης είναι συνεχής κατάστασης της ψυχής. Λέγεται κάπου για κάποιον ότι "πολλά του συγχωρέθηκαν, διότι πολύ αγάπησε". Μα, όταν αγαπάς, η ψυχή είναι σε εγρήγορση, είναι παρούσα σε κάθε επιθυμία και νοερά κίνηση. Αυτό προσωπικά ενδιαφέρει εμένα σαν ιερεύς που είμαι απέναντι των ανθρώπων.

Περι του Πως να ΓΙΝΕΙΣ και ΝΑ παραμένεις Ορθόδοξος

Περι του Πως να ΓΙΝΕΙΣ

και ΝΑ παραμέΙνεις Ορθόδοξος

 

Του π. Ανδρέα Phillips

Μετάφραση: Θωμάς Δρίτσας

Επιμέλεια: Κ. Ν.

 

Μία ομιλία που δόθηκε στο Ορθόδοξο προσκύνημα

 του φελιξστοουβ, τον Αυγουστο του 2001

Οπ. Ανδρέας είναι εφημέριος του  Ορθόδοξου Ιερού Ναού του Αγίου Φέλιξ και Αγίου Εντμούνδου  στο Felixstowe, Suffolk, και εκδότης του περιοδικού 'Orthodox England' Ενας άγγλος Ορθόδοξος Ιερέας μας μιλάει για την πολυετή εμπειρία του, για τα θερτικα΄και τα αρνητικά των Ορθόδοξων Μεταστροφών.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Πολλές φορές ακούμε ανθρώπους να μιλούν για το Πως έγιναν μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Αν και κάθε ιστορία είναι ενδιαφέρουσα και μπορεί ορισμένες να είναι εκπληκτικές, νομίζω πως οι ιστορίες για το Πως οι άνθρωποι έμειναν πιστοί ορθόδοξοι Χριστιανοί, παρά τους πειρασμούς , μπορεί να είναι περισσότερο χρήσιμες. Όπως είναι γραμμένο στα Ευαγγέλια:  «Εν τη υπομονή υμών κτήσασθε/κτήσεσθε τας ψυχάς υμών». 

Πέραν αυτού, δεν ονόμασα αυτή την ομιλία «Περί του πως να γίνεις μέλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας» . αλλά «περί του πως να γίνεις και να παραμείνεις Ορθόδοξος Χριστιανός». Γιατί το να γίνεις μέλος της Ορθόδοξης  Εκκλησίας, το οποίο σχετίζεται με εξωτερικές αλλαγές, δεν είναι καθόλου το ίδιο με τον να «Γίνεις Ορθόδοξος Χριστιανός» , το οποίο έχει να κάνει με εσωτερικές αλλαγές. Και το να παραμείνεις Ορθόδοξος Χριστιανός είναι ακόμα πιο σημαντικό , γι’ αυτό άλλωστε εδώ έχω αφιερώσει τρεις φορές περισσότερο χρόνο σ’ αυτό το θέμα, παρά στο Πως γίνεσαι Ορθόδοξος Χριστιανός.

Περι του πως γίνεσαι Ορθόδοξος

Μεταστροφή και αφομοίωση

Ας καθορίσουμε την ορολογία μας, με το να συζητήσουμε για ορισμένες λέξεις που χρησιμοποιούνται μέσα στο πλαίσιο αυτό.  Πρώτα, είναι η άχρηστη φράση «γεννημένος Ορθόδοξος». Αυτό δεν υπάρχει. Κανένας δεν είναι «γεννημένος Ορθόδοξος», όλοι γεννιόμαστε παγανιστές. Αυτός είναι ο λόγος που πρώτα εξορκίζουμε και μετά βαπτίζουμε. Περισσότερο αποδεκτοί  είναι οι όροι «γεννημένος σε Ορθόδοξη Οικογένεια» και «Ορθόδοξος από κούνια». Είναι ενδιαφέρον, πως ορισμένοι άνθρωποι που συγκαταβατικά χρησιμοποιούν όρους όπως «γεννημένος Ορθόδοξος» αποκαλούν τα παιδιά των «μεταστραφέντων» , «μεταστραφέντες».  Στην πράξη, βέβαια, σύμφωνα με την δική τους λανθασμένη γλώσσα,  τα παιδιά των «μεταστραφέντων», είναι «γεννημένοι Ορθόδοξοι».

Μετά είναι και η λέξη «μεταστροφή». Όταν οι άνθρωποι λένε πως είναι μεταστραφέντες, πρώτα τους ρωτάω «μεταστραφέντες σε τι;; Στο Ελληνικό Φολκορ; Στο Ρωσικό φαγητό; Στον φαρισαϊσμό;; Στην νοσταλγία για τον παλιομοδίτικο Αγγλικανισμό η Καθολικισμό;  Σε ένα διανοουμενίστικο παιχνίδι συγκρητισμού;

Είναι αλήθεια πως κατά μία έννοια, όλοι μας  είμαστε πάντοτε μεταστραφέντες, επειδή όλοι μας πρέπει να μεταστρεφόμαστε προς τον Χριστό, διαρκώς. Αυτό είναι το πνεύμα του ψαλμού 50.  Ο Προφήτης Δαυίδ ήταν επίσης μεταστραφείς , «αναγεννημένος», μετά από την μεγάλη του αμαρτία. Ατυχώς, η λέξη «μεταστραφείς» χρησιμοποιείται γενικά όχι με αυτή την πνευματική έννοια, αλλά με την κοσμική έννοια.

Ελπίζω πως όταν οι άνθρωποι αυτοαποκαλούνται «μεταστραφέντες» , αυτό σημαίνει πως μεταστράφηκαν στην Χριστιανοσύνη (που είναι η σωστή λέξη για «Ορθοδοξία») . Επίσης ελπίζω πως όταν λένε πως είναι «μεταστραφέντες» σημαίνει πως έχουν γίνει δεκτοί στην Εκκλησία πολύ πρόσφατα. Δυστυχώς, πρέπει να παραδεχτώ, πως δεν είναι πάντα έτσι τα πράγματα.  Με το πέρασμα των χρόνων, έχω γνωρίσει ανθρώπους που εισήλθαν στην Ορθόδοξη Εκκλησία προ δέκα, είκοσι, τριάντα και περισσοτέρων ακόμα ετών, και ακόμα είναι «μεταστραφέντες» και μάλιστα αποκαλούν ακόμα και τώρα τους εαυτούς τους έτσι. Και αυτό ισχύει ακόμα και για ορισμένους από τον Κλήρο, οι οποίοι χειροτονήθηκαν πρόωρα.

Αυτό μου είναι ακατανόητο, γιατί σημαίνει πως ακόμα και μετά από χρόνια που είναι κατ’ όνομα μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας, δεν έχουν ακόμα γίνει Ορθόδοξοι Χριστιανοί, δεν έχουν ακόμα αφομοιωθεί στην Εκκλησία, δεν έχουν αναπτυχθεί φυσικά μέσα στην Ορθοδοξία, και δεν ζουν ακόμα τον Ορθόδοξο τρόπο ζωής, δεν έχουν αποκτήσει εκείνο το ενστικτώδες αισθητήριο για την Ορθοδοξία, που σημαίνει πως η Ορθοδοξία είναι το μοναδικό τους πνευματικό σπίτι, πως είναι η σάρκα και το αίμα τους, πως αναπνέουν Ορθοδοξία επειδή οι ψυχές τους είναι Ορθόδοξες. Υποφέρουν από την πνευματική ασθένεια της «μεταστροφίτιδας». Παρέμειναν νεόφυτοι. Κατάφεραν μόνο ό,τι ο διάβολος ήθελε να καταφέρουν – να μείνουν ατελείς. Γι’ αυτό και οι Ρώσοι, κάνοντας λογοπαίγνιο με την λέξη «Konvert» (Convert, στα αγγλικά σημαίνει μεταστραφείς ) , η οποία στα Ρωσικά σημαίνει «Φάκελος», πολύ εύστοχα λένε για μερικούς μεταστραφέντες: «Το πρόβλημα με τον ‘Konvert’  είναι πως είτε είναι συχνά άδειος , είτε συχνά συμβαίνει να ξεκολλήσει.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι γι’ αυτή την κατάσταση μεταστραφίτιδος.  Μπορεί να οφείλεται στο ότι αυτοί που μπήκαν στην Ορθόδοξη Εκκλησία, δεν είχαν ενορία για να πάνε, τουλάχιστον μία με ακολουθίες σε γλώσσα που να γνωρίζουν . Για παράδειγμα, έχω γνωρίσει ανθρώπους οι οποίοι είναι Ορθόδοξοι επί σαράντα χρόνια, αλλά δεν έχουν πάει ποτέ σε Πασχαλινή νυχτερινή λειτουργία στην γλώσσα τους! Έχω γνωρίσει ανθρώπους  οι οποίοι είναι Ορθόδοξοι επί πέντε χρόνια, και δεν έχουν πάει ποτέ σε Πασχαλινή ακολουθία, επειδή η τοπική Ορθόδοξη κοινότητα έχει μόνο δέκα λειτουργίες το χρόνο, και αυτές, τα πρωινά των Σαββάτων!   έχω γνωρίσει ανθρώπους που είναι Ορθόδοξοι επί 60 χρόνια και δεν έχουν πάει ποτέ σε εσπερινό η σε αγρυπνία! Με άλλα λόγια, τέτοιοι άνθρωποι δεν είχαν ποτέ την ευκαιρία να μάθουν και να ενσωματωθούν. Δυστυχώς, όμως, υπάρχουν και άλλοι λόγοι που οι άνθρωποι δεν ενσωματώνονται μέσα στην ζωή της Εκκλησίας.

ΑΙΤΙΕΣ ΜΕΤΑΣΤΡΟΦΗΣ

Θεωρητικά, οι κληρικοί θα πρέπει να δέχονται πρόσωπα μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, μόνο για θετικούς λόγους.  Η πραγματικότητα είναι πως υπάρχουν άνθρωποι που επιθυμούν να εισέλθουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία για αρνητικούς λόγους, παραδείγματος χάριν για αντεκδίκηση προς μία «ομολογία» η έναν κληρικό. Αυτό , βέβαια, είναι ψυχολογία και όχι θεολογία, και μάλιστα ούτε τόσο υγιής, ούτε τόσο Χριστιανική ψυχολογία.

Θυμάμαι πως την δεκαετία του ‘70 , ο τωρινός επίσκοπος Κάλλιστος (Ware) μου είχε πει πως μία ομάδα από μεταστραφέντες του είχε ζητήσει να γράψει ένα βιβλίο στο οποίο θα αποκήρυττε όλες τις αιρέσεις του Αγγλικανισμού.  Οι εν λόγω μεταστραφέντες - και ήσαν πράγματι μεταστραφέντες - ήσαν όλοι τους βεβαίως πρώην Αγγλικανοί!  Δεν είχαν καταλάβει πως ήσαν υποκινούμενοι εξ’ ολοκλήρου από τα προσωπικά τους ψυχολογικά προβλήματα, την αντιδραστικότητα τους, την οποία έκρυβαν πίσω από την μάσκα του συναισθηματικού ζήλου.  Πολύ σωστά, ο Επίσκοπος Κάλλιστος, αρνήθηκε να γράψει κάτι αρνητικό.  Άλλωστε, κανένας Ορθόδοξος δεν θα αγόραζε το βιβλίο, γιατί θα μπορούσε να είναι ενδιαφέρον μόνο σε πρώην αγγλικανούς νεόφυτους.  Ήταν ένα βιβλίο λιγότερο για πολτοποίηση...

Συνήθως ένας ιερέας μπορεί να ανακαλύψει ποιοι έχουν αρνητικά κίνητρα πίσω από την επιθυμία τους να εισέλθουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία, παρατηρώντας απλώς αν αυτοί οι άνθρωποι έρχονται στις ακολουθίες της Εκκλησίας.  Συνήθως αυτοί οι «υπέρ-ζηλωτές» , οι οποίοι τρελαίνονται να διαβάζουν  για την Πίστη η να συζητάνε για την Πίστη, στο ιντερνετ ή αλλού, είναι οι ίδιοι άνθρωποι που απουσιάζουν από τις Εκκλησιαστικές ακολουθίες. Ο ζήλος τους είναι όλος  στο μυαλό η στα συναισθήματα τους,  και όχι στις καρδιές και τις ψυχές τους , και άρα ούτε στην ζωή και την πρακτική τους.

Μετά υπάρχουν εκείνοι που έλκονται στην Εκκλησία, μετά από μία ανακάλυψη στις διακοπές. Ονομάζω αυτούς τους ανθρώπους «Ορθοδόξους των διακοπών».  Τις περισσότερες φορές, η έλξη τους δεν είναι στην πραγματικότητα προς τον Χριστό, αλλά προς ένα ξένο και εξωτικό πολιτισμό – όσο πιο εξωτικός είναι, τόσο το καλύτερο.  Επειδή ζουν πολύ ανιαρές ζωές, η Ορθόδοξη Εκκλησία τους παρέχει κάτι που μπορούν να ονειρευτούν - συνήθως τις επόμενες διακοπές τους στην Κρήτη, η κάτι τέτοιο.  Και πάλι, ένας ιερέας μπορεί να καταλάβει αν το ενδιαφέρον τους είναι σοβαρό, με το να παρακολουθεί αν μετέχουν στις Εκκλησιαστικές ακολουθίες.  Συνήθως δεν προσέρχονται, επειδή δεν είναι σε διακοπές!  Δυστυχώς ορισμένοι τέτοιοι άνθρωποι έχουν γίνει δεκτοί στην Εκκλησία από ιερείς χωρίς διάκριση, στον τόπο των διακοπών τους, είτε ήταν στη Ρουμανία, στη Ρωσία, στην Ελλάδα, την Κύπρο, το Άγιο Όρος η οπουδήποτε αλλού. Μη γνωρίζοντας  τίποτα για την Ορθόδοξη Πίστη, εμφανίζονται στο κατώφλι σου και πρέπει να τους εξηγήσεις πως, παρ’ ότι είναι μέλη της Ορθοδόξου Εκκλησίας, δεν έχουν ακόμα γίνει στην πραγματικότητα Ορθόδοξοι. Συχνά, πάντως, τέτοιοι άνθρωποι θα σου τηλεφωνήσουν, αλλά ποτέ δεν θα έρθουν σε καμμία εκκλησιαστική ακολουθία, επειδή χάνουν το ενδιαφέρον τους πριν καν αρχίσουν να προσέρχονται στην εκκλησία.

Μετά είναι και εκείνοι που έρχονται με την δική τους «ατζέντα», συχνότατα «ξερόλες» , οι οποίοι έχουν μεν διαβάσει όλα τα βιβλία κάτω από τον ήλιο, αλλά ακόμα δεν έχουν ιδέα για το γράμμα «Α» της Χριστιανικής αλφαβήτας . Και έρχονται με απαιτήσεις τις οποίες θέλουν να επιβάλλουν ! «Ναι, θέλω να ενταχθώ στην Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά μόνο με τον όρο πως πρώτα θα «μεταρρυθμιστεί» και θα «εκσυγχρονιστεί.».  «Ναι, καλό είναι, αλλά θέλω να της προσθέσω μερικούς Δυτικούς ύμνους, πριν τον Κανόνα»! ή «Θα εισέλθω στην Ορθόδοξη Εκκλησία, μόνο όταν θα έχει το ίδιο Πάσχα με την θεία μου την Σούζαν, που είναι Μεθοδίστρια»!. Ή, «όλα είναι τέλεια, μόνο που χρησιμοποιείτε πολλά κεριά. Απομακρύνετε τα κεριά, και θα εισέλθω στην Ορθόδοξη Εκκλησία».  «Θα είμαι Ορθόδοξος, μόνο εφ’ όσον έχετε μία εικόνα του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης»! «Θα εισέλθω στην Ορθόδοξη Εκκλησία,  με τον όρο πως όλοι θα ψηφίζουν το τάδε πολιτικό κόμμα και θα πηγαίνουν διακοπές στην Τοσκάνη»! Αυτά ίσως να είναι ακραία παραδείγματα, αλλά είναι αληθινά. Είναι όλα παραδείγματα έλλειψης ταπεινοφροσύνης. Κανένας ιερέας δεν θα έπρεπε να αφήσει να εισέλθουν τέτοιοι άνθρωποι στην Εκκλησία, για τον απλό λόγο , πως δεν αγαπούν και δεν αποδέχονται την Εκκλησία και τον Κύριό της, τον Χριστό.

Ένα μόνο είναι το κριτήριο για να εισέλθει κανείς στην Ορθόδοξη Εκκλησία, και αυτό είναι επειδή είσαι πεπεισμένος πως είναι για την προσωπική του Σωτηρία, για την πνευματική του επιβίωση, επειδή είναι το θέλημα του Θεού για σένα, επειδή γνωρίζεις πως είναι το πνευματικό σου σπίτι, και πως όποιο και αν είναι το κόστος, δεν μπορείς να είσαι οτιδήποτε άλλο.

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΕΙΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ

ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΣΗ ΣΤΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ.

Πρόσφατα ένας ιερέας ο οποίος δέχεται ανθρώπους στην Εκκλησία εδώ και είκοσι χρόνια, μου είπε πως η λίστα των ανθρώπων που έχει δεχθεί αλλά που μετά αδιαφόρησαν, είναι πολύ μεγαλύτερη από την λίστα εκείνων τους οποίους δέχτηκε  και οι οποίοι παρέμειναν. Εκείνος ο ιερέας είναι σχετικά προσεκτικός ως προς το ποιους δέχεται, αλλά γνωρίζω δύο άλλες ενορίες στις οποίες η λίστα εκείνων που έφυγαν είναι τουλάχιστον είκοσι φορές μεγαλύτερη εκείνων που παρέμειναν. Σε αυτές τις δύο περιπτώσεις , πρέπει να παραδεχτώ πως φταίει η πολιτική των ενοριών εκείνων. Εμφανίζεσαι μία φορά και ζητάς πληροφορίες, και σε δέχονται αυτομάτως μέσα στην Εκκλησία, χωρίς κατήχηση, μέσα σε δύο εβδομάδες.

Αλλά γιατί τότε να παραιτούνται από την τήρηση της Πίστης στην οποία είχαν επιλέξει ελεύθερα να ανήκουν;  Αν εξετάσουμε αυτή την ερώτηση, τότε ίσως μάθουμε ορισμένα μαθήματα τα οποία θα μας είναι χρήσιμα,  και που θα μας βοηθήσουν να παραμείνουμε πιστοί Ορθόδοξοι.

Πρώτα απ’ όλα , πρέπει να παρατηρούμε τον εαυτό μας.  Σε τι έχουμε πραγματικά προσκολληθεί, μέσα στην Εκκλησία; Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι λένε: «ήταν τόσο όμορφα σήμερα στην Εκκλησία! Η ψαλμωδία ήταν πανέμορφη, το λιβάνι μύριζε τόσο ωραία!» Λόγια σαν αυτά με κάνουν να σκέπτομαι πως αυτό το πρόσωπο είναι απίθανο να ξανάρθει.  Αυτοί οι άνθρωποι μοιάζουν να έχουν μία φωτιά μέσα τους, η οποία φουντώνει σε μία έκρηξη ενθουσιασμού και έξαψης. Αλλά, όπως όλες οι φωτιές που φουντώνουν απότομα, μετά εξαντλούνται γρήγορα, αφήνοντας μόνο κρύες στάχτες. Αυτή η προσκόλληση σε δευτερεύοντα εξωτερικά και εξωτικά είναι επικίνδυνη , επειδή δεν βλέπουμε το δάσος εξ αιτίας των δέντρων.

Η προσκόλληση σε εξωτερικά πράγματα μπορεί να επεκταθεί: σε ξένα ρούχα, ξένες γλώσσες, ξένα φαγητά και λαϊκές παραδόσεις. Θυμάμαι σε μία Ρωσική Εκκλησία στο Βέλγιο, πως αμέσως ξεχώριζες ποιοι ήσαν οι μεταστραφέντες. Οι άντρες είχαν Ρώσικες χωριάτικες γενειάδες του 19^ου αιώνα, και οι γυναίκες φορούσαν μακριές ακαλαίσθητες φούστες και έμοιαζαν να φορούν τραπεζομάντηλα στα κεφάλια τους.  Ήξερες ποιοι ήσαν οι Ρώσοι, γιατί εκείνοι ντυνόντουσαν κανονικά. Σε μία Ελληνική Εκκλησία εδώ, υπήρχαν δύο ιερείς, ένας Έλληνας και ένας μεταστραφείς.  Αμέσως καταλάβαινες ποιος ήταν ο μεταστραφείς, γιατί φορούσε πελώρια, φαρδομάνικα ράσα και μία τεράστια «καπνοδόχο» στο κεφάλι του!  Ο Έλληνας φορούσε μόνο ένα αντερί.   

Σε μία άλλη Ρωσική Εκκλησία, οι Ρώσοι πάντοτε μιλούσαν για «τραγούδια», «Χριστούγεννα» και «Πασχαλιά», όμως οι «μεταστραφέντες» (γιατί τέτοιοι ήσαν)  τα ονόμαζαν «ψαλμωδίες», «Γενέθλιον Χριστού» και «Πάσχα».  Ένας αληθινός Ρώσος, γεννημένος στην Σοβιετική Ένωση, μου είχε πει με μάλλον σκληρό τρόπο πόσο συμπαθούσε τον μεταστραφέντα της ενορίας του, επειδή «με κάνει να γελάω, με όλο του εκείνο το φολκλορικό στοιχείο».   Ο κακώς εννοούμενος ζήλος είναι αξιοθρήνητος.  Ο ζήλος πρέπει να διοχετεύεται καταλλήλως, προκειμένου να επιτευχθεί κάτι θετικό.

Έχω έναν Ελληνοκύπριο φίλο, γεννημένο και μεγαλωμένο στο Λονδίνο, ο οποίος μου είπε πως το αγαπημένο του πιάτο είναι «κρεατόπιτα με νεφρό» (σ.τ.μ: «steak and kidney pie» τυπικά αγγλοσαξωνικό έδεσμα ) , και πως την έτρωγε το Πάσχα , μετά από την νηστεία. Τον ρώτησα αν έχει φάει ποτέ σε Ελληνικό ρεστοράν. Απάντησε: «Μα όχι, αυτό είναι μόνο για Άγγλους». Επίσης μου είπε πως στο Λονδίνο σε Κυπριακούς γάμους, οι καλεσμένοι είχαν το έθιμο να καρφιτσώνουν χαρτονομίσματα στα ρούχα των νεόνυμφων σαν ένα είδος γαμήλιου δώρου. Όταν για πρώτη φορά είδε ένα γάμο στην πραγματική Κύπρο, όταν ήταν 25 ετών, δεν το έκαναν αυτό. Γιατί; Επειδή σταμάτησαν να το κάνουν την δεκαετία του ’60,  υποτιμώντας το ως ένα πρωτόγονο και χωριάτικο έθιμο.  Με άλλα λόγια σταμάτησαν να το κάνουν αφού οι περισσότεροι συμπατριώτες τους Κύπριοι  είχαν μεταναστεύσει στον Λονδίνο, αλλά εκείνοι που έμεναν στο Λονδίνο είχαν κρατήσει την συνήθεια της δεκαετίας του ’50.  Και τότε οι μεταστραφέντες θέλησαν να αντιγράψουν αυτό το νεκρό έθιμο.

Επί του θέματος αυτού, πρόσφατα γνώρισα έναν άλλο «μεταστραφέντα» ο οποίος είχε μόλις γυρίσει από διακοπές στην Ελλάδα, και συζητούσε γι’ αυτήν με μεγάλο ενθουσιασμό ως μία «αγία γη» με όλο «αγίους ανθρώπους», γιατί  «οι Ορθόδοξοι είναι άγιοι». Ε, μπορώ μόνο να υποθέσω πως είχε περάσει τον χρόνο του σε εξαιρετικά μοναστήρια (παρεμπιπτόντως, δεν είναι όλα το μοναστήρια εξαιρετικά). Θα ήθελα να προτείνω σε τέτοιους ανθρώπους να πάνε να επισκεφθούν Ελληνικές φυλακές. Είναι γεμάτες από Ορθοδόξους – Ορθόδοξους φονιάδες, βιαστές, νταβατζήδες, εκβιαστές. Ότι τραβάει η ψυχή σας, και είναι όλοι Ορθόδοξοι! Όπως καταλαβαίνετε η ανθρώπινη φύση είναι ίδια, σε ολόκληρο τον κόσμο.

Αυτό που θέλω να πω είναι πως αν προσκολληθούμε σε εξωτερικά, τότε θα πρέπει να ρωτήσουμε τους εαυτούς μας: Σε ποια εξωτερικά πράγματα προσκολλούμεθα; Αν δεν χρησιμοποιήσουμε την διάκριση μας, μπορούμε να φανούμε πραγματικά πολύ ανόητοι. Όλα τα εξωτερικά είναι φυσικά μόνο εάν αντανακλούν το εσωτερικό μας. Αν η Ορθόδοξη Χριστιανοσύνη είναι μέσα μας, τότε τα εξωτερικά μας θα είναι αυτά του οποιουδήποτε Ορθόδοξου Χριστιανού.  Σίγουρα θα πρέπει να κάνουμε συνήθεια να επισκεπτόμαστε άλλες Ορθόδοξες ενορίες, και χώρες στις οποίες υπάρχουν πολλές Ορθόδοξες Εκκλησίες, παρατηρώντας και ψηλαφώντας τον δρόμο μας προς την αυθεντικότητα. Το χειρότερο πράγμα είναι οι μικρές κλειστές κοινότητες «μεταστραφέντων» οι οποίοι δεν βλέπουν τίποτε άλλο. Αυτοί μπορεί να καταλήξουν να εφαρμόζουν πράγματα τα οποία δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στην γη, και να νομίζουν μάλιστα πως είναι «περισσότερο Ορθόδοξοι» από οποιονδήποτε άλλο! Η Ταπεινοφροσύνη είναι και πάλι η λύση σε αυτή την ασθένεια και η ταπεινοφροσύνη ξεκινά με τον ρεαλισμό, όχι με την φαντασία. Καμία πνευματικότητα δεν έχει ποτέ χτιστεί επάνω στην φαντασία. Χωρίς νηφάλια ταπεινοφροσύνη, υπάρχει πάντοτε η ψευδαίσθηση, η οποία ακολουθείται από την απογοήτευση και την κατάθλιψη. Αυτός είναι ο πνευματικός νόμος.

Το να βλέπεις την πραγματικότητα των Ορθοδόξων Εκκλησιών είναι μία έξοχη θεραπεία για την ασθένεια των φαντασιών. Θυμηθείτε πως ορισμένες Ορθόδοξες Εκκλησίες, είναι Κρατικές Εκκλησίες, ενώ πολλές άλλες έχουν νοοτροπία Κρατικών Εκκλησιών. Είναι εμπειρία «προσγειωτική», να γνωρίσετε έναν οποιονδήποτε αριθμό διακόνων, ιερέων και επισκόπων οι οποίοι καυχώνται για το πόσα χρήματα «βγάζουν», για το ότι είναι «εκτός υπηρεσίας» στις πέντε η ώρα τις Δευτέρες και τις Τρίτες, και πως είναι αδύνατον να κάνουν μια κηδεία τότε, και πως το ότι είναι κληρικοί είναι μια πολύ καλύτερη δουλειά απ’ ότι άλλο θα τους τύχαινε, μιας και δεν ήταν τόσο φωστήρες στο σχολείο και η εναλλακτική λύση θα ήταν μια ευτελής εργασία σε εργοστάσιο.  Αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα. Μια επαφή με αυτή την πραγματικότητα μπορεί να φανεί πολύ χρήσιμη στο να τερματιστεί ο «ου κατ’ επίγνωση ζήλος», τα γκέττο από μεταστραφέντες, και αυτό που αποκαλώ «το φαινόμενο του Θερμοκηπίου».. Προσγειώνει τα πόδια των ανθρώπων πάλι πάνω στην Γη, και τους θυμίζει πως εκεί πρέπει να είναι, διότι η πίστη μας είναι η πίστη της ενσάρκωσης. Το τι σκέπτονται και τι κάνουν οι άλλοι δεν μας αφορά.  Η δικιά μας ευθύνη είναι η σωτηρία των δικών μας ψυχών.

Πάνω σ’ αυτό το θέμα, ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους ορισμένοι μεταστραφέντες  δεν έχουν πάψει να είναι μεταστραφέντες και συνεπώς δεν γίνονται Ορθόδοξοι, είναι επειδή είναι άνεργοι. Η ανάγκη να κερδίζεις τον επιούσιο άρτο, να βρίσκεσαι με άλλους, είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για τους ανθρώπους να ξεκινήσουν να βιώνουν (σε αντίθεση με απλά να σκέπτονται) την Πίστη τους.  Αυτό μπορεί να αποτρέψει τους λεγόμενους πειρασμούς εκ δεξιών και εξ ευωνύμων. Πειρασμοί από αριστερά είναι η χαλαρότητα, η αδυναμία, ο συμβιβασμός, η αδιαφορία. Πειρασμοί από δεξιά είναι η κατάκριση άλλων, ο ψηλομύτικος ζήλος του Φαρισαίου, ο «ου κατ’ επίγνωσιν ζήλος».  Αυτοί οι πειρασμοί, είναι εξίσου επικίνδυνοι  και πρέπει εξίσου να πολεμηθούν. Και οι δύο σπαταλούν ένα τεράστιο ποσοστό χρόνου και ενέργειας σε παράπλευρες παραστάσεις όπως η συζήτηση άσχετων θεμάτων, αντί για προσευχή. Ζώντας μέσα στην κοινωνία είναι ο τρόπος με τον οποίο μπορούμε να γνωρίσουμε τον εαυτό μας, να δούμε που υστερούμε, και να μην παρεκκλίνουμε σε θεωρητικές αναζητήσεις.

ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ

Μερικοί άνθρωποι μπορούν και είναι τόσο εγωϊστές!  Μερικοί άνθρωποι έχουν μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους και αυτάρεσκοι. Κατ’ αρχήν θα σου πουν – αν τους αφήσεις – την λεπτομερή ιστορία της ζωής τους  και μετά όλα τα τελευταία κουτσομπολιά για τον Ιερέα Χ, τον Επίσκοπο Ψ, και την Εκκλησία Ω. Ακόμα και αν δεν γνωρίζουν την αλφαβήτα της παιδικής Πίστης.  Αλλά το θέμα είναι, πως η Χριστιανοσύνη (και αυτό ακριβώς είμαστε), δεν έχει να κάνει με τίποτα από τα παραπάνω.  Αν δεν έχεις επαφή με την πραγματικότητα, τότε δεν θα μάθεις ποτέ για πραγματικά θέματα. Η Εκκλησιαστική ζωή δεν έχει να κάνει με τίποτα από αυτές τις ανοησίες.  Δεν υπάρχει τίποτα πιο βαρετό από το να συζητάς για την προσωπικότητα και τις δραστηριότητες διαφόρων κληρικών η λαϊκών, εκτός βέβαια από αμαρτία, γιατί η αμαρτία είναι πάντοτε βαρετή, πάντοτε το ίδιο πράγμα. Ρωτήστε οποιονδήποτε ακούει εξομολογήσεις.

Η Εκκλησιαστική ζωή είναι: ποιος θα φτιάξει καφέ; Ποιος θα κάνει το πλύσιμο; Ποιος θα επιμεληθεί τα λουλούδια, ποιος θα κόψει το γρασίδι; Ποιος θα φτιάξει τα πρόσφορα, ποιος θα καθαρίσει τις τουαλέτες; Ο ίδιος ο Άγιος Νεκτάριος έκανε την τελευταία δουλειά, όταν δίδασκε στην Αθήνα, και ας και έφερε τον τίτλο του «Μητροπολίτη Πενταπόλεως». Γιατί λοιπόν πρέπει εμείς να φέρουμε αντίρρηση;  Άλλωστε είναι μία από τις πρώτες μορφές υπακοής που δίνονται στους αρχάριους, στα μοναστήρια.

Βεβαίως, αυτές δεν είναι οι κύριες ασχολίες στην Εκκλησιαστική ζωή. Ας συνεχίσουμε:

Η Εκκλησιαστική ζωή είναι επίσης: Ποιος θα μάθει να ψάλλει ; Ποιος θα παραμείνει σε όλες τις ακολουθίες της Εκκλησίας; Ποιος θα κρατήσει όλες τις Εκκλησιαστικές νηστείες; Ποιος θα διαβάσει τις πρωϊνές και απογευματινές του προσευχές καθημερινά; Ποιος θα προετοιμάσει τον εαυτό του κατάλληλα για εξομολόγηση και κοινωνία; Ποιος θα διαβάσει τα καθημερινά αναγνώσματα από το ευαγγέλιο και τις επιστολές;

Και εδώ που τα λέμε, αν θέλετε την ωμή αλήθεια - η οποία θα σοκάρει ορισμένους «μεταστραφέντες»:

Η Εκκλησιαστική ζωή είναι επίσης : Ποιος θα πληρώνει τους λογαριασμούς;

Ναι, η Εκκλησιαστική ζωή έχει να κάνει με την δέσμευση, το μόνο πράγμα που λείπει τόσο πολύ από την σημερινή χλιαρή, αδιάφορη Βρετανική κουλτούρα. Το να είσαι Χριστιανός (και σας υπενθυμίζω πως αυτό και μόνο σημαίνει η λέξη «Ορθόδοξος») είναι πολύ δύσκολο. Κανένας, από τον Χριστό και μετά, δεν είπε ποτέ κάτι διαφορετικό. Χωρίς δέσμευση, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να παραμείνουμε Ορθόδοξοι. Το να είσαι Χριστιανός έχει να κάνει με το να αγαπάς τον Θεό, και τον πλησίον. Αν δεν είμαστε έτοιμοι τουλάχιστον να προσπαθήσουμε να το κάνουμε αυτό, τότε δεν έχει κανένα νόημα. Δυστυχώς , ορισμένοι άνθρωποι νομίζουν πως το να είσαι Ορθόδοξος Χριστιανός (ναι, το ξέρω πως είναι ταυτόσημες αυτές οι λέξεις)  δεν έχει να κάνει με το να αγαπάς τον Θεό και τον πλησίον σου. Νομίζουν πως είναι μόνο να διαβάζεις βιβλία, να έχεις απόψεις, να καταδικάζεις άλλους, να τρως περίεργα φαγητά, να μην είσαι ανεκτικός , η να ντύνεσαι περίεργα. Ο Κύριός μας, δεν είπε ποτέ τίποτα από αυτά. Είπε: «Ιδού, εντολήν καινήν δίδωμι υμίν, ίνα αγαπάτε αλλήλους»

Είναι γεγονός, πως όλοι οι Χριστιανοί ήταν κάποτε Ορθόδοξοι Χριστιανοί, αλλά οι περισσότεροι δεν μπορούσαν να το αντέξουν και εξέπεσαν. Η Ορθόδοξη Χριστιανοσύνη δεν είναι απλά το να γίνεις δεκτός στην Εκκλησία και μετά να πεις «Αυτό είναι, το έκανα».  Έχει να κάνει με το να εισέλθεις στην Αρένα, έχει να κάνει με το να μείνεις επάνω στον Σταυρό. Πολύ συχνά έχω ακούσει από Αγγλικανούς : «Ξέρω πως η Ορθοδοξία είναι η αλήθεια, αλλά δεν θα μπορούσα ποτέ να το κάνω». Υποθέτω πως ο λόγος αυτός τουλάχιστον έχει την αρετή της ειλικρίνειας . Πάντοτε αναπολώ τα λόγια του Δίκαιου ιερέως, Κλήμεντα Αλεξάνδρειας , του 3^ου αιώνα: «Αν κάποιος δεν έχει στεφθεί με το μαρτύριο, τουλάχιστον ας προσέξει να μην απομακρυνθεί από εκείνους που έχουν».

Η λύση είναι να διαβάσει κανείς το Ευαγγέλιο του Αγ. Ιωάννη και να καθιερώσει την συστηματική προσευχή. «Η Βασιλεία των Ουρανών βιάζεται» λέει το ευαγγέλιο.

ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ

Η νοσταλγία ορίζεται ως προσκόλληση στο παρελθόν. Δεν είναι Χριστιανική, όσο και αν το βρίσκουμε φυσικό και ανθρώπινο να υποκύπτουμε από καιρό σε καιρό. Το πρόβλημα με αυτή είναι πως μας αποσπά από το να ζούμε στην παρούσα πραγματικότητα , που είναι το καθήκον μας.

Ορισμένοι, για παράδειγμα, θα σου πουν πως δεν μπορούν να παραμείνουν Ορθόδοξοι επειδή αυτό σημαίνει πως δεν θα μπορούν πλέον να κάνουν  αυτά τα οποία έκαναν – να πηγαίνουν σε παμπ το σαββατόβραδο, να μην τρώνε ροστ-μπηφ τις Κυριακές κατά την διάρκεια των νηστειών. Άλλοι θα σου πουν πως θεωρούν ανθυγιεινό το να φιλάς εικόνες, λείψανα και χέρια ιερέων (και ακόμα το να λάβουν Κοινωνία).  Αναρωτιέται κανείς, γιατί μπήκαν καν στον κόπο εξαρχής .

Ναι, καταλαβαίνω τα προβλήματα των μικτών γάμων, τα διαιτητικά προβλήματα, το πρόβλημα του να επισκέπτεσαι γονείς που δεν είναι Ορθόδοξοι, το πρόβλημα των ημερολογίων. Εδώ έχουμε δύο πράγματα. Πρώτον, η Εκκλησία δεν είναι ένα ρόπαλο που μας αποθαρρύνει. Αλλά συχνά ο κόσμος φτιάχνει ρόπαλα για τις δικές του πλάτες. Αν επισκεπτόμαστε έναν συγγενή κατά την διάρκεια της νηστείας και μας προσφέρουν μη-νηστίσιμο φαγητό, η Εκκλησία δεν μας λέει να γίνουμε εγωιστές ψηλομύτες και να αρνηθούμε.  Μας λέει να είμαστε ταπεινοί. Ορισμένοι λένε «δεν μπορώ να το φάω αυτό γιατί είμαι άγιος». Ω, ναι, έχουμε ακούσει κάτι τέτοια, αν όχι με λέξεις πάντως με το πνεύμα. Αν ο θείος Φρεντ της συζύγου σου είναι απελπιστικά άρρωστος στο νοσοκομείο και μοναχός του, και η μόνη λύση είναι να τον επισκεφτούμε μία Κυριακή πρωϊ, τότε η Εκκλησία μας λέει να πάμε και να τον δούμε. Αυτό είναι προτιμότερο,  από το να αρνηθώ να πάω την σύζυγό μου εκεί επειδή χρειάζομαι το αυτοκίνητο για να πάω στην «Εκκλησία μου», και μετά να ξεσπάσει ένας οικογενειακός καυγάς.  Η κοινή λογική και η διάκριση στις επιλογές μας , είναι αναγκαία.

Σε ότι αφορά τους μικτούς γάμους η διάκρισή είναι ζωτικής σημασίας. Έχω δει Ορθόδοξους «μεταστραφέντες» να πιέζουν κατάφωρα το έτερον ήμισυ να εισέλθει στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Το αποτέλεσμα είναι πάντοτε αρνητικό. Από την άλλη, έχω δει άλλους να περιμένουν υπομονετικά για δέκα, είκοσι , τριάντα χρόνια , χωρίς καν να αναφέρουν την πιθανότητα να εισέλθουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία, και τότε ξαφνικά το έτερον ήμισυ αυθόρμητα ζητά να εισέλθει. Έχουν μεταστραφεί από το Χριστιανικό παράδειγμα της υπομονής του άλλου.

Στις μικρότερες αγγλικές ενορίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, κάποια από τα προβλήματα της απομόνωσης που συνάντησαν πολλοί όταν εισήλθαν στην Ορθόδοξη Εκκλησία, έχουν λυθεί., τουλάχιστον εν μέρει . Αν πας σε αυτές που αποκαλώ «Ενορίες της Κρατικής Εκκλησίας» συχνά δεν θα βρεις να προσφέρονται τσαϊ η καφές, η μία συζήτηση μετά.  Αντίθετα, οι περισσότερες Αγγλικές εκκλησίες διαθέτουν αίθουσες. Εδώ, μετά την Λειτουργία ή μετά από μια καθημερινή ακολουθία, μπορούν να συναντηθούν οι απομονωμένοι Ορθόδοξοι, της όποιας προέλευσης.  Ένα άτομο που είχε έρθει εδώ από την Ανατολική Ευρώπη, βλέποντας αυτό, είπε:  «Εδώ είναι σαν την αρχαία Εκκλησία».  Φυσικά δεν εννοούσε πως είμαστε άγιοι ή τίποτε τέτοιο, απλώς εννοούσε πως η κοινότητά μας είναι κοντά ό ένας στον άλλον – όλοι μας γνωριζόμαστε μεταξύ μας.

Και αυτό δεν σημαίνει επ’ ουδενί πως εδώ είναι «καλύτερα» απ’ ότι είναι στην Ανατολική Ευρώπη. Απλά, πρέπει να έχουμε μία κοινότητα, με μία εκκλησιαστική αίθουσα με καφέ και τσάϊ , διότι αλλιώς, δεν μπορούμε να επιβιώσουμε ως μία μικρούτσικη μειονοτική ομάδα που να μαρτυρεί πνευματικές αξίες μέσα στην απέραντη πνευματική έρημο της μοντέρνας Βρετανίας .   Αυτό είναι η επιβίωσή μας, αυτό είναι το υποκατάστατό της οικογένειάς μας και της κοινωνίας μας, στην σημερινή, θρυμματισμένη, ατομιστική, καταναλωτική και α-κοινωνική κοινότητα.  Δεν είναι κάτι το αναγκαίο σε ορισμένα μέρη της Ανατολικής Ευρώπης, επειδή όλοι είναι Ορθόδοξοι – η Ορθόδοξη κοινότητα είναι παντού τριγύρω σου.  Δεν είναι όμως έτσι εδώ.

ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ

Τώρα φτάνω σε ένα πολύ ειδικό πρόβλημα, που ενδιαφέρει κατ’ εξοχήν τους μοντέρνους Άγγλους, και ειδικά τον Αγγλικανικό χαρακτήρα. Ο περιρρέων Προτεσταντικός πολιτισμός στην Βρετανία για τουλάχιστον τις τελευταίες έξι γενεές έχει κάνει τον κόσμο πολύ «σφιγμένο» και με αναστολές, το οποίο στην πραγματικότητα είναι μια μορφή υπερηφάνειας. Η Εξομολόγηση, ένα σημαντικό Μυστήριο στην Ορθόδοξη Εκκλησία, είναι πολύ δύσκολο να το αντιμετωπίσουν οι Άγγλοι. Αυτό είναι και η αιτία που στις λιγότερο «σφιγμένες» προτεσταντικές κουλτούρες, όπως είναι η «ψυχαναλυτο-παρμένη» Αμερική,  αν και οι άνθρωποι δεν πάνε για εξομολόγηση εντούτοις πηγαίνουν στους ψυχοθεραπευτές τους. Εκεί μπορούν να τα πούνε όλα και μάλιστα, αφού πληρώνουν, μπορούν να τους λένε πως είναι πολύ καλοί άνθρωποι. Η Εξομολόγηση είναι κάτι διαφορετικό από αυτό.  Πρόκειται για ένα πολύ λεπτό ζήτημα, και νομίζω πως είναι καλό να συζητήσετε (εκτός εξομολόγησης) τις αναστολές σας με έναν ιερέα, πριν καν πάτε να εξομολογηθείτε. Γνωρίστε ο ένας τον άλλο πρώτα. Υπάρχει ένας αριθμός θεμάτων που πρέπει να γίνουν κατανοητά

First, no confession is to a priest. It is to God in the presence of a priest who is supposed to try and give some helpful advice.

Πρώτον, καμία εξομολόγηση δεν γίνεται προς τον ιερέα. Είναι προς τον Θεό, στην παρουσία του Ιερέα , ο οποίος υποτίθεται πως πρέπει να προσπαθήσει να δώσει κάποιες βοηθητικές συμβουλές.

Οι περισσότεροι ιερείς δεν θα είχαν καμία αντίρρηση στο να εξομολογείστε σε άλλον ιερέα εκτός της ενορίας σας. Κάποιοι μάλιστα, θα χαρούν αν το κάνετε! Βρείτε τον κατάλληλο εξομολόγο για τον εαυτό σας. Αν ζουν κάπως μακριά , δώστε τους την εξομολόγηση με τηλέφωνο , email, η  επιστολή. Θα σας απαντήσουν και μπορείτε να πάρετε την άφεση , από τον τοπικό ιερέα που θα γνωρίζει για την συμφωνία αυτή. Είναι μία λύση που εφαρμόζεται από την πρεσβυτέρα και τα παιδιά του ιερέα.  Μπορεί να είναι η λύση και για εσάς.

Τέλος,  όπως ήδη ανέφερα, δεν υπάρχει τίποτα πιο βαρετό από την αμαρτία. Μένω πάντοτε έκπληκτος, όταν ορισμένοι έρχονται στην εξομολόγηση και περιμένουν από εμένα να θυμάμαι την προηγούμενη εξομολόγησή τους. Πάντοτε ξεχνάω τα βαρετά πράγματα. Ένας από τους καλύτερους εξομολόγους που γνώρισα ποτέ, ήταν σχεδόν εντελώς κουφός.  Όταν του είπα τα δικά μου, τα περισσότερα από τα οποία δεν τα είχε ακούσει, μου έδωσε ορισμένες από τις καλύτερες συμβουλές που είχα ακούσει ποτέ.

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ

Είναι αναπόφευκτο πως δεν θα τα πάτε καλά με όλους στην ενορία σας, πάντοτε. Έτσι είναι η ανθρώπινη φύση. Αλλά αυτός δεν είναι λόγος να φύγετε, να βροντήξετε την πόρτα πίσω σας, και να μην παραμείνετε Ορθόδοξος. Πιθανόν να περνάτε πολύ χρόνο στην Εκκλησία, αλλά εκτός των ακολουθιών; Ναι, έχουμε και καφέ και τσάϊ μετά την ακολουθία αλλά δεν είστε υποχρεωμένος να μείνετε. Ορισμένοι από τους καλύτερους Ορθόδοξους δεν μένουν! Μήπως οι σχέσεις σας με τους άλλους ενορίτες είναι πολύ στενές; Είναι οι άνθρωποι με τους οποίους θα βρισκόσασταν και σε οποιαδήποτε άλλη περίσταση; Αν δεν έχετε κανένα απολύτως κοινό ενδιαφέρον, εκτός από την κοινή πίστη, γιατί πρέπει να δαπανάτε τόσο χρόνο μαζί τους; Το να δαπανάς τόσο πολύ χρόνο με ανθρώπους που δεν έχετε και πολλά κοινά, σε θέματα χαρακτήρα και γούστου, είναι μία συνταγή για προστριβές.  Άλλωστε δεν είστε παντρεμένοι με αυτούς.

Το ίδιο ισχύει και για την σχέση σας με τον ιερέα. Μπορεί να έχετε κάτι κοινό στις προσωπικότητες σας. Αλλά μπορεί και όχι. Πιθανόν να τον βρίσκετε όχι αρκετά «μοναστηριακό» η πιθανόν να τον βρίσκετε «πολύ φιλελεύθερο», η πιθανόν απλά βαρετό. Λοιπόν, το να πηγαίνετε στην Εκκλησία, δεν έχει να κάνει με το να έχετε μία στενή σχέση με τον ιερέα και να αγοράζετε τα ίδια δημητριακά για το πρωϊνό σας.  Ειλικρινά, αν ξέρετε τι τρώει για πρωϊνό, μάλλον  παραγνωριστήκατε.

Άλλο σημείο τριβής στην ενοριακή ζωή είναι τα ενοριακά συμβούλια και οι συγκεντρώσεις. Λοιπόν, στις περισσότερες Ορθόδοξες ενορίες , αυτές γίνονται μία φορά τον χρόνο, την περίοδο της Σαρακοστής. Παρόλα αυτά, έχω ακούσει για ορισμένες ομάδες μεταστραφέντων που συναντώνται διαρκώς, μια φορά τον μήνα ή και περισσότερο, συζητώντας τα ίδια και τα ίδια. Αυτό είναι κάτι που προέρχεται από τον Αγγλικανισμό, όχι από την Ορθόδοξη πρακτική. Ειλικρινά, μία τέτοια ζωή είναι σχεδόν «αιμομικτική», και ασφυκτικά στενή. Συζητήσεις για διάφορες λεπτομέρειες δεν είναι μόνο βαρετές, αλλά επίσης χάσιμο χρόνου. Ακόμα χειρότερα, ορισμένοι άνθρωποι παθιάζονται και προσκολλώνται στις λεπτομέρειες. Δεν θα ξεχάσω ποτέ κάποιον, καθηγητή πανεπιστημίου, ο οποίος σε μία ενοριακή συνάντηση περίπου 25 χρόνια πριν, είπε πως αν το ταβάνι της Εκκλησίας ξαναβαφόταν μπλε, δεν θα ξαναπατούσε στην Εκκλησία.

Ε λοιπόν, δεν ξαναπάτησε. Πέθανε λίγο αργότερα.

 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Τι θα θυμηθείτε από αυτή την ομιλία; Ελπίζω τα παρακάτω.

Ερχόμαστε στην Εκκλησία και μένουμε στην Εκκλησία για να σώσουμε τις ψυχές μας και τίποτε άλλο. Η Εκκλησία δεν είναι ένα χόμπυ, ένα παιχνίδι, ένα προσωπικό ενδιαφέρον, η έστω μία κοινότητα. Είναι η σωτηρία της Ψυχής μας. Την επιτυγχάνουμε αρχικά με το να είμαστε ο εαυτός μας και μετά με το να είμαστε ο καλύτερος εαυτός μας. Αν υπάρχει και κάτι άλλο, είναι εντελώς δευτερεύον.  Δεν πρέπει να χάσουμε ποτέ αυτή την προοπτική. Αν την χάσουμε, τότε είμαστε όχι μόνο εκτός προοπτικής αλλά σε δρόμο που οδηγεί εκτός Εκκλησίας.

Για να σώσουμε τις ψυχές μας, θα πρέπει πρώτα να γνωρίσουμε τους εαυτούς μας., αναζητώντας και ανακαλύπτοντας τα σφάλματά μας, τις αμαρτίες μας και τα ελαττώματά μας. Μετά θα πρέπει να καταπιαστούμε με αυτά και να αγωνιστούμε, όσο αργά και αδύναμα και αν αυτό γίνει, και να ξεκινήσουμε να τα υποτάσσουμε και ποτέ να μην παρατάμε την μάχη αυτή. Θα καταλάβουμε πως δεν το κάνουμε αυτό,  όταν ξεκινάμε να ασχολούμαστε με τα λάθη των άλλων.

Αν η προσωπική μας περηφάνεια πληγωθεί κατά την διάρκεια της Εκκλησιαστικής ζωής, δοξα τω Θεώ! Γι’ αυτό είμαστε εδώ, για να γίνουμε ταπεινοί.

Σας ευχαριστώ που με ακούσατε.

ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΝΤΥΝΟΜΑΣΤΕ ΩΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΣΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΟΣΜΟ;

 

ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΝΤΥΝΟΜΑΣΤΕ ΩΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΣΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΟΣΜΟ;

Γράφει ο Δημήτρης Σωτηρόπουλος

 

Το προηγούμενο άρθρο σχετικά με το «τι μουσική πρέπει ν' ακούν οι Ορθόδοξοι»,διαβάστηκε πολύ και προκάλεσε πολλά σχόλια και αντιδράσεις. Παρότι αρκετοί ενοχλήθηκαν, θεωρώ μεγάλο κέρδος την ανάπτυξη μιας συζήτησης και την κατάθεση προβληματισμών γύρω από τέτοια θέματα που άπτονται της σύγχρονης κοινωνίας. Άλλωστε, η Ορθοδοξία δεν είναι κάτι το απομονωμένο και απόμακρο από αυτήν, αλλά αναπόσπαστο μέρος της. Επομένως, οι Ορθόδοξοι ΟΦΕΙΛΟΥΝ να ασχολούνται και να συζητάνε τέτοια θέματα ΜΕ ΟΛΟΥΣ, πιστούς και απίστους. Το γράφω αυτό, ως μία πρώτη απάντηση σε όσους...επιχειρηματολόγησαν με το "τι σ' ενδιαφέρει εσένα τι μουσική ακούμε;".

Σήμερα, θα προσπαθήσω να αναπτύξω όσο το δυνατόν συντομότερα ένα άλλο κρίσιμο θέμα που απασχολεί πολύ κόσμο και ιδιαίτερα τη νεολαία: Πώς πρέπει να ντυνόμαστε και να εμφανιζόμαστε στον κόσμο, όσοι είμαστε Ορθόδοξοι Χριστιανοί;

Σε καμία περίπτωση τα όσα ακολουθούν δεν έχουν σκοπό να επιβάλουν ή και να καθορίοσυν το ντύσιμο κανενός. Κατατίθενται ως προσωπικές απόψεις μου, όπως έχω το δημοκρατικό δικαίωμα να κάνω ως ελεύθερος πολίτης. Αν κάποιοι ενοχλούνται από αυτό, μπορούν να μην συνεχίσουν την ανάγνωση τουάρθρου.

ΖΟΥΜΕ ΣΗΜΕΡΑ ΤΗΝ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΗΣ "ΜΟΔΑΣ". Ναι, σωστά διαβάσατε: Πρόκειται περί Χούντας, ιδιαίτερα σκληρής και αδυσώπητης μάλιστα! Από εκεί που ο άνθρωπος φορούσε ρούχα για να καλύπτει τη γύμνια του και να προστατεύεται από τις καιρικές συνθήκες, κατάντησε έρωμαιο συγκεκριμένων "τάσεων" που αλλάζουν ανάλογα με την εποχή, με το αζημίωτο βέβαια!

Τρέχουμε ν' αγοράσουμε καινούρια ρούχα, καινούρια παπούτσια κλπ. Πόσο όμως μας χρειάζονται όλα αυτά;

Ο Χριστός είπε: «Δια τούτο λέγω υμίν, μη μεριμνάτε τη ψυχή υμών τι φάγητε και τι πίητε, μηδέ τω σώματι υμών τι ενδύσησθε• ουχί η ψυχή πλείον εστί της τροφής και το σώμα του ενδύματος; Εμβλέψατε εις τα πετεινά του ουρανού, ότι ου σπείρουσιν ουδέ θερίζουσιν ουδέ συνάγουσιν εις αποθήκας, και ο πατήρ υμών ο ουράνιος τρέφει αυτά• ουχ υμείς μάλλον διαφέρετε αυτών; Τις δε εξ υμών μεριμνών δύναται προσθείναι επί την ηλικίαν αυτού πήχυν ένα; Και περί ενδύματος τι μεριμνάτε; καταμάθετε τα κρίνα του αγρού πως αυξάνει• ου κοπιά ουδέ νήθει• Λέγω δε υμίν ότι ουδέ Σολομών εν πάση τή δόξη αυτού περιεβάλετο ως εν τούτων.»

Είναι πράγματι κωμικοτρατικό, στη σημερινή κοινωνία όχι απλά να ανησυχούμε, αλλά και να καθορίζουμε την ίδια μας την ζωή ανάλογα με τα ρούχα και την εξωτερική μας εμφάνιση!

Σχεδόν όλοι και όλες θέλουν να είναι αρεστοί στον κοινωνικό τους περίγυρο. Φροντίζοντας όμως 24 ώρες το 24ωρο το "έξω", δεν μας μένει καθόλου καιρός για το "μέσα". Την ψυχή μας δηλαδή, που παραμελούμεγια χάρη του σαρκίου μας.

Καλά όλα αυτά, αλλά τι μας προτείνεις;, θα αντιτείνει κάποιος. Να κυκλοφορούμε γυμνοί; Να μην ντυνόμαστε;

Μα το πρόβλημα, αγαπητοί φίλοι, είναι πως με το σημερινό "ντύσιμο", παραμένουμε ΓΥΜΝΟΙ! Και εσωτερικά όπως είπαμε, αλλά ακόμα και εξωτερικά!!!

Η ΧΥΔΑΙΟΤΗΤΑ ΕΧΕΙ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΕΙ ΣΤΗ ΛΕΓΟΜΕΝΗ "ΜΟΔΑ", με θύματα κυρίως τις γυναίκες: Με την προβολή "προτύπων" που ωθούν στην πορνεία και την ελευθεριότητα ηθών, θεωρείται φυσιολογικό στην εποχή μας το ξεγύμνωμα του ανθρώπινου σώματος, για να είμαστε "κοινωνικά αποδεκτοί".

ΟΧΙ ΟΜΩΣ! Ο ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΤΟ ΕΠΙΤΡΕΨΕΙ ΑΥΤΟ!!! Το σώμα του είναι Ναός του Θεού και δεν είναι δυνατόν να το διαπομπεύει ως σκεύος ηδονής για κανέναν!

Πρέπει να ντυνόμαστε σεμνά. Όμορφα, αλλά σεμνά. Να δείχνουμε όχι τα σωματικά μας "κάλλη", αλλά τα ψυχικά! Η ομορφιά σαφώς και δεν ενοχοποιείται: Είναι κι αυτή, συστατικό της ΟΝΤΟΤΗΤΑΣ που ονομάζεται άνθρωπος. Όταν όμως υπερπροβλακεται μόνο αυτή και μάλιστα με χυδαιότατο τρόπο, τότε τι διαφορά έχει ο άνθρωπος από τα άλογα ζώα που κυκλοφορούν γυμνά, ακριβώς επειδή δεν έχουν συναίσθηση της ντροπής;

ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΜΕ ΝΤΡΟΠΗ ΛΟΙΠΟΝ. ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ ΤΟ ΝΤΥΣΙΜΟ ΩΣ ΜΕΣΟ ΕΠΙΔΕΙΞΗΣ! Είναι πρόκληση, ειδικά στη σύγχρονη εποχή της οικονομικής κρίσης, να βλέπουμε παρέλαση πανάκριβων ρούχων και "αξεσουάρ" να παρελαύνουν στους δρόμους, δίπλα από τον άστεγο, τον φτωχό και τον πεινασμένο.  Το ντύσιμο δεν πρέπει να είναι ούτε μια μορφή επίδειξης πλούτου, ούτε κοινωνικής ισχύος.

ΕΠΙΣΗΣ, ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΦΕΙΔΩΛΟΙ ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ ΜΑΣ. "Παν μέτρον άριστον", έλεγαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι, αλλά δυστυχώς αυτό το μέτρο έχει εξαφανιστεί προ πολλού από τη νεοελληνική κοινωνία.

Γιατί να υποτασσόμαστε ως πειθήνια όντα στα κελεύσματα του εκάστοτε συρμού (=μόδας); Δική μας γνώμη δεν έχουμε; Πρέπει να αγοράζουμε συνεχώς νέα ενδύματα, επειδή τα βλέπουμε στις βιτρίνες ή σε κάποιον/ άλλον/η;

Η υπερκατανάλωση ρούχων δεν μας "γεμίζει", ούτε φυσικά μας...θεραπεύει, όπως λένε κάποιοι "ειδήμονες" που μας προτείνουν να κάνουμε "shopping therapy"! Αντίθετα, μας γεμίζει με ανασφάλεια, μεγαγχολία ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΚΕΝΟ!

Ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί, οφείλουμε να ζούμε όσο το δυνατόν πιο λιτά και ασκητικά γίνεται! Σας ακούγονται υπερβολικά και "μεσαιωνικά" αυτά; Ρωτήστε τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας που άλλαζαν ένα πουκάμισο κι ένα φουστάνι το χρόνο, αν ήταν περισσότερο ευτυχισμένοι απ' ό,τι οι σημερινοί νέοι που ξοδεύουν αδιακρίτως για κάθε είδους "αλλαξιές"!

ΣΕΜΝΟΤΗΤΑ, ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΓΝΩΜΗ: Αυτά είναι τα τρία "όπλα" του Ορθοδόξου Χριστιανού στη σύγχρονη "μάχη" του τρόπου ντυσίματος. Ας τα εφαρμόσουμε εμείς καταρχήν κι ας τα διδάξουμε και στους γύρω μας!

Διότι το καλύτερο παράδειγμα δεν δίνεται με τα καινούρια μας ρούχα, αλλά με τη συμπεριφορά και τις πράξεις μας...! 

ΚΥΡΙΕ ΕΛΕΗΣΟΝ

Ερμηνεία του «Κύριε ελέησον»

ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ Τόμος Ε'

      Συνοπτικά σχόλια

               Και αυτό το μικρό κείμενο, που πραγματεύεται με χαριτωμένη απλότητα για την μονολόγιστη ευχή, παραδίδεται από τους συλλέκτες των πατερικών κειμένων της Φιλοκαλίας ανωνύμως και μέσα από τις προθέσεις τους να γνωσθεί και να καλλιεργείται από τον λαόν του Θεού η γλυκύτατη νοερά προσευχή. Για να θεμελιώσει δε την αναγκαιότητα της εκζητήσεως του θείου ελέους, ο συντάκτης του μικρού αυτού δοκιμίου ανατρέχει στην εποχή των Αποστόλων, που παρέδωσαν την ευχή, συμφώνως και προς άλλους διδασκάλους της νοεράς προσευχής. Παρ' ότι περιέχει απόψεις κοινές πλέον, γύρω από την ευχή του Ιησού, όμως, στην απλότητα του, οικοδομεί, πείθει, κατανύσσει με την ιδιαίτερη χάρη του, οπότε και με αυτό επιτυγχάνεται ο σκοπός των εκδοτών της Φιλοκαλίας, ώστε να δικαιούται να ενσωματωθεί σ' αυτή.


     Το «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με», και συντομότερα «Κύριε ελέησον», από τον καιρό των Αποστόλων χαρίστηκε στους Χριστιανούς και ορίστηκε να το λένε ακατάπαυστα, όπως και το λένε. Τι σημαίνει όμως τούτο το «Κύριε ελέησον», είναι πολύ λίγοι σήμερα που το ξέρουν, κι έτσι φωνάζουν καθημερινά ανωφελώς, αλλοίμονο, και ματαίως το «Κύριε ελέησον», και το έλεος του Κυρίου δεν το λαβαίνουν γιατί δεν ξέρουν τι ζητούν. Γι' αυτό πρέπει να ξέρομε πως ο Υιός και Λόγος του Θεού, αφότου σαρκώθηκε και έγινε άνθρωπος και υπέμεινε τόσα πάθη και σταυρώθηκε και χύνοντας το πανάγιο αίμα Του εξαγόρασε τον άνθρωπο από τα χέρια του διαβόλου, από τότε έγινε Κύριος και εξουσιαστής της ανθρώπινης φύσεως. Και προτού βέβαια σαρκωθεί ήταν Κύριος όλων των κτισμάτων, ορατών και αοράτων, ως δημιουργός και ποιητής τους, όμως των ανθρώπων και των δαιμόνων που δε θέλησαν από μόνοι τους να τον έχουν Κύριο και εξουσιαστή τους, δεν ήταν και Αυτός Κύριος τους, ο Κύριος όλου του κόσμου. Ο πανάγαθος Θεός δηλαδή, και τους Αγγέλους και τους ανθρώπους τους έκανε αυτεξούσιους και τους χάρισε το λογικό, να έχουν γνώση και διάκριση• γι' αυτό, ως δίκαιος που είναι και αληθινός, δε θέλησε να τους αφαιρέσει το αυτεξούσιο και να τους εξουσιάζει με τη βία και χωρίς τη θέλησή τους. Αλλά εκείνους που θέλουν να είναι κάτω από την εξουσία και διακυβέρνησή Του, εκείνους ο Θεός και τους εξουσιάζει και τους κυβερνά• εκείνους πάλι που δε θέλουν, τους αφήνει να κάνουν το θέλημα τους, ως αυτεξούσιοι που είναι. Για τούτο και τον Αδάμ που πλανήθηκε από τον αποστάτη διάβολο κι έγινε κι αυτός αποστάτης του Θεού και δε θέλησε να υπακούσει στην εντολή Του, τον άφησε ο Θεός στο αυτεξούσιό του και δε θέλησε να τον εξουσιάζει τυραννικά.     

     Αλλά ο φθονερός διάβολος που τον πλάνησε εξαρχής, δεν έπαψε κι έπειτα να τον πλανά, ώσπου τον έκανε παρόμοιο στην αλογία με τα κτήνη τα ανόητα και ζούσε πλέον σαν ζώο άλογο και ανόητο. Μα ο πολυέλεος Θεός τον σπλαχνίστηκε τελικά κι έτσι χαμήλωσε τους ουρανούς και κατέβηκε στη γη1 κι έγινε άνθρωπος για τον άνθρωπο• και με το πανάχραντο αίμα Του τον λύτρωσε από τη δουλεία της αμαρτίας και δια μέσου του ιερού Ευαγγελίου τον οδήγησε πως να ζει θεάρεστα. Και, κατά τον Θεολόγο Ιωάννη, μας έδωσε εξουσία να γίνομε τέκνα Θεού2 και με το θειο βάπτισμα μας αναγέννησε και μας ανέπλασε και με τα άχραντά Του μυστήρια τρέφει καθημερινά την ψυχή μας και τη ζωογονεί. Και μ' ένα λόγο, με την άκρα Του σοφία βρήκε τον τρόπο να μένει πάντοτε αχώριστος μ' εμάς κι εμείς με Αυτόν, για να μην έχει πλέον καθόλου τόπο σ' εμάς ο διάβολος. Ορισμένοι όμως από τους Χριστιανούς, ύστερα από τόσες χάριτες που αξιώθηκαν και υστέρα από τόσες ευεργεσίες που έλαβαν από τον Δεσπότη Χριστό, πλανήθηκαν πάλι από το διάβολο και εξαιτίας του κόσμου και της σάρκας ξεμάκρυναν από το Θεό και κατακυριεύονται από την αμαρτία και από το διάβολο κάνοντας τα θελήματά του. Όμως δεν είναι τελείως αναίσθητοι ώστε να μην αισθάνονται το κακό που έπαθαν. Καταλαβαίνουν το σφάλμα τους και γνωρίζουν την υποδούλωσή τους, αλλά δεν μπορούν αυτοί μόνοι τους να γλυτώσουν και γι' αυτό προστρέχουν στο Θεό και φωνάζουν το «Κύριε ελέησον» για να τους ευσπλαχνιστεί ο πολυέλεος Κύριος και να τους ελεήσει, να τους δεχτεί σαν τον άσωτο υιό3 και να τους δώσει πάλι τη θεία χάρη Του και μέσω αυτής να γλυτώσουν από τη δουλεία της αμαρτίας, ν' απομακρυνθούν από τους δαίμονες και να λάβουν πάλι την ελευθερία τους, για να μπορέσουν με τον τρόπο αυτό να ζήσουν θεάρεστα και να φυλάξουν τις εντολές του Θεού. Αυτοί λοιπόν οι Χριστιανοί που, όπως είπαμε, με τέτοιο σκοπό φωνάζουν το «Κύριε ελέησον», αυτοί θα επιτύχουν εξάπαντος και το έλεος του πανάγαθου Θεού και θα λάβουν τη χάρη Του να ελευθερωθούν από τη δουλεία της αμαρτίας και να σωθούν. Εκείνοι όμως που δεν έχουν είδηση από αυτά που είπαμε, μήτε γνωρίζουν τη συμφορά τους που είναι καταδουλωμένοι στα θελήματα της σάρκας και στα κοσμικά πράγματα, μήτε έχουν ευκαιρία να συλλογιστούν την υποδούλωση τους, αλλά χωρίς τέτοιο σκοπό φωνάζουν μόνο το «Κύριε ελέησον», περισσότερο από συνήθεια, αυτοί πως είναι δυνατό να λάβουν το έλεος του Θεού; Και μάλιστα τέτοιο θαυμάσιο και άπειρο έλεος; Γιατί είναι καλύτερα να μη λάβουν το έλεος του Θεού, παρά να το λάβουν και πάλι να το χάσουν, επειδή τότε είναι διπλό το φταίξιμο τους. Άλλωστε, αν κανείς δώσει κανένα πετράδι πολύτιμο στα χέρια μικρού παιδιού ή κανενός αγροίκου άνθρωπου που να μην ξέρει τι αξίζει, και αυτοί το πάρουν στα χέρια τους και το χάσουν, είναι φανερό πως δεν το έχασαν εκείνοι αλλά αυτός που τους το έδωσε.

     Και για να καταλάβεις καλύτερα τα λεγόμενα, συλλογίσου πως στον κόσμο τούτο εκείνος που είναι άπορος και φτωχός και θέλει να πάρει ελεημοσύνη από κάποιο πλούσιο, πηγαίνει και του λέει «ελέησον με», δηλαδή «λυπήσου με για τη φτώχεια μου και δος μου τα αναγκαία». Και πάλι, εκείνος που έχει χρέος και θέλει να του το χαρίσει ο δανειστής του, πηγαίνει και του λέει «ελέησόν με», δηλαδή «λυπήσου με για την ανέχειά μου και χάρισέ μου αυτό που σου χρωστώ». Όμοια και ο φταίχτης, θέλοντας να τον συγχωρήσει εκείνος στον οποίο έφταιξε, πηγαίνει και του λέει «ελέησόν με», δηλαδή «συγχώρεσέ με για ό,τι σου έκανα». Από την άλλη μεριά, ο αμαρτωλός φωνάζει στο Θεό το «Κύριε ελέησον» και δεν ξέρει μήτε τι λέει, μήτε γιατί το λέει, αλλά μήτε τι είναι το έλεος του Θεού που τον παρακαλεί να του το δώσει, μήτε σε τι τον συμφέρει το έλεος που ζητά, και μόνο από συνήθεια φωνάζει «Κύριε ελέησον», χωρίς να ξέρει τίποτε. Πως λοιπόν να του δώσει ο Θεός το έλεός Του, αφού αυτός, καθώς δεν το ξέρει, το καταφρονεί και πάλι το χάνει σύντομα και αμαρτάνει περισσότερο; Το έλεος του Θεού δεν είναι άλλο, παρά η χάρη του Παναγίου Πνεύματος, την οποία πρέπει να ζητούμε από το Θεό εμείς οι αμαρτωλοί και να φωνάζομε ακατάπαυστα το «Κύριε ελέησον», δηλαδή «λυπήσου με, Κύριε μου, τον αμαρτωλό, στην ελεεινή κατάσταση που βρίσκομαι, και δέξου με πάλι στη χάρη Σου• δος μου πνεύμα δυνάμεως, για να με δυναμώσει ν' αντισταθώ στους πειρασμούς του διαβόλου και στην κακή συνήθεια της αμαρτίας• δος μου πνεύμα σωφρονισμού, για να σωφρονιστώ, να έρθω σε αίσθηση του εαυτού μου και να διορθωθώ• δος μου πνεύμα φόβου, για να σε φοβούμαι και να φυλάγω τις εντολές Σου• δος μου πνεύμα αγάπης για να σε αγαπώ και να μην απομακρύνομαι πλέον από κοντά Σου• δος μου πνεύμα ειρήνης, για να φυλάγει την ψυχή μου ειρηνική και να συγκεντρώνω όλους μου τους λογισμούς και να είμαι ήσυχος και ατάραχος• δος μου πνεύμα καθαρότητας, για να με φυλάγει καθαρό από κάθε μολυσμό• δος μου πνεύμα πραότητας, για να είμαι ήμερος στους αδελφούς μου Χριστιανούς και να απέχω από το θυμό• δος μου πνεύμα ταπεινοφροσύνης, για να μη φαντάζομαι τα υψηλά και υπερηφανεύομαι».

     Εκείνος λοιπόν που γνωρίζει την ανάγκη που έχει από όλα αυτά και τα ζητά από τον πολυέλεο Θεό, φωνάζοντας το «Κύριε ελέησον», αυτός βεβαιότατα θα λάβει εκείνο που ζητά και θα επιτύχει το έλεος και τη θεία χάρη του Κυρίου. Όποιος όμως δεν ξέρει τίποτε από αυτά που είπαμε, αλλά από συνήθεια μόνο φωνάζει το «Κύριε ελέησον», αυτός δεν είναι δυνατό να λάβει ποτέ το έλεος του Θεού• γιατί και πρωτύτερα έλαβε πολλές χάριτες από το Θεό μα δεν τις αναγνώρισε, μήτε ευχαρίστησε το Θεό που του τις έδωσε. Αυτός έλαβε το έλεος του Θεού όταν πλάστηκε κι έγινε άνθρωπος• έλαβε το έλεος του Θεού όταν αναπλάστηκε με το άγιο βάπτισμα κι έγινε ορθόδοξος Χριστιανός• έλαβε το έλεος του Θεού όταν γλύτωσε από τόσους κινδύνους ψυχικούς και σωματικούς που δοκίμασε στη ζωή του• έλαβε το έλεος του Θεού τόσες φορές που αξιώθηκε να κοινωνήσει τα άχραντα μυστήρια• έλαβε το έλεος του Θεού όσες φορές αμάρτησε στο Θεό και τον πίκρανε με τις αμαρτίες του και δεν εξολοθρεύτηκε, μήτε τιμωρήθηκε παιδαγωγικά όπως του έπρεπε* έλαβε το έλεος του Θεού όταν με διάφορους τρόπους ευεργετήθηκε από το Θεό και δεν το αναγνώρισε, αλλά όλα τα λησμόνησε και δε φρόντισε καθόλου για τη σωτηρία του. Αυτός λοιπόν ο Χριστιανός πως να λάβει το έλεος του Θεού χωρίς να το αισθάνεται και χωρίς να γνωρίζει πως δέχεται τέτοια χάρη από το Θεό, καθώς είπαμε, μήτε να ξέρει τι λέει, αλλά να φωνάζει μόνο το «Κύριε ελέησον» χωρίς κανένα στόχο και σκοπό, εκτός από μόνη τη συνήθεια;



1. Ψαλμ. 17, 10.
2. Ιω. 1,12.
3. Λουκ. 15, 20.